Автор работы: Пользователь скрыл имя, 10 Декабря 2013 в 11:03, лекция
Геометриялық фигуралар жайындағы мәліметті балалар алғаш рет ойынан алады. Оқу жылының басында топқа шар, құрылыс материалдарын, мозайкалар т.б. енгізеді. Балалармен ойнай бастаған педагог геометриялық фигуралардың дұрыс атын атайды.
Бұл уақытта баланың қабылдауын дамыта түсу керек, әр түрлі формалар туралы түсінік жинақтау керек. Алғашқы жастағы топта баланың шар және төртбұрышты ажырата білуді үйретеді. Бірақ кейбір балалар екінші кіші топқа алғаш рет келуі болады, сондықтан сабақты фигуралармен таныстырудан бастау керек. Кішкентайлар тобымен жұмыс істеген тәрбиеші шарды атап, оны атап көрсетеді, әр түрлі қимылдар жасап қолдан-қолға домалатады. Екі алақанымен дөңгелетеді, үстел үстінде дөңгелетеді, қимыл барысында тәрбиеші сөйлеп айтады: шар домалап жатыр.
8. И.М.Сеченев. Таңдамалы философиялық және психологиялық шығармалары. М., 1947.
Педагогические науки/5.
аға оқытушы Астамбаева Ж.Қ.
Абай атындағы ҚазҰПУ, Қазақстан
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДА ҚАРАПАЙЫМ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ТҮСІНІКТЕР ҚАЛЫПТАСТЫРУДА ОҚЫТУДЫҢ ҰСТАНЫМДАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
Бiлiм беру және ғылым саласына елеулi өзгерiстер енгiзiлiп жатқан қазiргi кезеңде мектепке дейiнгi ұйымдарда бiлiм мазмұнын жаңарту, баланың жеке басын дамыту, жас ұрпаққа бiлiм беру мен тәрбиелеуді жаңа сапалық деңгейге көтеру мiндетi – бүгiнгi күннiң кезек күттірмейтін көкейкестi мәселесi. Мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру үздіксіз білім беру жүйесінің алғашқы сатысы ретінде өзгермелі өмірге табысты бейімделуге қабілетті жас ұрпақты қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасайды. Қазіргі кезде егемен еліміздің білім саласы әлемдік білім беру кеңістігіне ену және нәтижеге бағдарланған білім мен тәрбие беруді жүзеге асыру сияқты жауапкершілігі мол үлкен өзгерістерге бағыт алып отыр.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Жолдауында»: «Кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аударған жөн. Және бұл сатыны олардың шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін дамытуға артылған тиімді бағдарламалармен қамтамасыз ету қажеттігін» атап өткен болатын [1].
Мектепке дейінгі жастағы балаларға білім беру және тәрбиелеу мәселесі – өте күрделі мәселе, бірақ қазіргі заманғы мектепке дейінгі педагогиканың аса маңызды мәселелерінің бірі болып отыр. Осы мәселені шешуде оқытудың ұстанымдарының алатын орны ерекше.
Педагогика теориясында
ұстаным біртұтас педагогикалық
үдерістің аса маңызды
Ұстанымдар – бұл педагогтың өзінің тәжірибелік іс-әрекетінде және мінез – құлқында басшылыққа алатын негізгі, бастапқы жағдайлары. Оқыту ұстанымдары – оқытудың мазмұнына, ұйымдастырылуына және әдістемесіне қойылатын талаптар жүйесін анықтайтын негізгі жағдайлар.
Принцип - латын сөзі, қазақша «негіз» деген сөз. Оқыту принциптері (ұстанымдары) – мұғалім мен оқушылардың жұмысын реттеп отыратын ережелер. Сондықтан ол барлық пәндерді оқытқанда қолданылады. Оқыту ұстанымдарына сәйкес оқытуға қойылатын талаптар тұжырымдалады. Оларды орындаған педагог өз еңбегінде жақсы табыстарға жетеді.
Оқыту ұстанымдарының жүйесін
тұңғыш ұсынған – Я.А.Коменский.
Ол адам табиғаттың бір бөлігі болғандықтан,
оқыту да табиғат пен адам тәуелді
болатын заңдарға байланысты екенін
дәлелдейді. Сондықтан оның пікірінше,
оқытудың ең басты принципі - табиғатқа
сай болу принципі. И.Г.Песталоцци оқытудың
көрнекілік принципін ерекше бағалап,
оны логикалық ойлауды
«Принцип – латын сөзі
– негізгі, бастапқы» деген ұғымды
білдіреді. Оқытуға қойылатын талаптардың
белгілі жүйесін оқыту
Жоғарыда келтірілген оқытудың ұстанымдарын саралай келе, мектепке дейінгі ұйымда оқытудың төмендегідей түрлерін жүзеге асыруға болатыны байқалды: Дамыта оқыту ұстанымы; Ғылымилық ұстанымы; Түсініктілік ұстанымы:; Көрнекілік ұстанымы; Қол жетерлік ұстанымы; Дамыта оқыту; Жүйелілік, бірізділік ұстанымы; Жеке-дара әдіс ұстанымы.
