Туризмнің оң және теріс жақтары

 

 

 

 

 

                                                          Қорытынды

 

       Туризм әлеуметтік-экономикалық дамудың катализаторы болып алға шығып, шаруашылықтың, көлік және байланыс, сауда, құрылыс, ауыл шаруашылығы, халықтық тұтыну таурларын өндіру және т.б. көптеген секторларына зор ықпалын тигізеді. Мамандардың болжауынша ХХІ ғасыр туризм ғасыры болмақ.

       Туризм бұл қоғамдық өмірдің күрделі көп жақты және көп аспектілі көрінісі. Қазіргі батыстың экономикалық ғылымы туризмді күрделі әлеуметтік-экономикалық көрінісі деп қарастырады. Мұнда ол туризм индустриясы деп аталатын көп салалы өндіргіш кешен құрушы компоненттердің бірі ғана болып табылады. Экономикалық мәселелер туризм іс-әрекетінің қоғамдық және экономикалық аспектілері контексінде сарапталынады. Туризм кешенді құбылыс ретінде пән аралық зерттеу обьексініе айналды.

        «Қазақстан біздің қасиетті мекеніміз. Кейінгі ұрпақ осынау қасиетті мекенде өмір сүріп, өркен жайды. Қазақ жеріне тағдырдың жазуымен алуан түрлі ұлт өкілдері қоныс аударды. Біз оларға құшағымызды ашып, қазақи қонайжайлылықпен қарсы алдық. Олар біздің елімізде өсіп-өніп, бауырларымызға айналды. барлығы да заңмен қудаланатынын, мұнда ерекше жауапкершілік біздерге, қазақтарға артылатынын қадап айтты. «Өз халқын сүйетін адам, өз жұртына жақсылық тілеген жан өзге халықтарды ашындырмайды, өз ұлтын ешкімге қарсы қоймайды. Біз ел иесі ретінде биік бола білсек, өзгелерге сыйлы боламыз», - деді ЕлбасыҚазір біз көпұлтты сипаты бар біртұтас елміз. Мынау жаһандану дәуірі - көпұлтты мемлекеттер дәуірі болмақ. Жалғыз ұлттың мемлекеті деген болмайды. Бұл әлемдік үрдіс», - деді Елбасы. Сонымен қатар, еліміздің дамуына барша ұлт пен ұлыс өкілдері бірігіп үлес қосқанына тоқталды. «Ендеше Тәуелсіз қазақ елінің азаматтарын алалауға, бауырластығын бұзуға ешкімнің қақысы жоқ. Барлық ұлт өкілдерімен тіл табысып, бейбітшілік пен келісімде өмір сүру барша қазақстандықтың басты қағидаты болуы шарт», - деді Н.Назарбаев. Бұл ретте Елбасы ұлттардың этносаралық келісіміне сына қағуға тырысатындардың.[12]

       Турист – бұл бір елге келуші, яғни өзі тұрақты тұратын жерінен басқа жерге саяхаттап, 12 ай мерзімінде келген жерінде ақылы жұмыс істеу және тұруда басқа мақсатпен (көңіл көтеру, емделу, конференцияға қатысу, туыстарына бару, діни және спорттық және т.б.) саяхаттаушы тұлға.       Саяхаттанушылардың бір елден екінші бір елге жүріп тұруы, олардың әрқандай қызметтер мен таурларды тұтынуы әлемдік шаруашылыққа белгілі қаржының ағымының бағытталуын көрсетеді. Экскурсанттар мен туристер өздері тұрған елдің қаражатын басқа елге көшіруші немесе ауыстырушы болып табылады. Көңіл көтеру үшін, іскерлік, емделу немесе қаржылық мақсатта саяхаттаушы тұлғалардың бір елге келу себебі әрқандай болса да, олар сол елге қаржыларын алып барады да, сол елдің бюджетінің валюталық түсімін арттырады. Сондықтан олардың өз бетімен келушілер категориясына бірігуі экономикалық жағынан ақталады.

