Имидждің қалыптасуына өзіндік бағаның ықпалы

Қазақстан – кең географиялық кеңістік иеленген, жер көлемі бойынша  әлемдегі тоғызыншы мемлекет. Мемлекетіміздің  территориясында түрлі діндер мен ұлт өкілдері өмір сүреді. Бұл тарихи, мәдени, ұлттық және дүниетанымдық ерекшеліктеріміз мемлекеттілігіміздің қалыптасуының негізі болып табылады.

Сондықтан, мемлекет имиджі – бұл мемлекеттік жүйенің сипаттамалық белгілеріне ие өзара объективті байланыстар шегіндегі экономикалық, географиялық, ұлттық, демографиялық қарым-қатынастардың кешені. Ол әлеуметтік-экономикалық, қоғамдық-саяси, ұлттық-конфессиялық үрдістердің үдерістерін айқындайды. Мемлекет бейнесі сыртқы әлеммен байланыстар нәтижесіндегі әлемдік қоғамдастықтың санасында қабылдануының өзіндік көрсеткіші іспеттес.

Ақпараттық қоғам кеңістігінде имиджелогияның өзіндік ерекше орны бар. Мемлекет имиджін қалыптастыруға байланысты қойылатын талаптар қоғамдық өмірдегі ақпараттық технологиялардың өсуімен байланысты. Имидж толықтай ақпараттық өнімге айналды.

Сондықтан мемлекет имиджі түсінігі өзге ұғымдар секілді түрлі аспектілер негізінде қарастырылады. Мемлекет бейнесін кешенді зерттеу барысында ел имиджін өз азаматтарының қабылдау деңгейі қарастырылғаны жөн. Сонымен бірге, шет ел тұрғындарының көзқарастары тереңірек сарапталуы қажет. Өйткені, халықаралық имидж мемлекетке инвестициялық қаржылардың көптеп бөлінуіне, туризмнің дамуына, іскерлік әлем әріптестігіне жол ашып қана қоймай, тәуелсіз Қазақстан халқының мақтаныш сезімі мен Отанға сүйіспеншілігін жоғарылатады.

                                                      Қорытынды

 

Сонымен, берілген тақырыпты зерттеу барысында имидждің жалпы мағынасы, қызметі, қалыптасуы және түрлері қарастырылды.

 «Имидж» деген сөздің ағылшынша кескін, келбет, икона, ұқсас, ойдағы бейне, символ,  үлгі деген мағыналары барлығын анықтадық. Ол саяси консалтингтің аса маңызды категорияларының айналадағылардың пікірін, көзқарасын туғызу мақсатында субъектінің қалыптастыратын сыртқы бейнесі,  субъектіге үгіт-насихат, жарнама, наным, дәстүр арқылы оған белгілі бір көзқарас тудыру мақсатында танылатын әрекеттер жиынтығы.

Имиджелогия – саяси технологияларды, ондағы процестер мен құбылыстарды, саяси тұлғаның жетекшілік қабілеттерінің қалыптасуы мен даму заңдылықтарын зерттейтін саясаттану ғылымының саласы.Имиджелогия саясаттану ғылымының жалпы методологиялық парадигмаларына сүйене отырып, саяси білімдерді жинақтап қорытады, саяси қарым-қатынастар мен процестің даму тәжірибесін, саяси интелегенттардың қызметін сараптайды, саяси жетекшіліктің ерекшеліктері мен заңдылықтарын, саяси интеллигенцияның жай-күйін, биліктің ресурстары мен оның түрлерін, т.б. зерттейді. Имиджелогияның қалыптасуы мен дамуы саяси құндылықтар мен саяси қарым-қатынастардың жаңа формаларының қалыптасуына және әр түрлі нақты тарихи типтегі мәдениеттерде саяси жетекші қызметінің алуан түрлі көрініс алуымен тікелей байланысты. Ол, көбінесе, уақытқа, нақтылы тарихи жағдайларға, қоғамдағы үстем идеялық-саяси көзқарастардың жүйесіне, адамдардың жеке басының даму деңгейіне, дүниетанымына, саяси мәдениетіне тәуелді. Имиджелогия мәліметтер жинаудың әр түрлі әдістерін (кешенді социология зерттеулер, сауалнамалар, саяси кейіпкерлерді, тарихи хабарларды сараптау) қолданады. Соңғы кездері саяси жетекшілердің бейнесі мен өмірбаянын жүйелі психологиялық бейнелеу әдісі кеңінен қолданылып келеді. Имиджелогия өзінің үлгілері мен әдістерін саяси ғылымдардың барлық жүйесінен алады.