2009 жылғы шыққан Мемлекеттік
стандарт және соның негізінде
дайындалып, мектепке дейінгі ұйым
тәжірибесіне ендірілген
Бағдарламалар бойынша жүзеге асырылатын ұстанымдарды кесте түрінде былай көрсетуге болады:
Кесте 1 - Бағдарламалардағы педагогикалық ұстанымдар:
Бағдарламалар |
Негізгі педагогикалық ұстанымдар |
Алғашқы қадам |
Танымдық іс-әрекет икемділік, маусымдық, отбасы тәрбиесімен сабақтастық ұстанымдары |
Зерек бала |
- оқыту мақсаты мен
мазмұнының, әдістерінің әлеуметтік
шарттарға сай болуы мен - тәрбиелеу мен оқыту
мақсаттарының қолжетімділігі, мазмұны
мен әдіс-тәсілдерінің өзара - дара тұлғалық, бірлестік ұстанымы; - стратегиялық білім беру қағидаларының жолдарын таңдау еркіндігі және оны жүзеге асыру әдістері, түрлері және вариативтілік ұстанымы; - балаларды әлеуметтік
қорғау, педагогикалық, психологиялық
үдерісте-рінің мазмұны мен - тәрбиелеу мен оқыту
үдерісін қарым-қатынас, |
Біз мектепке барамыз |
- мәдени сәйкестілік ұстанымы – аймақтық, ұлттық және әлемдік мәдени құндылықтарды пайдалану арқылы балалар ұйымының жұмысын мәдени орталық қатынас жасау арқылы ұйымдастыру; - тәрбиелей отырып оқыту – баланың нақты ақыл-ойы мен тәжірибелік әрекетін іске асыра отырып, оның бойына ұйымшылдық, тәртіптілік, ұқыптылық, жауапкершілік қасиеттерін қалыптастыру; - жас ерекшелігі мен
жеке ерекшеліктеріне - жүйелілік – оқу материалын таңдау мен оны дұрыс жеткізу, оқыту мен тәрбиелеу мазмұнын байыту; - түйсіну мен белсенділік ұстанымы – балалардың оқу материалын дұрыс түсінуі, қабылдауы мен ақыл-ойының, танымдық үдерісінің даму мәселелерін қарастырады; - қызметтік қатынас ұстанымы – оқыту мен тәрбиелеу үдерісін бала әрекетін ұйымдастырудың түрлері мен формаларына танымдық компоненттерді кірістіре отырып жүргізуді көздейді; - адамгершілік ұстанымы – педагогтің бала пікірімен санасып, оның сезімі мен көңіл күйін ескеріп, өзіне тең құқылы серіктес ретінде қабылдай отырып, бойына жоғары адами құндылықтар – отаншылдық, туған жерге деген махаббат сезімін дарыту; - көрнекілік ұстанымы – оқытудың эмоционалдық және көрнекілік технологияларын үйлесімді қолдану арқылы қоршаған әлемді қабылдау мен тануға мүмкіншілік туғызу; - креативтілік ұстанымы
– мектепке дейінгі балалардың
бойында бұрын қалыптасқан |
Қорытындылай келе, айтарымыз:
ресми-құқықтық нормативтік құжаттарда
ұсынылған ұстанымдар əрқашан белгілі
жүйеде, бір уақытта, бір-бірімен
тығыз байланыста, кешенді түрде
қатар жүзеге асырылып отырады. Оларды
біреуі басты, екіншісінің деңгейі
төмен деп бөліп қарауға
Әдебиеттер:
1. Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру - мемлекеттік саясаттың басты мақсаты//ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. – Астана, 2008 жылғы 7 ақпан.
2. Щербакова Е.И. «Теория и методика математического развития дошкольников». – Москва-Воронеж, 2005.
3. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Университеттер студенттеріне арналған оқу құралы - Алматы, 2004.
4. Мектепке дейінгі кіші жастағы (3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі) балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Зерек бала», «Біз мектепке барамыз» бағдарламалары. – Астана, 2010.
Резюме
В статье рассматриваются принципы обучения детей дошкольного возраста при формировании простейших математических представлений.
