Мемлекеттік бюджет ұғымы мен маңызы

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 19 Февраля 2012 в 11:03, реферат

Краткое описание

Мемлекеттік бюджет, кез келген басқа экономикалық категория сияқты, өндірістік қатынастарды білдіреді және оларға сәйкес келетін нақты материалдық-заттай түрінде болады: бюджет қатынастары мемлекеттің орталықтандырылған ақша қорында – бюджеттік қорында затталынады. Мұның нәтижесінде қоғамда болып жатқан нақты экономикалық (бөлгіштік) процестер мемлекеттің жұмылдыратын және пайдаланатын ақшаның ағыныңда өзінің көрінісін табады.

Прикрепленные файлы: 1 файл

Мемлек бюдж.doc

— 656.50 Кб (Скачать документ)
 

3.2. Шығыстар 

    Жергілікті  бюджеттер 2009 жылғы 1-тоқсанға 338 831,1 млн. теңге көлемінде шығыстар жүргізді (қарыздарды өтеуді есепке алмай), ол 386 286,6 млн. теңге сомада есепті кезеңге арналған жоспарға 87,7%-ын құрады.

    2009 жылғы 1-тоқсанға арналған шығыстардың функционалдық топтары бөлінісінде жергілікті бюджеттердің шығыстары 10-кестеде берілген. 

10-кесте. 2009 жылғы 1-тоқсандағы жергілікті бюджеттер шығындарының атқарылуы туралы деректер 

                                                                                                                            млн.теңге

Атауы Бір жылға арналған жоспар Есепті  кезеңге арналған жоспар Атқарылды Атқарылуы, %-ы 
есепті  кезеңге арналған жоспарға бір жылға арналған жоспарға
ШЫҒЫСТАР* 1 899 597,0 386 286,6 338 831,1 87,7 17,8
ШЫҒЫНДАР 1 852 655,7 368 621,6 327 326,6 88,8 17,7
Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер  47 431,2 11 524,9 10 101,3 87,6 21,3
Қорғаныс 4 262,0 1 228,0 1 032,6 84,1 24,2
Қоғамдық  тәртіп, қауiпсiздiк, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 62 554,1 13 101,0 11 554,8 88,2 18,5
Бiлiм  беру 549 134,4 114 980,3 108 628,7 94,5 19,8
Денсаулық сақтау 347 415,0 77 034,6 71 167,0 92,4 20,5
Әлеуметтiк  көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету 80 893,9 17 159,6 16 032,5 93,4 19,8
Тұрғын  үй-коммуналдық шаруашылық 222 990,4 43 073,1 34 077,6 79,1 15,3
Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістiк 108 729,5 24 277,9 16 758,2 69,0 15,4
Отын-энергетика кешені және жер қойнауын пайдалану 57 731,5 2 990,7 831,2 27,8 1,4
Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы,ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау,жер  қатынастары 74 289,8 8 125,6 7 395,6 91,0 10,0
Өнеркәсiп,сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі  17 607,0 2 975,0 2 440,2 82,0 13,9
Көлiк  және коммуникация 150 524,3 21 164,0 18 954,7 89,6 12,6
Басқалар 23 391,7 3 817,3 1 183,9 31,0 5,1
Борышқа қызмет көрсету 3 759,0 249,7 248,5 99,5 6,6
Трансферттер 101 942,0 26 919,7 26 919,7 100,0 26,4
БЮДЖЕТТІК КРЕДИТТЕР 4 228,2 320,7 0,0    
Басқалар 4 228,2 320,7 0,0    
ҚАРЖЫЛЫҚ  АКТИВТЕРДІ САТЫП  АЛУ 42 713,1 17 344,4 11 504,5 66,3 26,9
Басқалар 42 713,1 17 344,4 11 504,5 66,3 26,9
* 16 «Қарыздарды өтеу» ШФТ шығыстарынсыз
 

     Шығыстардың атқарылуы құрылымында ең үлкен үлес салмағын білім беруге – 32,1%, денсаулық сақтауға – 21,0%, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығына – 10,1%, трансферттерге – 7,9%, көлік және коммуникацияға – 5,6% жұмсалатын шығыстар қамтиды. 