 «МЕН» концепциясы   шынайылықтың әртүрлі шеңберіндегі  және оның енжарлылығының үш  рөлін атқара отырып, адамның  сәттілік шегін анықтайды, біріншіден, тұлғаның іштей өзімен кесісушілікке жетуге қабілеттендіреді;  екіншіден, адамның тәжірибесінің интерпретациясын анықтады. Үшіншіден, күтудің бастамасы болып табылады.

Имиджді қалыптастыруында объекттің ішкі қасиеттеріне назар аударуымыз кажет және осы қасиеттерді неғұрлым жағымды әсер қалыптас-тыруына бағыттаймыз. Яғни, имидж әлеуметтік-саяси жағынан белгілі мақсат үшін жасалады.Имиджді қалыптастыру заңдары бойынша қалыптасқан келбетті бұзудан, бұрыннан қалыптасып келген келбетке сүйене отырып жасау тиімді деп саналады.

Имидж қалыптастыру адамның рухани-моральді және субъективті-жеке мазмұны мен діл (менталды) қасиеттері арқылы оның сыртқы келбетін сәйкестендіруге багытталған. Ділдің маңызды құрылымының бірі - ұлттық қасиеттер, өмір салты, этнопсихологиялық ерекшеліктер - имидж қалыптастыруындағы басты бағыттарының бірі болып есептеледі.

Имиджеология  – бұл имидждің қалыптасуы мен  оны жүзеге асыру технологиялары мәселелерін зерттеуге әлеуметтану, психология, мәдениеттану, философия және саясаттану секілді ғылымдарды тоғыстырған теория. Ол – ақпараттық қоғамдағы мәдени шараларды жүзеге асырудағы маңызды қызмет атқаратын гуманитарлық технология.

 Жалпы мемлекет  имиджі оның құрылымын құрайтын  бірнеше элементтерден тұрады: Қазақстан демократиясының бейнесі; билік имиджі; Қазақстан экономикасының имиджі; Қазақстан Қарулы Күштерінің имиджі; Қазақстанның сыртқы саясаттағы имиджі; мемлекеттің ақпараттық саясат имиджі.

Отандық және шетелдік авторлардың түрлі сараптамалық материалдарын зерттеу және жүйелеу барысында Қазақстанның оң имиджінің қалыптасуындағы төмендегідей мәселелерге мән берілді:

- билік пен басқару  жүйесіндегі, еліміздің қоғамдық өмірінің барлық салаларындағы тұрақтылық;

- сыртқы инвесторларды  тарту мақсатындағы отандық экономикалық жүйенің ашықтығы;

- еліміздің құндылықтарына  сәйкес келетін түсініктердің  қалыптасуына ықпал ететін идеологиялық қимылдар;

- қылмыстық әлеуметтік құбылыстың сипаттамалық белгілерін жоққа шығаратын қоғамдағы жоғары білімділік, мәдени және рухани әлеуетінің басымдығы;

- әлемнің барлық мемлекеттерімен  коммуникативтік байланыстардың сенімділігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ететін Қазақстанның ақпараттық-саяси әлеуетінің ықпалдылығы.