       Қазақстандық туристік нарықтағы жағдайдың өз ерекшеліктері бар. Туристік фирмалардың саны соңғы 12 жыл ішінде көп өзгерістерге ұшырады. 1997 жылдан бері туристік фирмалардың саны өсіп, 325-ке жеткен, 2001 ж. олар 605 болды, ал 2002 жылдың басында 100 туристік фирмаға дейін кеміді. Фирмалардың санының тез арада түсіп кетуі лицензиялау жүйесінің өзгеруімен түсінділіледі, ол лицензиялық жинақ көлемінің ұлғаюына, лицензия алу процесінің күрделенуіне әкеп соқты. Экономикалық жағдайы тұрақсыз көптеген туристік фирмалар нарықтан кетуге мәжбүр болды. Болған өзгерістерді тек заң актілерінің өзгеруімен ғана түсіндірмейміз, сонымен қатар көптеген ұсақ фирмалардың бәсекеге қабілеттілік қасиеті болмады және олар осындай маңызды факторлардың бірі болып табылатын бәсекеге қабілеттілікке көңіл бөлген жоқ.Елдегі кез келген саяси тұрақсыздық жағдайда туристік ағымның тез арада тоқтап қалатыны белгілі, өйткені турист өзінің басын  басқа елде ,  танымайтын жерде, жүргенде қатерге тіккісі келмейді. Әрбір нақтылы аймақта  туризмнің дамуына геосаяси фактор өте  зор әсерін тигізеді. Дүние жүзілік туризм ұйымы  (ДТҰ) кейбір елдердегі саяси тұрақсыздықтарға  алаңдаушылық  танытып отыр, өйткені  бұндай жағдайларда туристердің  жеке басына қауіп төнеді.Дүние жүзілік туризм ұйымының  сарапшылары, саяси салдардан болған немесе  туристердің жеке басына қауіп төндіретін,  туризм индустриясының тұрақсыздығының  үш түрін бөліп көрсетті. Біріншіден,   бұл -  әскери іс-әрекеттерден немесе  тоқтаусыз террористік актілерден  туындап отырған ғаламдық ұзақ тұрақсыздық . Бұған Ливан, Солтүстік Ирландия, Шри – Ланка,  Алжир, Ауғаныстан, Израиль, Пәкістан, Иран, Ирак сияқты елдер мен территориялар мысал бола алады. Әскери  қақтығыстар аз уақыттың  ішінде туризм индустриясының дамуын тежейді және жояды, мысалы бұндай жағдайлар бұрынғы  Югославияда, Иракта және сол сияқты  әлемнің т.б. елдерінде болған.  Бұған басқа да алаусыздың насихаттаулар немесе қысқа мерзімді саяси дағдырыстар сияқты экстрималды жағдайлар себеп болуы мүмкін. Аймақтық саяси қақтығыстар тек   туристік ағымды тоқтатып, туризм индустриясының  дамуына кедергі келтіріп қана қоймай, сол елдің туристік ресурстарының жоғалуына тікелей себепші болып табылады.

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

 

1. 2005 жыл 18 ақпандағы “Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы”.
2. Ж.Н.Алиева,”Туризмология негіздерi”-А.,2004
3. "Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 13 маусым # 211-11/
4. Ұлттық энциклодепия,1 том.288 бет.
5. Қазақстан аумақтары.Статистикалық жылнама,2006.
6. Туристтік саланы дамытудың  2008 – 2010 жылдарға бағдарламасы.
7. Казахстанский туристский продукт в кластерной политике / Л. Кельбуганова // Экономика и статистика 2/2005 с. 126-129.

        8. Стратегия «Қазақстан Республикасының Индустриялы-инновациялы       дамуының 2003-2015 жылдарға жоспары»

        9. Жукова М.А. Туризм индустриясы,2003

       10.  “ҚР туристік қызмет туралы заңы” Заңдық актілер жинағы-Алматы:

        Юрист.2002ж.

       11. Сейтказиева А.М., Байкадамова А.Б., Сариева Ж.И. Инвестиционная       деятельность предприятия. Алматы. Экономика. 1999.

       12. Қазақстанның 2050 стратегиясы.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

«Т. РЫСҚҰЛОВ атындағы ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ

 

 

 

 

«Әлеуметтік қызмет және бизнес» факультеті

«Туризм» кафедрасы

 

 

 

 

 

 

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

 

 

Тақырыбы:Әлемдік туризмнің қалыптасуы және даму ерекшеліктері

 

 

 

 

 

 

Орындаған:

2 курс студенті, 241 топ __________________            Есболаева А.

 

 

Ғылыми жетекші:

 Аға Оқытушы                         _______________            Маженова Ж.

 

 

 

 

 

 

 

                                                    Алматы, 2012