Егемен Қазақстанның сыртқы саяси ұстанымы

    Африканын ен  биік шыңы Эфиопияда, оның биіктігі 3метрден асады, жерінің 40 пайызы 1500 метрден жоғарыда орналасқан.  Сонымен қатар континеңтегі ен төмен жері де  
Эфиопияда – Данакил жазығы.  Осы жер планетадағы ең ыстық аймақтардын бірі 30-320С құрайды.

    Эфиопия Африкадағы  егіңшілігі жақсы дамыған елдердін  бірі Эфиопия атақты арабика кофесіңін отаны . 

    1896ж Адуадағы  шайқаста император Менелик ІІ  басқарған эфиоп әскерлері Итальяндықтарлы  тас талқанын  шығарып женіске  жетеді.Осы женістін арқасында  Эфиопия өзінің тәуелсіздігін  сақтап қалады .  1896 жылғы келісім  бойынша Италия Эфиопияның толық тәуелсіздігін мойындайды .  Сонымен қатар басқа да Европа державалары мойындады .  Эфиопия ХХ-ғасырға нашар дамыған аграрлық жүйесі бар,  феодалдық тәртіптін билік ету жағдайында өтті. Мындаған шаруалар феодалдық езгіге душар болды. Этникалық және діни сеніміне байланысты қудалау мен құлдық кен етек жайды .  Осындай күрделі ішкі жағдайда Менелик ІІ өзінің билік еткен жылдары, яғни 1889-1913 ж.ж аралығында мемлекеттің тәуелсіздігін тұрақтандыру мақсатымен, саясатта, экономикада және мәдениетте  бірнеше  реформаларды жүзеге асырды .  Бұл реформалардын негізгі мақсаты абсолюттік басқару жүиесің енгізу еді .

    1907ж мемлекет  тарихында бірінші рет юстиция  қорғаныс, ішкі істер, сауда және  сыртқв істер, кіріс, ауыл шаруашылығы  министірліктері құрылады .  Алайда олардын барлығы императорға бағынышты болды .   Сонымен бірге император провинциялар мен обылыстардын басшыларын өзі тағайындайтын болды .  Менелик тұсында капитализмге көшу барысы басталды .

    Менелик ІІ  тұсында  Эфиопия бірорталықтанған, әкімшілік басқару жүиесі жақсы дамыған ел болды. Эфиопияны өз отарына  айналдыру мүмкін емес екендігін  түсінген батыс державалары , Эфиопияны өздеріне экономикалық жағынан тәуелді  етуге тырысты. 

1913ж Император Менелик  ІІ қайтыс болғанан кеиін, таққа оның немересі Иясу отырады. Жас император Менеликтін жүргізген саясатын жалғастырды     І  -Дүние жүзілік кезінде Эфиопиянын ішінде билік үшін қиян – кескін күрес жүреді, осынын нәтижесінде 1926ж кыркүиекте император тақтан құлатылады .  Билікке императрица Заудиту, «Триумвират» келеді . Триумвират билік еткен жылдары жас эфиоптықтар мен ескі эфиоптықтар арасындағы  саяси билік үшін күреспен ерекшеленеді . Ескі  эфиоптықтардың басшысы  Тэфэри Мэконнык , ал жас эфиоптықтарды  императрица Заудита  басқарды. Осы күрестің нәтижесінде жас эфиоптықтар жеңіске жетіп, өздерінің реформаларын  жүзеге асырды.  1923-1924 ж.ж құлдықты жою туралы заң  қабылданады, осының нәтижесінде 1923ж Эфиопия ұлттар лигасына мүшелікке алынады. 1928ж регент Тэфэри Мэконныканың әскері консервативтік топтардың екі бас көтерулерін             

басып тастайды. 1930ж имератритца Заудита қайтыс болғанан кеиің,  Тефэри Меконнык өзін Хайле Силасие І атпен  эфиопиянын имериаторы деп жариялайды .

    1931ж 16-шілде де  эфиопиянын тарихында  тұнғыш рет конституция қабылданады . Эфиопия парламенттік монархия жарияланады .  

    1933 ж 3-қазанда  италияндық әскерлер Эритреямен, Сомалидан эфиопияның жеріне  басып кіреді 1936 ж 1-маусымда  Италия  корольі  Виктор Эммануйл  ІІІ  Италияндық Шығыс Африка колониясынын құрылғандығы туралы жарғы шығарады .  Оған Эритрея , Сомали және Эфопия кірді  .

