Ағылшын тілінде қарым-қатынас жасауға оқытудағы ойындардың қолдану

6. You are in the snow.

7. You are at the children's playground.

8. You are in the cinema.

9. You are in a hospital.

Жауап үлгісі: І'м in a cafe. I see many people and much food. I hear the people talking. I smell coffee and sweet cookies.

5-жаттығу

Мақсаты: Диалогтық  сөйлеудің ептілігін дамыту

Орындалу амалы: Тақтада оқушыларға белгілі бір жағдайларды  баяндайтын сөйлемдер ұсынылады. Оқушылар сөйлемдердің ішінен біреуін таңдап, дайындалып,  сыныпқа айтады.Ал қалған оқушылар осы жағдайды тауып,тақтада тұрған оқушыға тиісті кеңестерін береді.

Жағдайлар атаулары:

1. Where is my key?

2. I'm hungry! When shall we eat?

3. Help! I can't carry this big box alone.

4. Do you want to dance?

5. I am freezing!

6. I am too hot!

7. Where is my pen?

8. Where is my bag?

9. I have a terrible headache!

10. It is too dark!

Жауап үлгісі: — Are you looking for anything?— Yes. My key. — Look! Your key is on the table.

6-жаттығу

Мақсаты: оқу және монологтық сөйлеудің ептілігін дамыту

Орындалу амалы: әр оқушы анықталған бір сиппаттама алады. Кішкене дайындықтан кейін оқушы оның орындалуын сыныпқа хабарлайды. Басқа оқушылар не болып жатқанын тауып, өз түсініктерін ағылшын тілінде беру қажет.

Мүмкін болатын жағдайлар:

1. Wash your hands with a very small piece of soap. The water is very cold.

2. Open a packet of milk. Pour the milk into a glass and drink it.

3. Cut a piece of cake. Then eat it without a fork.

4. Give a bath to a very big dog. It doesn't want to take a bath.

5. Break three eggs into a plate. Beat the eggs with a fork.

6. Open a book. Read two pages. Shut the book. Put it into your bag.

7. Brush your teeth and wash your face.

8. Try several times to make a phone call. The line is busy.

9. Take flowers and put them into a vase. Don't forget to pour water into the vase.

10. Blow up a balloon. Throw the balloon up in the air.

Жауап үлгісі: You are washing your hands with soup. The piece is very small. The water is very cold .

Сондықтан да бастауыш сынып оқушыларының ағылшын тілінде қарым-қатынас жасауға дамыту үшін, тез жатталынатын өлеңдер мен ұйқастарды таңдау керек. Сондай-ақ осы жастағы оқушылар қарым-қатынасқа бейім және тез әсерленгіш келеді. Олардың назарын жаңа әрі кенеттен болған жағдайлар қызықтырады. Сондай-ақ  бастауыш сынып оқушылары да мұғалімнің қойған бағасына сезімтал келеді.7-10 жасар оқущылардың ақыл-ой мүмкіндіктері әжептәуір кең. Олардың пікір алмастыруға, шешім қабылдауға, ойша пайымдауға, заттар мен құбылыстарға анализ жасауға мүмкіндіктері қалыптасқан.

III Ағылшын тілінде қарым-қатынас жасауға оқытудағы ойындардың қолдану

3.1 Бастауыш сынып оқушыларын  ойындарды өткізуге дайындау, ойындарды  өткізу және талдау

Шет тілін оқуға қызығушылықтың өсуі — қазіргі заман ерекшелігі. Қазіргі заман адамы үшін шетел тілін білуі — оның карьералық өсуінің, табысқа жетуінің, қызықты өмір сүрудің негізгі кепілі.

Шетел тіліне деген қызығушылықтың өсуі ұстаздарға үлкен жауапкершілікті әкеліп жүктейді. Әр сабақтың қызықты, әрі тартымды өтуіне сабақта қолданылатын шығармашылық тапсырмалар мен ойындар қамтамасыз етеді. Ойын:

• оқушылардың ойлау іс - әрекеттерін белсенді ететін оқыту құралы.

• оқушылар үшін оқу процесін қызықты әрі тартымды етуге көмектеседі.