     Облыстар  және Астана мен Алматы қалаларының  бөлінісінде жергілікті бюджеттердің атқарылуы, сондай-ақ 01.04.2009 жылға арналған жергілікті бюджеттердің профициті 11-кестеде берілген. 
 

11-кесте. 2009 жылғы 1-тоқсанға арналған облыстар, Астана және Алматы қалаларының бөлінісінде жергілікті бюджеттердің атқарылуы

млн.теңге

Облыстар  атауы Түсімдер* Шығыстар**  
Бір жылға арналған жоспар Есепті  кезеңге арналған жоспар Атқарылды Атқарылуы, %-ы  Бір жылға арналған жоспар Есепті  кезеңге арналған жоспарға Атқарылды Атқарылуы, %-ы  Бюджетің  тапшалағы (-) профициті (+)
есепті  кезеңге арналған жоспарға бір жылғы жоспардың есепті кезеңге арналған жоспарға бір жылға арналған жоспарға
Барлығы 1 879 538,5 381 838,1 400 652,0 104,9 21,3 1 896 213,9 386 286,6 338 831,1 87,7 17,9 61 820,9
оның iшiнде:                      
Ақмола  81 861,1 16 328,9 16 271,3 99,6 19,9 82 537,5 16 579,0 13 656,0 82,4 16,5 2 615,2
Ақтөбе  82 577,3 16 365,9 20 494,1 125,2 24,8 84 406,7 15 696,9 15 538,8 99,0 18,4 4 955,3
Алматы  133 072,2 24 720,9 26 594,9 107,6 20,0 133 589,3 23 684,7 23 294,7 98,4 17,4 3 300,1
Атырау  103 037,7 22 636,3 24 468,9 108,1 23,7 103 040,3 23 162,4 23 036,4 99,5 22,4 1 432,5
Шығыс Қазақстан  123 331,5 28 495,2 28 249,6 99,1 22,9 123 880,0 28 788,5 27 198,4 94,5 22,0 1 051,2
Жамбыл  84 757,6 18 933,9 19 237,1 101,6 22,7 86 164,7 19 746,7 17 385,9 88,0 20,2 1 851,3
Батыс Қазақстан  72 147,0 14 632,7 18 037,8 123,3 25,0 78 238,8 15 324,2 14 364,4 93,7 18,4 3 673,4
Қарағанды 127 691,7 26 381,5 28 198,2 106,9 22,1 128 949,8 24 844,1 24 648,6 99,2 19,1 3 549,7
Қызылорда 86 232,8 19 317,4 31 762,0 164,4 36,8 89 009,6 19 908,9 18 303,7 91,9 20,6 13 458,3
Қостанай  86 808,4 18 432,4 19 239,1 104,4 22,2 87 080,0 18 768,7 18 287,4 97,4 21,0 951,8
Маңғыстау 66 592,1 13 533,2 16 532,2 122,2 24,8 70 077,3 15 390,2 12 972,3 84,3 18,5 3 559,9
Павлодар  81 746,7 19 321,7 19 406,6 100,4 23,7 82 134,8 19 266,7 15 591,3 80,9 19,0 3 815,3
Солтүстiк  Қазақстан  66 607,1 12 223,9 12 670,8 103,7 19,0 66 635,5 12 374,3 11 874,2 96,0 17,8 796,6
Оңтүстiк  Қазақстан  206 466,1 44 152,7 43 807,8 99,2 21,2 205 483,0 44 458,2 41 815,9 94,1 20,4 1 991,9
Алматы  қаласы 267 902,9 50 567,2 41 984,1 83,0 15,7 263 588,7 51 236,8 38 949,1 76,0 14,8 3 034,9
Астана  қаласы 208 706,4 35 794,2 33 697,4 94,1 16,1 211 398,1 37 056,2 21 913,9 59,1 10,4 11 783,4
                       
* 7 «Қарыздар түсімі» және 8 «Бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы» түсімдерінің санатынсыз  
** 16 «Қарыздарды өтеу» ШФТ бойынша шығыстарсыз  
 
 

     Шығыстардың атқарылуының анағұрлым үлкен пайызы Атырау облысы бойынша – 99,5% қалыптасты, Қарағанды облысы – 99,2%, Ақтөбе облысы – 99,0%, Алматы облысы – 98,4%, Қостанай облысы – 97,4%, және, Солтүстік Қазақстан облысы – 96,0%, Шығыс Қазақстан облысы – 94,5%.