Summary
The article are considered the principles of teaching pre-school age c
Жарияланды 14-03-2013, 00:47 Категориясы: Ұстаздарға
Ойын - бала өміріндегі тәрбиенің шешуші шарты. Бала өзін қоршаған ортаны, өмір сүріп отырған айналасындағы құбылыстар мен заттарды ойын арқылы
түсініп ұғынады.
Белгілі психолог Е. А. Аркиннің пайымдауынша, ойын және ойыншық балалар өмірін сипаттайтын бірден - бір жалпы ұғым:
«Балақай өсімдік
сияқты өз ішінен өсіп
жетіледі. Және бұл үрдіс қатал түрде әр жеке баланың өзіне ғана тән. Бала тіршілігінің негізгі заңдарының бірі осындай».
Кезінде К. Д. Ушинский, В. А. Сухомлинскийлер
балабақша тәрбиеленушісі – балалық үшін оларды тәрбиелейтіндей орта туғызу, жағдай жасау керектігін атап көрсеткен болатын.
Оқу
мен тәрбиеге
байланысты жұмыстарды үйлестіруде іздестіру барысында
С. Т. Шацкий қазірге дейін маңызын жоймаған мынадай пікір айтқан еді: «Біздің қолымызда күш пен қаржы болғандықтан, біз тек арнаулы мектеп ғимараттарындағы емес, одан тыс жерлердегі педагогикалық үрдістерді
зерттеуіміз керек».
«Балалардың ойын әрекетін ұйымдастыруды қалай жақсартуға болады? Бұл мәселе педагогикалық үрдісте қандай орын алады?» деген сұрақтарына жауап іздеп көрелік. Ойын әрекеті балалардың бағалы өмірінің алғашқы күнінен бастап – ақ маңызды орын алады. Алайда жақсы, дұрыс ұйымдастырылған ойын ғана тиісті, қалағаныңдай нәтиже бере алады. Ойын мектепке дейінгі
тәрбиешілердің бірден
- бір көмекшісі
болуы керек деген.
Дидактика - термині гректің «дидактос», яғни үйрететін деген сөзден шыққан. Дидактикалық құралдар оқу міндеттеріне сай арнайы әзірленеді.
К. Д. Ушинский мектеп жасына дейінгі балалардың ерекшеліктерін
ескерсе, былай деп жазады: «Бала табиғатты
көрнекілікті
аса қажетсінеді.
Балаға өзіне
белгісіз бес сөзді жалаң үйрете бастасаңыз, көп уақытты зая кетіріп, босқа қиналасыз. Ал енді жиырма сөзді суреттермен байланыстыра үйретсеңіз,
бала оны лезде қағып алады. Сіз балаға қарапайым ғана ойыңызды қанша түсіндірсеңіз де, оңай ұға қоймайды. Дәл сол ойды күрделі суреттер көрсете баяндасаңыз, ол сізді тез түсінеді».
Дидактикалық ойын – оның аты айтып тұрғандай, баланың ақыл - ойын дамытып, таным түсініктерді ажыратудағы әдістердің бірі. Ойын арқылы оқыту – мектеп жасына дейінгі кезеңнің, негізгі
ерекшелігі. Білімді меңгеру және оны бекіту үшін, дағды мен әдет қалыптастыруда балаға қайталау және жаттығу қажет. Егер баланың ойлауы образды, эмоциялық әсерде болса, ол соғұрлым жақсы нәтиже береді, сондай - ақ білім қызғылықты әрекетпен байланысты болса, баланың іс
- әрекетімен
іштей қабысып
жатса, ондай білімді бала дұрыс меңгереді. Бала әрбір затты ұстап, дәмін татып, сан рет байқап көреді. Балабақшада бала психикасының дамуына ойын әрекеті шешуші рөл атқаратындығы туралы белгілі ғалымдар (Ж. Аймауытұлы, М. Жұмабаев,
Ш. Құдайбердіұлы,
С. Торайғыров, Т. Тәжібаев т. б) өз еңбектерінде айтып кеткен. Педагогикалық үрдісті
жетілдіруде ойынның алар орны жөнінде қазақстандық ғалым Н. Құлжанова да зерттеген. Ойын бала үшін
еліктеу, инстинкт күнделікті негізгі іс - әрекет және өмірі деп дәлелдеген. Н. Құлжанованың айтуы бойынша ойынды әдептілік, тәрбиелік мақсатқа пайдалану – болашақ өміріне түзу жол салу, үлкендерге еліктеу және өмірдің талаптарына сай бейімдеу деп түсіндірген.