• барлық оқушылардың белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

• оқушыларға өзара түсінісуге, бір - біріне көмектесуге әрі соңғы нәтижеге жету үшін береке - бірлікті нығайтады.

• оқушыларға өз сезімдерін ашық білдіруге, өздеріне деген сенімділікті нығайтуға үйретеді.

Жалпы айтқанда ойын тілді меңгеруге арналған өте мықты құрал.

Ойынды сабақта өткізудің өз талаптары бар. Ойын кез - келген уақытта ойнатылуы мүмкін: сабақ басында, ортасында немесе аяғында. Ол өзіңіздің қойған мақсатыңызға байланысты. Егерде тақырыпты бекітуге арналаса тіпті 20 - 25 минутыңызды арнауға болады, ал келесі жолы сол ойын қайталауға арналас, оған аз уақыт жұмсалады.

Ойынға қойылатын негізгі талабы ойын ережесін қатаң сақталуы (карточканы ешкімге көрсетпейміз десек — көрсетпейміз, ойын кезіндегі тәртіп), мұғалім ойын барысында мүмкіндігінше мейірімді болу қажет (белсенділігін төмендетпеу үшін оқушыларға тәртіп бойынша ескертулер жасалмайды), оқушы өзін ойында еркін сезіну қажет.

АҚШ - тың мектептерінде мұғалімдерге оқу жылының басында мынадай жадынама беріледі екен: “101 ways to praise a child”.

Ойынның педагогикалық классификациясын сіздер өздеріңіз де жақсы білесіздер. Оны қайталаудың қажеті жоқ деп ойлаймын. Тек оқуға арналған ойын түрлерін атап өтейін:

1. Фонетикалық  ойындар

Негізгі мақсаты дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету. Әріптердің, сөздердің, мәтіннің дұрыс оқуын үйрету.

• Әріптерді дұрыс атау

• Әріптердің алфавиттегі орнын білу

• Әріптер мен дыбыстардың сәйкестігін білу

• Фонетикалық жаттығулар

• Тыңдауға арналған ойындар

 

ФОТОРОБОТ құрастыр.

Класс үш командаға бөлінеді, әр команда милиция жеке бөлімшесі. 3 жүргізуші таңдалады. Олар милиция бөлімшесіне досын немесе туысын тауып беруін өтінеді. Жүргізуші олардың сырт бейнесін ауызша айтады, ал милиция мүшелері оның суретін - фотороботын салады. Егерде салынған сүрет сипаттамаға сай келсе, онда адам табылды деп есептеледі.

Жүргізуші: Ican` t find my sister. She is ten. She is a schoolgirl. She is not tall/ Her hair is dark. Нек eyes are blue. She has а red coat and a white hat on.

2. Орфографиялық  ойындар — сөздердің дүрыс  жазылуын қалыптастыру. Бүл ойындарға: wordsearches, word spaghetti, crosswords, puzzles және ребустар  жатады. (экраннан көрсетіп түсіндіру) орфографияға келесі ойындарды  ойнатуға болады:

• «Телеграмма» (1 оқушы телеграфта істейді, басқа оқушылар телеграмма жібереді, ал ол болса оларды тақтаға жазып жібереді)

• «Кезекші әріп» ойыны. Бір әріп кезекші болып таңдалады. Оқушылар 2 - 3 минут ішінде сол әріптен басталатын сөздер жазып шығу керек.

• «Шашылған әріптер» (жеке әріптерден сөз құрау керек)

• «Word building» ойыны (оқушыларға ұзақ сөз беріледі, сол өзден басқа сөздер құрау керек).

3. Лексикалық  ойындардың мақсаты әртүрлі жағадаяттарда  қажетті лексикаларды қолдануды  жаттықтыру, оқушылардың тілдік  реакциясын дамыту.

Лексикалық ойындарға кроссвордтарды, board games, ребустарды жатқызуға болады. (слайдтан көрсетіп айту)

Ойын ойнату: Finding places.

