Еңбекақыдан ұсталынатын және шегерілетін ұсталымдар

    Еңбек өнімділігін  өсіру үшін мынадай ұсыныстар  жасар едім:

     а) кәсіпорынның  өндірістік күшті толығымен пайдалану  арқасында өнімді өндіру көлемін  өсіреді, себебі өндіріс көлемінің  өсуі кезінде тек қана жұмыс  уақыт  шығынының ауыспалы бөлігі өседі. Сөйтіп өнім бірлігін өндіруге кететін уақыт көлемі азаяды.

     б) өндіріске  кететін еңбек шығынын өндіріс   қарқынын күшейту,  өнімнің сапасын  өсіру, өндіріс нышанын автоматтандыру, өндірісті жетілген техникамен, технологиямен жабдықтау арқылы төмендетеді.

     Бұл кезде  өнім өндіру көлемінің өзгеруі  және еңбек шығынының ара қатнасы  болуы мүмкін. Олар қазіргі экономикалық  жағдайларға және еңбек өнімділігінің  өсуін қамтамасыз ететін басқару  стратегиясын сайлау кезінде  ескерілуі тиіс.

1. өнім өндірісінде еңбек шығыны төмендетілсе, онда өнім өндіру көлемі өседі;
2. өнім көлемі еңбек шығынына қарағанда тезірек өседі;
3. еңбек шығыны өзгерілмесе, өнімкөлемі өседі;
4. Еңбек шығыны төменделсе, өнім көлемі өзгермейді;
5. Еңбек шығынына қарағанда, өнім көлемі жай қарқынмен азаяды.

Ал еңбекақы қорын талдау кезінде орташа жылдық еңбекақының  еңбекақы қорының төмендеуі бір жұмысшымен жыл ішінде істелген жұмыс көлемінің төмендеуінен шығады. Орташа сағаттық еңбекақы өсімі инфляцияға байланысты тарифтік ставканың өсуі нәтижесінде пайда болды. Еңбек өнімділігі мен орташа еңбекақының өсу қарқындарының сәйкестігін бақылау керек. Жоғарыда айтылғандай, ұдайы өндірісті кеңейту, пайда мен тиімділікті алу үшін, еңбек өнімділігінің өсу қарқыны оны төлеу қарқынынан озық болуы керек. Егер мұндай қағида сақталмаса, онда еңбек қоры артық шығындалады, өнімнің өзіндік құны өсіп, оған сәйкес пайда сомасы азаяды. Талдау нәтижесінде бұл кәсіпорында еңбек өнімділігінің өсу қарқыны еңбекақының өсу қарқынынан озық екенін көрсетеді. Еңбек өнімділігінің өсуінің жоғары қарқынын еңбекақының өсу қарқынымен салыстырғанда еңбекақы қорын 41,4 мың теңгеге үнемдегенін және де талданатын мерзімде кәсіпорындағы жұмысшылардың еңбекақысының өскенін емес, ал 6.7% төмендегенін көреміз.

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

 

1. “Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы” заң.

1995 жыл, 26 желтоқсан (өзгертулер  мен толықтырулар)

2. “Қазақстан Республикасындағы  аудиторлық қызмет туралы” заң. 1998 жыл 20 қарашада №20 ( өзгертулер  мен толықтырулар).

3.Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы” заң.(салық кодексі) 2001 жыл 12 маусым №209-11

4. Бухгалтерлік есеп стандарттары.

5.Қазақстандағы аудит  туралы Халықаралық  стандарттары  2000 жыл.

6. Қаржылық Есеп берудің  Халықаралық стандарттары. 2001

7.Бухгалтерлік есеп шоттарының  жоспары. Қазақстан Республикасы  қаржы министірлігінің 2002 жылғы 18 қыркүйектегі  №438 бұйрығымен бекітілген.

8.Әбдіманапов Ә.Ә. Бухгалтерлік  есеп теориясы және принциптері. – Алматы: АЙАН, 2001.

9.Әбдіқалықов Т.Ә   Бухгалтерлік есеп және аудит.- Алматы 2001

10. Дюсембаев К.Ш., Есембердиева  С.К., Дюсембаева З.К. Аудит и анализ  финансовой отчетности. – Алматы: Қаржы-қаражат, 1998.

11. Ержанов М.С., Аудит 2. –  Алматы 2005.

12. Кирьянова З.В. Теория  бухгалтерского учета. – М.: Финансы и статистика,1998.

13.Абленов Ф.О Основы  аудита, 2004 

14. Ковалева В.В., Волкова  О.Н. Анализ хозяйственной деятельности  предприятия. – М.:Проспект, 2000

15.Балапанова А.Ж Основы  аудита, 2002

16. Кеулимжаев К.К., Әжібаева  З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.А. Қаржылық есеп – Алматы: Экономика, 2001.

17. Кеулимжаев К.К., Әжібаева  З.Н., Құдайбергенов Н.А. Бухгалтерлік  есеп принциптері. – Алматы: Экономика, 2003

18. Байдулетов М.Б. Аудит  негізі, 2004. 

19. Подолский В.И. Аудит. –  М.: Аудит, Юнити, 2000.

20. Радостовец В.К., Радостовец  В.В., Шмидт О.Н. Бухгалтерский учет  на предприятии. – Алматы: Центраудит  – Казахстан, 2002.

21. Рахимбекова Р.М., Кеулимжаев  К.К., Айтхожина Л.Ж., Кинхузова К.К., Сальменова А.Т. Финансовый учет  на предприятии. – Алматы: Экономика, 2003.

22.Савицкая Г.В. Анализ  хозяйственной деятельности предприятия. – Мн.:ООО Новая издания, 1999.

23. Укашев Б.Е., Әжібаева  З.Н. Бухгалтерлік есеп теориясы. -  Алматы: Ұлағат, 1999ж.

24. Тасмағамбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов О., Байболтаева Н.Э., Радостовец В.К. Қаржы есебі. – Алматы: Дәуір, 1999.