     2009 жылғы 1-тоқсандағы қорытынды  бойынша жергілікті бюджет профициті  61 820,9 млн. теңгені құрады. 
 

4. ҚР Ұлттық Қорының  түсімдері мен  оны пайдалану  

12-кесте. 2009 жылдың 1 сәуіріне Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсімдері мен оны пайдалану туралы есебі

                           млн.теңге 

Р/с  №   Сомасы
1 2 3
1 Ұлттық  қордың есепті кезеңнің басындағы қаражаты, БАРЛЫҒЫ*:  
3 262 718 210
2 БАРЛЫҒЫ түсімдер: 315 681 711
  Оның ішінде:

- мұнай секторы  ұйымдарынан түсетін тікелей  салықтар (жергілікті бюджеттерге  есептелетін салықтарды қоспағанда):

оның ішінде:

корпорациялық табыс салығы

үстеме  пайдаға салынатын  салық

бонустар

роялти

экспортталатын  шикі мұнайға, газ  конденсатына салынатын  рента салығыөнімдері бойынша 

Қазақстан Республикасының  үлесі

- мұнай секторы  ұйымдарынан, өнімді бөлу туралы келісім шарт бойынша жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының қосымша төлемі

- мұнай секторы  ұйымдары жүзеге асыратын операциялардан  түсетін басқа да түсімдер (жергілікті  бюджетке есептелетін салықты  қоспағанда)

оның ішінде:

орталық мемлекеттік органдар, олардың аумақтық бөлімшелері  мұнай секторы ұйымдарына салатын әкімшілік айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

республикалық бюджеттен қаржыландырылатын  мемлекеттік мекемелер  мүнай секторы  ұйымдарына салатын  басқа да айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

мұнай секторы ұйымдарынан  түсетін басқа  да салықтық емес түсімдер  

- республикалық  меншіктегі және тау-кен өндіру  әрі қайта өндеу салаларына  жататын мемлекеттік мүлікті  жекешелендіруден түсетін түсімдер

- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдер

- Қорды басқарудан  түсетін инвестициялық кірістер;

- Қазақстан Республикасының  заңнамасымен тыйым салынбаған  өзге түсімдер мен кірістер

 
 
 
315 309 793 

182 856,7

8 668,0

207,8

115 932, 9

7 584,2 
 

59,2 
 

0 
 

295,0 
 
 

291,9 
 
 

0 
 

3,1 

 

0,3 

76,6

0

3 БАРЛЫҒЫ пайдаланылуы: 250 000 000
  Оның ішінде:

- кепілдік берілген  трансферттер

- нысаналы трансферттер

- Қорды басқаруға  және жыл сайынғы сыртқы аудитті  жүргізуге байланысты шығыстарды  жабу

 
250 000 000

            0 

0

4 Қордың  есепті кезеңнің аяғындағы  қаражаты БАРЛЫҒЫ*:  
3 328 399 921
Ескерту: * 2008 жылғы 9 айдағы Қорды басқарудан келетін инвестициялық залалдар есебімен
 
 

     2009 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражаты (бұдан әрі – Қор) 3 262 718,2 млн.теңгені құрады.

     2009 жылдың 1 тоқсанында қазынашылық  комитетінде ашылған Ұлттық қорының  қолма-қол ақшаны бақылау шотынан  315 681,7 млн. теңге Ұлттық қорға аударылды, олар мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдер есебінен қалыптасты – 315 604,8 млн.теңге, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдер –  76,6 млн.теңге және республикалық меншіктегі және тау-кен өндіру әрі қайта өндеу салаларына жататын мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден түсетін түсімдер – 0,3 млн. теңге.

     Ағымдағы  жылдың 1 тоқсанында Ұлттық қордан республикалық бюджетке кепілдендірілген трансферт түрінде 250 000,0 млн.теңге аударылды. 