    1937-ж фашистік  оккупанттарға қарсы партизандық  отриядтары құрылады 

    1940ж маусымда  Италия Англия мен Францияға  соғыс жариялағаннан  кеиін , солтүстік шығыс африкада да соғыс қимылдары басталды 1941ж қантарда  Англия оккупациялық  Эфиопияға өз әскерін енгізеді. Осы жылы сәуірде партизандық отрядтар Аддис- Абебаны  босатады , ал 1942 ж басында фашистік Италия Эфиопия территориясынан өз әскерін толық шығаруға мәжбүр болады.  Осы азаттық соғыста 760 мын эфиопиялықтар қаза табады .      

    1942ж 1 қантарда  Эфиопия антифашистік коалицияға  қосылады 1960 ж  желтоқсанда императорлық  билікті  құлату мақсатында , бас  көтеру болады .  Осындай көтерілістер 1964 ж, 1966 ж, 1969 ж қайталанады . Осы толқуларда  студенттермен шаруалар белсенді роль атқарады .

    1970 ж басында  императырдын қолынан шыға бастады 1974 ж 18 ақпанда Аддис-абеба да  мұғалімдердің , автобус жүргізушілердін  бас көтерулері болады .   28-ақпанда әскереи бөлімдер императорға бір неше талаптар яғни императордын тақтан кетуін,  конститутциянын қайта қаралуын талап етеді .

    1974 ж 7 наурызда  ел тарихында  тұнғыш рет бүкіл  халықтық толқулар  басталады.  Оған 100 мынан астам адамдар қатысты .  Көтерілісшілердін орталық комитетінің төрағасы болып  Менгисту Хайле Мариям сайланады. 1974 ж 12 кыркүиекте император  тақтан құлатылады . 1933 ж конститутция өз күшін жояды, үкімет пен  парламет таратылып жіберілді. Барлық билік уақытша әскери әкімшілік одаққа өтелі.  Эфиопия социалистік  даму жолына түседі.   

   1978ж ақпан наурыз айларында  эфиопия Сомалидің агрессиясына  тойтарыс  береді. 1984ж қыркүйекте  Эфиопияның еңбекшілер партиясы  құрылады. Эфиопияның ішіндегі этникалық  шиеленіс елдің саяси жағдайын нашарлатты. Эритреямен қатар , Оромо мен Тыграй тайпаларының бөлініп шығуға әрекеттер жасаған болатын.   

Осындай күрделі жағдайда ел басы Менгисту Хайлс Мариям отставкаға кетеді. 1991ж уақытша ел басы қызметін Мелес Зенауй атқарады .     1994ж желтоқсанда федералдық конституция  қабылданады.Осы конституция бойынша барлық провинцияларға автономия берілді. Және мемлекеттен бөлініп шығуға құқылы болды. Осы мүмкіншілікті  Эритерия пайдаланды.

1998ж референдум боиынша 99,8 пайыз  Эритериянын тәуелсіз мемлекет құруға   дауыс  берген  болатын.   Тәуелсіз еритериянын  призденті болып  Исаес Афеворн сайланды .  

    1998 ж мамырда  екі мемлекет  арасында  әскери  қақтығыс басталады ,  соғыс 2000 ж маусымына деиін  созылды . 

    2000 ж маусымда Эфопия  мен Эритрея  арасында соғысты  тоқтату  туралы  бейбітшілік  келісімге қол  қояды .

    Жана конституция боиынша  Эфиопия – федеративтік  демократиялық  республика деп жарияланады .

    1995 ж  парламентте сайлау  өтіп ,  онда Эфиспия  халқынын  революциялық-демократиялық  фронты  женіске  жетеді .  Билік  премьер-министр  М.Зенауйдің қолына көшеді. 

    Эфиопия  Африкадағы  экономикасы   едәуір  дәрежеде  дамыған елдердін бірі . 

 

3. ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС ТАПСЫРМАЛАРЫ

 

Семинар сабақтарының жоспары.

№	Семинар тақырыптары	Сағат саны
1.	ХҮІғ.соңы ХҮІІғ. Басында Манчжурлердің ұлттық билікті қалыптасуы.	1
2.	ХХғ. Бірінші жартысында Қытай компартиясының билік басына келуі.	1
3.	ХҮІІІғ. Жапонияда мануфактураның қалыптасуы керек.	1
4.	І д.ж.соғыстан кейінгі Жапонияның мемлекеттік қуатының күшеюі.	1
5.	1911ж. Монголияда ұлттық  биліктің құрылуы.	1
6.	1894-жылғы Кореядағы көтеріліс.	1
7	Үндіқытай түбегінің отарлануы.	1
8.	Филиппинде АҚШ оталғының орнауы.	1
9.	Үндістан және Пакистан мемлекетінің қалыптасуы.	1
10.	Ауғанстандағы талибандар проблемасы.	1
11.	Иран ислам революциясы.	1
12.	Түркия республикасының құрылуы.	1
13.	Ирактың халықаралық қыспаққа ұшырауы.	1
14.	Араб мемлекеттерінің қалыптасуы.	1
15.	Египеттегі Суэц каналы пробелемасы және оның шешілуі.	1