Баланың тәрбиесіндегі мектепке дейінгі мекемелердің, әсіресе
дидактикалық ойындар арқылы баланың математикалық қабілеттерін оятудың әсерін Ресей ғалымдары Т. В. Лодкина, А. И. Захаров,
В. С. Мухина, А. М. Леушина, Е. И. Щербакова,
Е. О. Смирновалар атап көрсеткен. Дидактикалық ойындардың ықпалын баланың сезініп, түйсінуі және сөз түрінде бейнелеуінің маңызын А. В. Запорожец, А. Д. Кошелева
және
т. б. белгілеген. Бір нәрсе жасауға тырысу, бірге ойнау, бір нәрсемен шұғылдану, ортақ мақсат қою және оны жүзеге асыру ісіне өздері қатысуға талпыныс пайда болады. Мұның бәрі де баланың жеке басының қоғамдық бағытын анықтайды, оның өмірге белсенді ұстанымын бірте - бірте қалыптастырады.
Дидактикалық ойын баланың қоршаған дүние туралы түсінігін кеңейтіп және оны бекітіп нақтылай түседі.
Бала бақылау, оқыған кітап, естіген ертегі арқылы айналасын таниды. Олардың түсінігі
алғашқы кезде
айқын
болмайды. Тәрбиеші баланың түсінігін дидактикалық ойындар арқылы нақтылап, дамытып саналы түрде түсінуін өрістетеді. Мысалы, бір заттың түсін атаңдар? Бояудың қандай түрін білесіңдер? Үй жануарларының үшеуін атаңдар. Бала дидактикалық ойын арқылы әр затқа байланысты жаңа білімді меңгеріп, түсінігін тиянақтайды.
Әрбір
дидактикалық ойын ойлай білуге баулып, сөздік қорын өсіреді, ақыл - ой қызметін қалыптастырады.
Дидактикалық ойын адамгершілікке тәрбиелеудің құралы болып табылады. Дидактикалық ойынмен ұйымдастырылған сабақ балаларға көңілді
жеңіл
келеді. Сондықтан дидактикалық ойынды іріктеп алуға нақтылы сабақтың мақсаты, мүмкіндіктері мен жағдайларын ескертуге ерекше назар
аударған
жөн.
Дидактикалық ойын – балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын - айналадағы дүниені танудың тәсілі. Ол балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңу жолын үйретіп қана қоймай, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптастырады. Педагогикада дидактикалық ойындарға былай
анықтама
беріледі: дидактикалық ойындар дегеніміз – балаларға белгілі
– бір білім беріп, іскерлік пен дағдыны қалыптастыру мақсатын көздейтін іс - әрекет.
Дидактикалық ойындардың мақсаты:
1. Бағдарламада
анықталған білім,
білік және дағдылар жайында түсінік беру;
2. Бағдарламада
анықталған білім,
білік және дағдыларды қалыптастыру;
3. Бағдарламада
анықталған білім,
білік және дағдыларды тиянақтау және бекіту;
4. Бағдарламада
анықталған білім,
білік және дағдыларды қайталау және пысықтау;
5. Бағдарламада
анықталған білім,
білік және дағдыларды тексеру.
Дидактикалық ойынның міндеті:
1. Баланың қызығушылығын туғызу;
2. Баланың белсенділігін арттыру.
Балабақшадағы тәрбиелеу - оқыту жұмысында балалардың тілін дамыту, сөздік қорларын дамыту, ауызша сөйлеуге үйрете отырып, үйренген сөздерін күнделікті өмірде еркін қолдану, әрі оны күнделікті іс - әрекет кезіндегі тілдік қарым - қатынаста қолдана білуге жаттықтыру ісіне ерекше мән берілген.
|
Войти Поиск Связаться с нами
Предметы — Математика
Дата: 27 Ноября 2011 в 08:06
Автор: Пользователь скрыл имя
Тип: курсовая работа
Скачать в ZIP (32.18 Кб)
Файлы: 1 файл
Математиканың оқытудың мақсаты мен міндеттері..doc (142.00 Кб) — Открыть, Скачать
Тақырыбы: Бастауыш математиканың білім беру мазмұны және оқытуды ұйымдастыру.
Мазмұны
І. Кіріспе:
§1. Қазіргі бастауыш білім беруде математиканың рөлі.
§2. Математиканың оқытудың мақсаты мен міндеттері.
ІІ. Негізгі бөлім:
§1. Бастауыш матеметиканың білім беру мазмұны.
§2. Математика оқытуды ұйымдастыру.
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
V.
Қосымша
Кіріспе.