     5. Мемлекеттік мүлікті  жекешелендіру және  басқару 

     Республикалық меншіктегі акциялардың мемлекеттік пакеттерін (мемлекеттік үлестерін) басқару

      2009 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша  республикалық мемлекеттік меншікте 119 акционерлік қоғам (АҚ) акцияларының  мемлекеттік пакеттері және 40 жауапкершілігі  шектеулі серіктестікте (ЖШС) қатысу үлестері бар. Одан, 11 АҚ мен ЖШС таратылу, банкроттық процесінде не қаржы-шаруашылық қызметті жүзеге асырмайды. 102 АҚ акцияларының мемлекеттік пакеттерін және 38 ЖШС-ға мемлекеттік қатысу үлестерін иелену және пайдалану құқықтары салалық министрліктер мен ведомстволарға берілді. Комитеттің қарамағында 16 АҚ акцияларының мемлекеттік пакеттері мен 2 ЖШС-ға мемлекеттік қатысу үлестері бар, олардың ішінде 3 объект таратылу және банкроттық рәсімдерден өтуде, қолданыстағы объектілерден 6 АҚ сенімгерлік басқаруда.  

     Мемлекеттік кәсіпорындарды акционерлік  қоғамдар етіп қайта  ұйымдастыру және жаңа акционерлік  қоғамдар құру бойынша жұмыс

      «Қазақстан  Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Ақпарат және сынақ орталығы мемлекеттік мекемесін және «Еуразия мемлекеттік қызметшілерді оқыту орталығы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнын қайта ұйымдастыру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 желтоқсандағы № 1305 қаулысына сәйкес Комитеттің 2008 жылғы 4 ақпандағы № 57 бұйрығымен жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын «Мемлекеттік қызметтің персоналын басқару ұлттық орталығы» акционерлік қоғамы құрылды. Бұл қоғам әділет органдарында тіркеуден өтті, акциялар эмиссиясын уәкілетті орган тіркеді.

      «Тау-Кен  Самұрық» ұлттық тау-кен компаниясы» акционерлік қоғамын құру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 қаңтардағы № 10 қаулысына сәйкес Комитеттің 2009 жылғы 30 қаңтардағы № 46 бұйрығымен «Тау-Кен Самұрық» ұлттық тау-кен компаниясы» акционерлік қоғамы құрылды. Бұл қоғам әділет органдарында тіркеуден өтті, акциялар эмиссиясын уәкілетті орган тіркеді. Бүгінгі таңда «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ның жарғылық капиталына беруге акцияларды дайындау жүргізіліп жатыр.

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 25 қарашадағы № 1085 қаулысымен бекітілген Қазақстан  Республикасы Үкіметінің, Қазақстан  Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан  Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау  агенттігінің Экономикасы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспарын (бұдан әрі – Бірлескен іс-қимыл жоспары), сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 13 қаңтардағы № 6 қаулысымен бекітілген Бірлескен іс-қимыл жоспарын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру мақсатында Комитет «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға және әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға қосымша активтерді беру жөніндегі жұмыс жүргізіп жатыр.

     «Самұрық-Қазына»  ҰӘҚ» АҚ-ның және «ҚазАгро» АҚ-ның Бірлескен іс-қимыл жоспарын іске асыру үшін ұлттық басқарушы холдингтер алған ақшалай қаражатты бақылау мақсатында көрсетілген холдингтердің Директорлар кеңестерінің шешімдерімен Қазақстан Республикасының Қаржы министрі басқаратын Мониторинг, бақылау және талдау комитеттері құрылды. Көрсетілген комитеттердің құрамына Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қаржы бақылау және Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеттерінің өкілдері кірді. 

     Әлеуметтік-кәсіпкерлік  корпорациялар

     «Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамытудың кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 29 желтоқсандағы № 403 қаулысына (бұдан әрі - Қаулы) (Қазақстан Республикасы Үкіметінің  2008 жылғы 28 маусымдағы №640 және 2008 жылғы 26 желтоқсандағы № 1270 қаулыларымен енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды ескере отырып) сәйкес 130 мемлекет меншігіндегі объект Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға (бұдан әрі - ӘКК) беруге жатады.

     Қазақстан Республикасы Азамат кодексінің 249-бабы 3-тамағының 2) тармақшасына сәйкес (2008 жылы 24 желтоқсанда күшіне енген Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 11 желтоқсандағы Заңымен енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды ескере отырып) мемлекет меншігіндегі мүлік заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарын төлеуге (қалыптастыруға немесе ұлғайтуға) беру жолымен жеке меншік иелігіне беріледі.

Информация о работе Мемлекеттік бюджет ұғымы мен маңызы