 

 

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ

5.1 Студенттердің  өздік жұмыстары бойынша әдістемелік  нұсқаулар    

   Пән бойынша студенттердің  өздік жұмыс тақырыптары бағдарламаға  сай беріледі.  Тақырыптар бойынша  сұрақтарды қарастуры кезінде  студент  тарихи деректерге сүйнен отырып, нақты мәселелердің зерттелуіне баса назар аударуы керек.  Әдістемелік тұрғыда талдаулар жасап, тарихи шығармашылықпен айналысады. Және де арнайы конспектілер мен бірге түрлі сөздіктермен жұмыс, әдебиеттерге аннатация жазу,  салыстырмалы талдаулар жасау,  қосымша көрнекіліктер құрастыру сөзжұмбақтар мен аузша журналдар және баспа сөз материалдар бойынша салыстырмалы анализ жасауы керек.

 

СӨЖ

 

№	Тапсырма	Оқыту факторы	Сағат
1.	М.К.Ганди билігі.	Реферат	3
2.	ІІ д.ж.соғыстан кейінгі ұлт-азаттық қозғалыстар.	Баяндама	3
3.	Үндістан Республикасының құрылуы және конституциясы	Салыстырмалы талдау	3
4.	І д.ж.соғыстан кейінгі әлеуметтік-экономикалық жағдайы және Пеһлеви билігі.	Реферат	3
5.	Осман империясының Араб елдеріндегі билігі	Баяндама	3
6.	Шетелдіктердің Араб елдерін жаулауы	Реферат	3
7.	Араб түбегінде Вахаббизмнің тарауы.	Салыстырмалы талдау	3
8.	Жаңа замандағы Ауғанстандағы экономикалық дамуы.	Реферат	3
9.	1905-1911жж. Иран революциясы.	Баяндама	3
10.	Еврейлердің шоғырлануы және «Еврей проблемасының қалыптасуы»	Реферат	3
11.	.Палестина мен Израиль  арасындағы қақтығыстардың туындауы  және шиеленесуі.	Реферат	3
12.	Израиль мемлекетінің ішкі және сыртқы саясаты.	Баяндама	3
13.	. Мустафа Кемаль әжне  Түркия республикасының құрылуы.	Салыстырмалы талдау	3
14.	. ІІ д.ж.соғыс жылдарындағы Түркия	Реферат	3
15.	ХХғ.соңындағы Түркияның экономикасының даму тарихы.	Баяндама	3

 

 

 

 

2. . Студенттерге арналған реферат және бақылау жұмыстары тақырыптарының тізімі

Қытайдың жартылай отар елге айналуы.

ХІХғ. Жапонияның әлеуметтік-экономикалық дамуы.

Вьетнамның біртұтастануы.

Алжирдің тәуелсіздікке қол жеткізуі.

ХХғ.Африка елдерінің әлеуметтік жағдайы.

Кашмир мәселесі.

Түркия мемлекетінің құрылуы және оның әлеуметтік реформалары.

Араб жарты түбегінде дербес мемлекеттердің қалыптасуы.

ИЗраиль мемлекетінің құрылуы және Палестинаның сыртқы саясаты.

Египеттің тәуелсіздікке қол жеткізуі.

Солтүстік Африка елдерінің отаршылдарға қарсы күрестері.

Оңтүстік Африка мемлекетінің құрылуы.

«Мәдени революция»

Қазіргі таңдағы Қытай экономикасы.

ІІ д.ж.соғыс жылдарындағы Түркия

3. . Оқу-әдістемелік нұсқаулар:

 

• Өтілген тақырыптар бойынша тест сұрақтарын құрастыру, арнайы талаптарға сай 25 сұрақтан, 5 жауап нұсқасы болуы керек;
• Тақырыптар бойынша баяндамалар жазу, арнайы жоспар құру, жоспар бойынша тақырыптарды ашуы тиіс;
• Хабарламалар мен сөзжұмбақтар құрастыру;
• Тарихи әдебиеттермен баспа материалдары бойынша Азия және Африка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихыға байланысты заманауи жазбаларға аннатациялар мен анализдер жасау, талдау, сұрыптау.