Егеменді елдің жас ұрпақтарын тәрбиелеу, талапқа сай білім беру, бүгінгі күннің уақыт күттірмес мәселелерінің бірі болып табылады. Себебі, «Бізге баға жетпес білім капиталын дамытып және білім беруді бұрынғыдан да арттырып оған заман талабына сай форма беру қажет» - делінген Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтің «Қазақстан – 2030» бағдарламасында.
Қазіргі ғылыми – техникалық прогресс жедел өсу кезенінде, математиканың рөлі артты, сондықтан математиканың білім қоғамдық зор маңызға ие болды.
Бастауыш мектеп оқушы тұлғасы мен санасының даму қуатты жүретін, ерекше құнды,қайталанбас кезең. Сондықтан да бастауыш білім – үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы, қиын да жауапты жұмыс.Бастауыш мектеп балаға белгілі бір білім беріп қана қоймай,оны жалпы дамыту, яғни сөйлеу, оқу, қоршаған орта жөнінде дұрыс көзқарас қалыптастыру, жағдайларды объективті тұрде бақылап, талдау жасауға үйрету,ойын дұрыс айтуға, салыстыра білуге, дәлелдеуге үиретеді.
Дамыта
оқыта отырып баланы
шығармашылық бағытта жан – жақты
Шығармашылық дегеніміз - адамның өмір шыңдығында өзін - өзі тануға ұмтылу, ізденуі. Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұнрыс ой түйіп, өздігінше сапалы, дәлелді шешімдер қаьылдай білуге үирену керек. Адам бойындағы қабілеттерін дамытып, олардың өшуіне жол бермеу адамның рухани күшін нығайтып, өзін - өзі тануға көмектеседі.
Оқушының
өз болмысын тануға
көмектесіп қабілетін
ояату жана рухани күш беру
білімнің ең маңызды мақсаты болып
Оқушының шығармашылық қабілетің дамытуға мектеп қана мақсатты түрде ықпал ете алады.
Оқушының шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділіктерін қызығушылығын арттыра түсу үшін, шығармашылық қабілеттерін сабақта және сабақтан тыс уақытты дамытуда әр түрлі әдіс – тәсілдерді қолдануға болады.
Сабақта әр түрлі әдіс – тәсілдерін қолдану арқылы оқушының қызығушылығын арттыру мәселесі алға қойған міндет деп түсіну керек.
Енднше мектептің жұмысын қайта құру орта білім беру мақсатын біздің еліміздің нарықты қатынасқа өтуіне тән жағдайлары мен талаптары сәйкес келтіруге бағытталған. Бұл кезде адамның ақыл – ой шығармашылық мүмкіндігіне қойылатын талап артады. Еңбек өнімділігінің артуы тек сондай адамдарға ғана байланысты болғандықтан олардың арасында жұмыс орнын сақтап қалуға қатысты бәсеке күшейеді.
Бастауыш
мектеп оқушыларды оқуға үйретіп,
олардың танымдық мұқтаждығын сақтап
және дамытып, ғылым
негіздерін игеру үшін
қажетті танымдық құралдармен
қамтамасыз етуі тиіс.
§1. Қазіргі бастауыш білім беруде математиканың рөлі.
Осы заманға педагогикалық ой - тұжырымдарда гуманизм идеялары еркін білім беру оқушының жеке тұлғалық күшін дамыту, оның шығармашылық мүмкіндігінің дамуы басты рөл атқарып отыр. Олай болса, қазіргі ұстаздар қаумының алдындағы үлкен мақсаты: өмірдің барлық саласындағы белсенді, шығармашылық іс-әрекетіне қабілетті қабілетті еркін және жан – жақты жетілген тұлға тәрбиелеу. Өмірдегі сан – алуан қиындықтарды шеше білу тек шығармашыл адамның қолынан келеді, шығармашылық – тұлға бойында батылдық, еркіндік ұшқырлық, сезімталдық сияқты қасиеттермен қатар ерекше ой қызметі, қайшылықтарды түсіну , заңдылықтарды аңықтау шығармашылыққа деген құштарлық әсерін арттырады.
Жалпы білім беру жүйесінде математиканың атқаратын рөлі айрықша.
Бастауыш сынып оқушыларының ақыл - ой белсенділігін дамытуға және жетілдіруге арналған математика курсының өзіндік ерекшеліктері бар.
Сондықтан оқушылардың математикаға дайындығын жан – жақты жетілдіру, пәнге деген қызығушылығын арттыру мұғалімнің аса маңызды міндеті. Осы орайда мектептегі математика курсының күнделікті практикалық өмір талабына сай жаңа мазмұнда оқытылуы жеткіліксіз.