Өңір имиджі мына құрамдас бөліктерден құралады: біріншіден, өңір мәртебесі. Бұл елдің өзге аймақтарының құрылымы мен иерархиясындағы орны: даму деңгейі, мемлекеттің экономикалық, саяси, мәдени өміріндегі рөлі. Өңір мәртебесі ақпараттық, қаржылық, кадрлық ресурстармен қатар, өзге өңірлер мен елдер арасындағы сыртқы байланыстармен айқындалады; екіншіден, өңір келбеті. Бұл аймақтың сыртқы көрінісі арқылы анықталады (архитектура, табиғи ерекшеліктер, өңірдің орналасуы, көше тазалығы және т.б.). Сонымен бірге, өңірдің фольклоры, стереотиптері мен мифтері, аймақтың рәміз белгілері де имиджді айқындайды.

Имиджді құру технологиясының  негізінде саясаткер өміріндегі саяси оқиға немесе әрекет жатыр, олар қоғамда оң көзқарас тудырудың  алғышарты бола алады, мысалы, басшының халық алдындағы абыройлы әрекеттері, өмірбаянының жағымды қасиеттері, қоғам пікірінде оң бағаға ие болған сөздері және т.б

Имиджді құру әдетте саяси белсендінің тандап алынған  типі негізінде жүзеге асады: «сыбайлас  жемқорлықпен күресуші», «шындық үшін күресуші», «саяси қысым құрбандары», «отан қорғаушысы», интеллигент-интеллектуал» жіне т.б. Сонымен қоса бұл тип басшының өзінің психологиялық типіне, оның кәсіби қасиеттеріне, саяси сахнада көрінген қасиеттеріне сәйкес болуы тиіс, сондай-ақ әрине басшы өзара қатынас жасайтын және қолдау көрсететініне үміттенетін топтың да типіне сай болуы керек. Мұндай имиджді құрудың мақсатында осы тип көрінісін беретін универсалды сыртқы стандарттары қолданылады: күш-жігер профилі – «отан қорғаушысы үшін», көзілдірік – «интеллигент» үшін және т.б.

Сондықтан мемлекет имиджі түсінігі өзге ұғымдар секілді түрлі  аспектілер негізінде қарастырылады. Мемлекет бейнесін кешенді зерттеу барысында ел имиджін өз азаматтарының қабылдау деңгейі қарастырылғаны жөн. Сонымен бірге, шет ел тұрғындарының көзқарастары тереңірек сарапталуы қажет. Өйткені, халықаралық имидж мемлекетке инвестициялық қаржылардың көптеп бөлінуіне, туризмнің дамуына, іскерлік әлем әріптестігіне жол ашып қана қоймай, тәуелсіз Қазақстан халқының мақтаныш сезімі мен Отанға сүйіспеншілігін жоғарылатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                           

 

                           Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Г.Почепцов. Имиджелогия. - 5-е изд. - Рефл-бук.Ваклер- 2006 -516 6.
2. Бураканова Г., Изтелеуова Л. Имиджелогия: Учебн. Пособие.- Астана: Изд. КазУЭФМТ, 2011.-145 с.
3. Шепель В.М. Имиджелогия Как нравиться людям. - М.: Народное образование, 2002. - 478 б.
4. Базарова Б. Имидж түсінігі, құрылымы және оның түрлері//ҚазҰУ Хабаршысы, Философия, мәдениеттану және саясаттану сериясы, 2010.- №2.- 67-71 б.
5. Абульханова К.А. Психология и самосознания личности / К.А. Абульханова. –М: Московский психолого-социальный институт. 1999. -224 с.
6. Кондратьева С.В. Межличностные понимание и его роль в общении: Автореферат. дис. ... докт. психол. наук. - Л., 1979. – 36 с.
7. Маралов В.Г. Основы самопознания и саморазвития. / В.Г. Маралов - М.: Издательский центр «Академия», 2002. – 256 с.
8. Кудинов О. П. Большая книга выборов. – М. : Просвещение, 2003. – С. 240.
9. Насимов М.  Мемлекеттің имиджін қалыптастыру үшін бюджеттен арнайы қаржы бөлу керек пе?// «Алаш айнасы» басылымынан, 24-тамыз, 2010 жыл.