Оқытудың ғылыми негізіндегі дидактиканың қызметтері

№1. Негізгі түбір сөздерге тиісті жұрнақтарды және жалғауларды жалғап, жазсаң, қазақ үйдің мүлкі шығады.

 

кел, кір, жу |-ын, -ін, -шы, -ші |-лар, -лер, -тар, -тер

ой, мал, бас |-пі, -шыл, -шіл      |

 

№2.

іс, тас, көл   |  шік,  кер,  қын     |  мен,  ті,  ты,  пен,  бен.

№ 3.

тау, бол, бас|  тық,  ық,  шы       |лар,  тар,  тер,  бен,  пен.

№4.

Сөздердің түбірін анықтап, қосымшаларын сызықша арқылы бөліп жаз.

№5.

Негізгі түбір сөзден туынды түбір сөз жаса.

1. Ойын "Кілемді  безендіру"

Ақ әженің тапсырмасы бойынша негізгі түбір сөзге  әр түрлі жұрнақтарды тиісті орынына қойсаңдар, әдемі ою-өрнекті кілем шығады.

2. Ойын  "Дастарқан"

Ақ әженің қыздарының тапсырманы дұрыс орындағанына риза болып, келесі тапсырманы берді. Қонақтарға дастарқан әзірлеу керек: үстелдің үстінде әр түрді ұлттық бұйымдар, заттар, тағамдар, киімдер т.б. ішінен ұлттық тағамдарды теріп алып орналастыру қажет.

3. Орнында отырған оқушыларға алдынала дайындаған карточкалар 
   үлестіріп беріледі.
4. Оқушыларға карточка беріп, тақтамен жұмыс істеледі: орындық,  орды, орны, көзілдірік, көздеді, көзі - деген сөздерден сөйлем құрастырып жазу, талдау.
5. Қорытындылау: оқушыларға сұрақтар қоя отырып бүгінгі сабақты бекіту.
6. Оқушылардың білімін бағалау, үйге тапсырма беру.

ҚОРТЫНДЫ

 

Қорыта келе, жоғары оқу  орнында оқытудың мән - мағынасын  жетілдіру, «Қазақстан - 2030» бағдарламасын жүзеге асыруды қатысатын және өз білімін үздіксіз толықтырып отыратын, өмірге белсенді көзқараста болатын түлектер шығуына мүмкіндіктер жасайды.

Педагогикалық процестің  басты идеясы – оқыту және тәрбие жұмысында мақсаттың, міндеттерінің, принциптердің, заңдылықтардың мазмұнының, әдістер мен формалардың бірлігі, тұтастығы және өзара байланыстығы. Бұл идеяны іске асыру үшін ең алдымен ғылымның соңғы жетістіктеріне сәйкес әр түрлі жабдықтар мен, оқыту машиналармен, техникалық құралдармен, атап айтқанда, символикалық экранды – динамикалық дыбысты - техникалық құралдармен жабдықтау, оқыту және тәрбие процесінің сапасын және тиімділігін арттырады.

Оқыту мен тәрбие процесінде моральдық – психологиялық жағдайдыңда  мәні өте зор. Сабақ үстінде, тәрбиелік шараларды өткізу процесінде тәрбиешілер мен оқушылар арасындағы бір – біріне тілектес, жанашырлық, қамкорлық және қиын жағдайларда өзара көмек іс - әрекетінің сапасын тиімді ықпал жасайды.

Дидактиканың дамуы  білім беру мен оқыту проблемаларын  терең зерттеуге, педагогикалық озат тәжірбиені зерттеп жинақтауға және оқыту мен тәрбие процесіне енгізуге байланысты. Олай болса, оқыту үрдісіндегі жеке тұлғаның білім меңгеруі деңгейліктерден деңгейліктерге көтерілу үшін оқулықтарда берілген нысаналар тек мемлекеттік қалыптың қайталаным мәресінде қалмай, әр педагог шығармашылықпен жұмыс істесе, біліктілігін көтеріп отырса өз нәтижесін берері даусыз.

Сонымен, оқу орындарында оқытудың мән – мағынасын жетілідірудің, негіздері міне осындай.

Ұсыныстар:

1. Сабақтың мазмұнына оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп, терең қызығушылыққа талпындыратын материалды дидактикалық ойындарды кіргізу қажет.

2. Сабақта берік білім,  білік, дағдыларын қалыптастыратын 
ойындар арқылы проблемалық ситуациялар туғызу керек.

