Табиғатты қорғау саласындағы халықаралық ұйымдар

Хош иістендіргіштің  құрамына дәстүрлі тағамдық шикізаттар (мысалы: шырындар, қант, дәмдеуіштер), толықтырғыштар (еріткіштер немесе тасығыштар), байытқыштар, сергітетін заттар, ащы дәмдер және тағамдық қоспалар қосылуы мүмкін.

Өсімдік шикізатынан  жасалған сулы-спиртті тұнбалар мен  көмір қышқылды экстрактілер, сондай-ақ жеміс-жидек шырындары (концентрацияланғандарды қоса алғанда), сироптар, шараптар, коньяктар, ликерлар, дәмдеуіштер тағамдық хош иістендіргіштерге жатпайды.

Хош иістендіргіштерді  дайындаушы ілеспе құжаттарда мыналарды:

1) техникалық  құжаттармен регламенттелетін тағамдық қоспалардан басқа, тағамдық қоспалардың хош иістендіргіштеріне енетін мөлшерлік құрамын;

2) шектеулерге  сәйкес биологиялық белсенді  заттардың болуын көрсетеді.

Хош иістендіргіштерді  халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісім бойынша бөлшек саудада сатуға рұқсат етіледі.  

Тағамдық қоспаларды орауға және таңбалауға қойылатын талаптар   

Тағамдық қоспаларды орау және таңбалау «Орауға, таңбалауға, заттаңбалауға және оларды дұрыс  жазуға қойылатын талаптар» техникалық регламентінің талаптарына сай болуы тиіс.

Тағамдық қоспаларды орау контаминациялануды (ластануды) азайту үшін, зақымдануды болдырмау және таңбалау үшін барабар қорғанышты қамтамасыз етуге тиіс.

Орау материалдары көрсетілген сақтау және пайдалану  жағдайларында тағамдық қоспалардың қауіпсіздігі мен жарамдылығы үшін уытты және қауіпті болмауға тиіс.

Тағамдық қоспаларды заттаңбасында мынадай қосымша  ақпарат көрсетіледі:

1) егер «Е»  индексі болса онда тағамдық  қоспа қолдануға рұқсат етілген;

2) құрамы, салмақтық мөлшері (көп компонентті тағамдық қоспа үшін);

3) тағамдық қоспаны  сақтау және қолдану, қарсы  көрсеткіш жөніндегі қысқаша  нұсқаулық (ұсыным);

4) хош иістендіргіштер  үшін хош иістендіргіштің типі (табиғи, табиғиға ұқсас, жасанды)  қосымша көрсетіледі.

Құрамында тағамдық қоспалары бар тамақ өнімдерінің  заттаңбаларында қосымша мынадай  ақпарат көрсетіледі:

1) тағамдық қоспаның  функциялық сыныбы мен оның  атауы немесе Е индексі (болған  жағдайда), мысалы, «тотығуға қарсы  аскорбин қышқылы» немесе «тотығуға қарсы Е300»;

2) аспартамды  пайдаланғанда мынадай ескертпе  жазу болуға тиіс: «Фенилкетонуриямен  ауыратындарға пайдалануға болмайды»;

3) құрамында  көп атомды спиртті бар (эритриттен  басқа, сорбит, ксилит және басқалар) қантты алмастырғыштар үшін «Бір  тәулікте 15-20 г астам пайдалану әлсіздену әсерін туындатуы мүмкін» деген ескертпе жазу болуға тиіс.

Құрамында дәмін  хош иістендіретін препараттар  бар тамақ өнімдерінің заттаңбаларында  «табиғи хош иістендіргіш» деп  немесе оның нақты түрі (мысалы: экстрактілер, тұнбалар, эфир майлары, майлы шайырлар және басқалар) көрсетіледі.

Қайта қалпына  келтірілген өнімдерді өндіру үшін оларды пайдалану кезінде концентрацияланған өнімдерді алу процесінде бөлінген дәмін хош иістендіретін заттарды заттаңбада көрсетпеуге рұқсат етіледі.

Тамақ өнімдерінің  заттаңбаларында мынадай жағдайларда:

1) егер мұндай  тағамдық қоспалар түпкі тамақ  өнімінде функционалдық әсер  етсе;

2) егер мұндай  тамақ өнімдері балаларға арналған  және диеталық тағам болса,  тағамдық ингредиенттерінің құрамына  кіретін тағамдық қоспалар көрсетіледі.

Тамақ өнімдерінің  заттаңбаларында қышқылды сүт өнімдері мен ірімшікті өндіру кезінде  пайдаланылатын ферментті препараттардан басқа, оларды дайындау кезінде қолданылатын технологиялық қосалқы заттар көрсетілмейді.

Тағамдық қоспаларды дайындаушы заттаңбада (зат белгіде, қосымша қағазында) генетикалық түрлендірілген объектілерден алынған ингредиенттердің пайдаланылғаны туралы мәліметті көрсетеді. 

Қатерді бағалау

Қатерді басқару  мақсатында тағамдық қоспаларды дайындаушы:

1) мыналарды:

тағамдық қоспаларды дайындау кезінде ықтимал қауіпті  факторларды талдауды;

қауіпті факторлар  анықталуы мүмкін өндірістік процестердің қатерін сәйкестендіруді және бағалауды;

қауіпті нүктелерді қадағалау және бақылау рәсімдерін жүргізуді;

2) мыналарды:

қауіпті бақылау  нүктелерін тиімді бақылау шараларын;

тамақ өнімінің сапасын басқарудың құжатталған  жүйесін әзірлеуді қамтамасыз етеді. 

Сәйкестігін растау

Тағамдық қоспалар сәйкестігін міндетті растауға жатпайды. Олардың қауіпсізідігін растау денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен берілетін мемлекеттік тіркеу туралы белгіленген үлгідегі құжаттың болуы болып табылады.

Тағамдық қоспалар техникалық реттеу саласындағы Қазақстан  Республикасының қолданыстағы заңнамасына  сәйкес тағамдық қоспаларды өндірушінің (дайындаушының) қалауы бойынша ерікті сертификаттауға жіберілуі мүмкін.   

2. Отандық нарықтағы ең танымал зиянды 10 азық-түлік өнімі 

   Біздің ағзамызға  дұрыс тамақтанудың қаншалықты  қажет екендігін ешкімге түсіндірудің  қажеті жоқ. Кейде, біздің ағзамызға  тамақпен бірге түсетін нәрселер  у болып таблады. Мен, түрлі  зиянды қоспалар туралы айтудамын.  Жалпы, біздің ағзамыз өте тұрақты.  Ол өздігінен түрлі зиянды  заттектерден құтылып отыруға  мүмкіндігі бар. Бірақ осындай  зиянды заттектердің саны тым  артып кеткенде ағзамыздің әлі  келмейді.  Ең біріншіден біздің  ағзамыз үшін шынымен зиянды  тағамдарды қолданудан бас тарту.  Дегенмен, қізргі азамнад дүкендерден  шынайы табиғи, экологиялық таза  азық өнімін табу өте қиын. Ал көптеген азық-түлік өн