Мемлекеттік бюджет ұғымы мен маңызы

     501112 «Жеке тұлғаларға  республикалық бюджеттен  берілген бюджеттік  кредиттерді өтеу». Жоспардағы 55,2 млн.теңге кезінде орындау 93,2 млн.теңгені (168,9%) құрады, жоспарды асыра орындау білім беру мен студенттік кредиттердің, сондай-ақ тұрғын үй сатып алуға мемлекеттік қызметшілерге ұсынған бюджеттік кредиттер бойынша қарыз алушылардың өз міндеттемелерін өтеуге байланысты.

      501114 «Шет мемлекеттерге  берілген бюджеттік  кредиттерді өтеу» 2009 жылғы бірінші тоқсанда 2002 жылғы 8 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Тәжiкстан Республикасының Yкiметi арасындағы Қазақстан Республикасының Үкiметi Тәжiкстан Республикасының Yкiметiне берген мемлекеттiк несиенi қайта құрылымдау туралы келісімімен көзделінген Тәжікстан Республикасының 2009 жылғы 20 наурыздағы №103.37/00140 төлемді тапсырысына сәйкес 303 416,15 АҚШ доллары сомасында төлем жүзеге асырылды. Жоспардағы 37,5 млн.теңге кезінде іс жүзінде орындалу 45,9 млн.теңгені (122,6%) құрады.

     02 «Төленген мемлекеттік кепілдіктер бойынша талаптарды қайтару» сыныбы бойынша:

     502101 «Мемлекеттік кепілдіктер  бойынша міндеттемелерді  орындауға бағытталған  қаражатты қайтару». Есепті кезеңге жоспардағы 62 474,0 мың теңге кезінде іс жүзінде орындалуы 76 088,9 мың теңгені (121,8%) құрады. Жоспарды асыра орындалу бағамдық айырмаға байланысты. 

2.2. Шығыстар 

     2009 жылғы 1-тоқсанда қарыздарды өтеуді есепке алмағанда республикалық бюджет шығыстары 606 404,3 млн.теңгені құрады және 664 533,6 млн. теңге сомасында есепті кезеңге арналған төлемдер бойынша жоспардың 91,3%-на орындалды, оның ішінде шығындар – тиісінше 595 447,0 млн.теңге немесе 651 227,7 млн.теңге сомасында есепті кезеңге төлемдер бойынша жоспардың 91,4%-ы, бюджеттік кредиттер – 1 671,7 млн.теңге, 2 602,0 млн.теңге сомасында есепті кезеңге төлемдер бойынша жоспардың 64,2%-ы, қаржы активтерін сатып алу – 9 285,7 млн.теңге немесе 10 703,9 млн. теңге сомасында есепті кезеңге арналған жоспардың 86,8%-ы. 2009 жылғы 1 тоқсанда шығыстардың функционалдық топтарының бөлінісінде республикалық бюджеттің шығыстары 6-кестеде беріліп отыр. 

6-кесте. 2009 жылғы 1-тоқсанда республикалық бюджет шығыстарының атқарылуы туралы деректер

                                                               млн.теңге

 

     Шығыстардың атқарылу құрылымында анағұрлым  көп үлес салмақты әлеуметтік көмек  пен әлеуметтік қамсыздандыруға  –28,7%, трансферттер – 22,2%, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі – 8,6%, білім беру – 7,0%, көлік және коммуникация – 5,3%, ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар қоршаған орта мен жануарлар дүниесін қорғау,жер қатынастары – 5,0%, қорғаныс – 4,0%, жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер – 3,8%, денсаулық сақтау және борышқа қызмет көрсету – 3,0%.

     Облыстық  бюджеттерге субвенциялар 134 911,7 млн.теңге көлемінде бөлінді, бұл бір жылға арналған жоспардың 98,8%-ын құрайды және 7-кестеде берілген.

7-кесте. 2009 жығы 1-тоқсанда республикалық бюджеттен облыстық бюджеттерге берілген субвенциялар

                                                                                                                    

млн.теңге

 

     2009 жылғы 1-тоқсанда секвестрленбеген республикалық бюджеттік бағдарламалар бойынша шығыстар 8-кестеде келтірілді.  

8-кесте. 2009 жылдың 1-ші тоқсанда республикалық бюджеттің атқарылу процесінде секвестрлеуге жатпайтын республикалық бюджеттік бағдарламалардың атқарылуы 

               млн.теңге

 

2.3. Республикалық бюджеттің тапшылығы (профициті) және тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану) 

      2009 жылғы 1-тоқсанда республикалық  бюджет профициті 25 747,2 млн. теңгені құрады.

      Республикалық бюджеттің профицитін пайдалану есепті кезеңде 103 002,1 млн. теңге сомасында алынған қарыз қаражатын ескере отырып пайдаланылатын бюджеттік қаражат қалдығы 59 830,8 млн. теңге және 68 918,5 млн. теңге сомасында қарыздарды өтеу 25 747,2 млн. теңгені құрады.

      Ішкі  қарыздардың (МҚҚ) түсімдері – 100 251,4 млн.теңгені, өтеу – 66 619,1 млн.теңгені құрады.

     2009 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі 100 251,3 млн.теңге сомаға мемлекеттік эмиссиялық құнды қағаздарды шығарды, оның ішінде:

     - табыстылығы 7,5%, айналым мерзімі 12 ай 7 367,7 млн.теңге сомасында немесе жалпы көлемнің 7,35% құратын мемлекеттік қысқа мерзімді құнды қағаздар (МЕККАМ);

     - табыстылығы жылдық 8-8,7%, айналым  мерзімі 2, 3, және 5 жыл 41 766,6 млн.теңге көлеміндегі немесе жалпы көлемнің 41,66% құратын мемлекеттік құнды қағаздар (МЕОКАМ);

     - табыстылығы 8,2-8,75% және айналым  мерзімі 7 және 8 жыл 19 440,0 млн.теңге көлеміндегі немесе жалпы көлемінің 19,39% құратын мемлекеттік ұзақ мерзімді қағаздар (МЕУКАМ);

      - айналым мерзімі 10, 15 және 16 жыл, табыстылығы жылдық 0,01% 31 677,0 млн.теңге көлеміндегі немесе жалпы көлемінің 31,6% құратын мемлекеттік ұзақ мерзімді жинақ құнды қағаздар (МЕУЖКАМ).

      Сыртқы  қарыздардың түсімдері 2 750,7 млн.теңгені, өтеу 2 299,4 млн. теңгені құрады. 

Жергілікті  бюджеттер 

3.1 Түсімдер 

     Жергілікті  уәкілетті органдардың есепті деректері  бойынша 2009 жылғы 1-тоқсанда түсімдер 400 652,0 млн. теңгені немесе есепті кезеңге арналған жоспардың 104,9%-ын құрады, есепті кезеңдегі жоспарға 381 838,1 млн. теңге,  

     оның  ішінде кірістер – тиісінше 400 327,0 млн. теңге немесе 104,9%, бюджеттік кредит 273,9 млн. теңгеге өтелді немесе 251,2%, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан 51,1 млн. теңге түсті немесе 98,0%.

     2009 жылғы 1-тоқсанда жергілікті бюджеттердің түсімдер құрылымы 
9-кестеде берілген. 

     9-кесте.  2009 жылғы 1-тоқсандағы жергілікті

     бюджетке  түскен түсімдер құрылымы

                                                                                                                                    

млн.теңге