3. Дидактикалық ойындарды сабақ барысында танымдық қызығушылықты арттыру мақсатында қолдануда мынаны ескерген жөн:

а) Дидактикалық ойындар  оқушылардың жас ерекшеліктеріне, психикасына, даму деңгейіне сәйкес таңдап алынуы тиіс.

ә) Дидактикалық ойындар  қолдану ерекшеліктерінің теориялық негіздерін білу.

б) Дидактикалық ойынның  мақсаты мен мазмұны нақты  және жүйелі түрде қолданылуы керек.

в) Дидактикалық ойындарға  көрнекіліктер оқушылардың қызығушылығын  тудыратындай тартымды, эстетикалық  талғамға сәйкес болу керек.

4. Қазақ тілінен фонетикалық материалдарды меңгертуде  дидактикалық ойындар жүйесін қолданған тиімді.(қосымша № 3)

5. Оқу сабақтарында оқушы бойына  керекті ұғымдар: жинақтау, 
салыстыру, жалпылау т.б. сияқтыларды сіңіруге көмектесетіндей 
етіп таңдалғаны жөн.

6. Дидактикалық ойындар сабақ құрылысына енетін материалды терең және тез меңгеруге ықпал жасайтындары болып есептелінуі керек.

7. Ойын процесі кезінде нәтижелі  оқыту болуы үшін оқушыны 
қоршаған заттар және меңгерілетін материал моделі де міндетті 
түрде қолданылуы қажет.

8. Әрбір ойын дидактикалық міндетті  анықтарда баланың білім 
деңгейін (табиғат, қоршаған орта туралы) білу, оған сәйкес қандай ақыл-ой операциялары дамуы қажет, қандай жеке бас қасиеттерін (адалдық, қарапайымдылық, бақылағыштық, тиянақтылық т.б.) бойына сіңіруі керектігін еске алынғаны жөн.

Біздің зерттеуіміз  күрделі де сан қырлы проблеманы толық қамтып, жан-жақты талдау жасауды  өз алдына міндет етіп қойған жоқ. Дидактикалық ойындар - тәрбие құралы т.б. мәселелерді  әр қырынан дербес зерттеу-алдағы уақыттың еншісі демекпіз. 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.

 

1. Ж. Аймауытов, Алматы «Ғылым» 1998 жыл.
2. Ж. Әбиев, С. Бабаев, А. Құдиярова,  «Педагогика».  «Дарын».  Алматы, 2004 жыл
3. Ж. Б. Қоянбаев, Р. М. Қоянбаев,  «Педагогика». Алматы 2004 жыл.
4. Ж. Б. Қоянбаев, «Педагогика».  Алматы. «Рауан», 1992 жыл.
5. А. Меңжанова, «Педагогикалық пәндерді оқыту әдістемесі», Алматы 1996 жыл.
6. Ә. Меңжанова, «Мектепке дейінгі педагогика», Алматы. «Рауан»     1992 жыл.   
7. Журнал. «Ұлт тағылымы» №1, 2003 жыл.
8. Журнал. «Білім» №2, 2001 жыл.
9. Т. Ильина. Педагогика; Алматы.1988 жыл.

10.  Амоношвили Ш.А “В школу с шести лет”. Москва., Педагогика. 1986. 48 стр.

11. Фридман Л.М. “Изучение личности учащегося и ученических коллективов”. Москва., Просвещение.

12. Мухин В.С. Шестилетний ребенок вшколе. Москва. Просвещение. 1986. 87 стр.

13. Ильина Т.А. Педагогика. Алматы., 1977.

14. Маркова А.К. “Формирование мотиваций учения” Москва., Прсовещение. 1990.

15. Махмутова М.И. Современный урок. 1985.

16. Матюшкина Л.М. Развитие творческой активности школьников. Педагогика.

17. Талызина Н.Ф. “Формирование познавательной деятельности младших школьников”. Москва., Просвещение. 1988.

18. Щукина Г.И. "Педагогические проблемы формирования познавательных интересов учащихся." Москва. Педагогика. 1988..

19. Ақбаева К. Дидактикалық ойындар. 1992. N7, 8, 9. 25 бет.. Әбдіғалиева Т. Бастауыш класс оқушыларының оқу икемділігі мен машығын қалыптастыру. А. Мектеп. 1987.

20. Балқиева Ш. Бастауыш мектеп. N6. 1986.