Жеткіншек шақтағы психологиялық дамудың теориялық аспектілері

• Ата-аналардың, мұғалімдердің және тәрбиелеу процесіне қатысатын басқа да тұлғалардың баланың психикалық дамуындағы жастық және жеке ерекшеліктеріне баса көңіл бөлу;
• Мінез-құлқында ауытқушылық көрініс беретін балаларды анықтап, оларға көмек көрсету, диагностикалық жұмыстар жүргізу;
• Ата-аналар мен мұғалімдер үшін тәрбиелеудің, қарым-қатынастың, оқытудың қиындықтарына қатысты психологиялық-педагогикалық нұсқаулар жасау;
• Баланы отбасында тәрбиелеуге байланысты нұсқаулар жасау;
• Арнайы топтарда ата-аналармен, педагогтармен, балалармен жұмыс жүргізу;

Станислав Ежи Лец демекші, «Тағдыр таразысының қайда қарап ауатыны, бесіктің қалай тербелетіне байланысты. «Қиын бала» тәрбиесінде ата-аналарға менің ұсыныстарым:

• Жеткіншек «қиындығына» өз жеке басыңыздың мәселесі ретінде қарастырмай, бұл мәселеге жеткіншек көзімен қараңыз, балаңыздың проблемасы деп қарастырыңыз;
• Бала сеніміне қиянат жасамаңыз, оны бағалаңыз;
• Балаңызды кешіре біліңіз, кей жағдайда кешірімді бірінші болып сұраңыз;
• Жеткіншектің көзінше отбасында өз араларыңызда жанжал шығармаңыз;
• Жеткіншек көзіне жиі қарап, оны жиі-жиі мақтауға тырысыңыз;
• Ең бастысы: Сіздердің мінез-құлқыңыз балаларыңызға әсер етеді-балаңыз үшін үлгі болыңыз!

Бұл ережелердің еліміздің көк байрағын биікке көтеретін жеткіншектеріміздің тәрбиесіне көмегі тиетіне күмәнім жоқ!

Қолданылған әдебиеттер

1. Н.Ә.Назарбаев. Ауылға айырықша назар аударылады. Ішкі және сыртқы саясаттың 2003 жылғы негізгі бағыттары туралы. Президенттің Қазақстан халқына жолдауы. – Егемен Қазақстан. – 30 сәуір, 2002 жыл.
2. Зюбин Л.М. Индивидуальный подход в трудных случаях учебно-воспитательной работы. –М.: Высшая школа, 1974 – 87б.
3. Керімов Л.К  Қиын жасөспірімдерді жеке – дара қайта тәрбиелеу теориясы мен практикасы, – Алматы, 2003. – 123б
4. Казымбетова Д.К. Девиантное поведение молодежи как объект социологического исследования. Дис. на соиск. учен. степ. канд. наук. – Алматы, 1999.-36б.
5. Трифанов В.В. Подготовка будущих учителей к работе с трудными учащимися, - Алматы, 1991 – 31б.
6. Кон И. Психология старшеклассника. –М.: Наука, 1988-102б.
7. Беличева С. Дети и семьи группы риска как объекты социальной профилактики. – М.: Просвещение, 1993 – 22б.
8. Андриенко В.К. Неблагоприятные условия семейного воспитания способствующие возникновению педагогической запущенности и правонарушений школьников. – М., 1989
9. Игошев К.Е. Опыт социально-педагогического анализа личности несовершеннолетнего правонарушителя. – М., 1997
10. Қазақстан Республикасы Отбасы және неке туралы кодексі, 67-бап
11. Кулагина И.Ю. Возрастная психология: учеб.пособие. М.: Изд-во РОУ, 1999
12. Кле М. Психология подростка. М.Педагогика. 1991
13. Жадбаев С.Х. Правопоядок и поведение несовершоннолетних. Алматы.,1982
14. Джаманбалаева Ш.Е. Общество и подросток: социологическии аспект девиантного поведение, - Алматы, 2002
15. М. Құдиярова. Жасөспірімдердің мінез-құлық ауытқышылық себептері. Алматы, 2006
16. Ә.Жұмабаев. Қиын балалар арасында жүргізілетін педагогикалық жұмыс. Алматы.1977
17. Керімов Л.К. Қиын оқушылар және оларды қайта тәрбиелеу мәселелері. Алматы. 1991
18. Жарықбаев Қ. Жалпы психология , Алматы, 2004
19. Абрамова Г.С. Возрастная психология, Москва, 1999
20. Обухова Л.Ф Возрастная психология, Москва, 1999
21. Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы //ред. проф. А.В. Петровский: ауд. Қ. Қойбағаров, Алматы,1987
22. Л.В. Турсунова. Жасөспірімдердің психологиялық ерекшеліктері. // Психология Қазақстан мектебінде// 2010, №6(24)/3-5б.
23. Н. Тоқсанова, Қ. Мауленова. Девиантты мінез-құлықты жасөспірімдердің қазіргі психологиялық әдебиеттерде зерттелуі. //Жантану мәселелері// 2010, №1(9)/41-44б.
24. Н. Құдышева. Мінез-құлық қиындығының кейбір себептері. // Психологияны мектепте және ЖОО-да оқыту// 2006, №6/2-3б.
25. А. Құлымбаева Жеткіншектердің өзін-өзі бағалауы. // Психологияны мектепте және ЖОО-да оқыту// 2006, №2/5-6б.
26. Э. Байшаханова. Жеткіншек жасындағылардың психологиялық ерекшеліктері. //Жантану мәселелері// 2010, №3/73-74б.
27. Қ. Серкебаев. Қиын балаларға көмек. //Ұлағат// 2005, №6/65б.
28. М. Әділбекова. Суицидке бейім адамдардың мінез-құлқының психологиялық ерекшеліктер. //Жантану мәселелері// 2010, №1(9)/37-40б.
29. Ж. Төлеубай. Қиын бала қылығының қыры. //Сыныптан тыс жұмыстар// 2007, №11/58-60б.
30. Р. Орсаева. Кәмілетке жасы толмағандар қылмысындағы отбасының ықпалы. //Заң// 2010, №3/26-31б.
31. Ауытқушылығы бар балалардың тәрбиесіндегі әлеуметтік педагогикалық ерекшеліктер.//Бастауыш мектеп// 2003.№6/ 23б.