Now we’re going to play a game. It is called “Finding places” it is a pair game, but we shall play in another way. First I’d like to tell you how the children must play this game. As I have said it is a pair game. Pupils sit at one desk facing each other. Give the pupil A map A and the pupil B map B. Tell the students not to look at each other’s maps. Say them that they have the same map. They are on the board. You see we have places marked in bold on both maps. Students should look at the list of the thing they need to do in town. Then they ask each other questions and answer them explaining where this or that place is situated using the following prepositions. Having listened the answer the student must label the correct place on their maps. When student have found all the places they will compare their maps and check their answer.

Now, we shall play this game in groups.

4. Грамматикалық  ойындар. Шетел тілін оқу үй  салумен тең деген екен бір  ғұлама. Лексика сол үйдің кірпіші  болса, грамматика сол кірпіштерді  біріктіретін цемент тәріздес  деген екен ол. Жалпы ойындарды  лексикалық не грамматикалық, фонетикалық  не орфографиялық деп бөліп  жарып қаруға болмайды. Олардың  барлығы да бір - бірімен тығыз  байланыста. Грамматикалық ойындардың  мақсаты — қиындық туғызатын  нақты бір грамматикалық тақырыптар  бойынша ағылшын тілінде қарым-қатынас жасауға бірліктеріндамыту, қайталау. Мен сабақтарымда мынадай грамматикалық ойындарды қолданамын. Олар board games, talking worksheets. (слайдтан көрсетіп айту)

• Welcome to grammar casino

Materials needed: 1 copy of the game board per student

● Students start with one hundred points

●Students read the first sentence.

● Students decide if the sentence is grammatically correct or if there is a mistake.

● If the sentence is fine, the student checks the box under 'good. '

● If there is a mistake in the sentence, the student checks the box under 'no good. '

● The students then write in their bet on the bet line. If they are confident, they can bet a lot. If they aren't so confident, they can bet a little. (I generally require a minimum bet of 10 points.)

● Students wait for the answer from the teacher.

● Once the teacher tells the students the answer, they can check to see if they were correct. If they were correct, they add their bet to their point total. If they were wrong, they subtract their bet from their point total.

● Continue to the next problem and repeat.

● The student with the most points at the end of the game is the winner.

• At the track – it is the similar game. But in this game students must show if it is a spelling or grammar mistake.

• Келесі ойын «Комментатор» деп аталады (1 оқушы басқа оқушылардың іс - әрекетін айтып отырады) ойын Present Continuous тақырыбына арналаған.

• “Changes” ойыны. What has chaned? (1 оқушы сынып бөлмесінен шығады, сол уақытта бөлмеде өзгерістер болады, 2 оқушы орындарымен ауысады,

тақста сүртіледі т. б. сыртқа шыққан оқушы қайта кіріп сол өзгерістерді айтады). Ойын Present Perfect, Passive Voice тақырыбына арналған

Қазір біз ойнайтын ойынымыз “Who’s got my message” деп аталады. Бұл ойын Reported speech тақырыбына арналған. 3 - 5 адамнан тұратын топтар құрылады, бірақ әр ойыншы жеке ойнайды. Барлық ойыншыларға sender cards беріледі, және әр ойыншыға бір message card беріледі. Оқушылар бір - біріне сұрақ қойып, хабарлама жинайды. (сұрақ – жалпы сұрақ болу керек «Have you got a message for me from my grandmother?» Егерде жауап болымды болса, жауап беруші Reported speech тақырыбын пайдаланып хабарламаны жеткізу керек. Жоқ болса «No, I haven’t. May be someone else» деп жауап береді. Ең бірінші болып барлық хабарламаны жинаған адам жеңімпаз болады. Ал біз болсақ барлығымыз бір топ болып ойнаймыз. Let/s choose a boss. The others are his/her secretary for today, because his/her secretary has been ill today.

5. Рөлдік  ойындар (слайдтан көрсетіп айту)

Ойынды өткізу технологиясы:

1. Ойынды  дайындау

● Тақырыбы

● Оқыту мақсаты

● Ойынның қатысушыларын анықтау және рөлдерді бөлу

● Сценарийді қарастыру, қажетті көрнекілік құралды дайындау, ойынның орынын және уақытын белгілеу

2. Ойынды  өткізу

• Оқыту жағдаятын жүргізу

3. Нәтижесін  шығару

• Уақыты

• Оқушыларға жалпы және жеке баға беру

• рефлексия

Ойынның қандай қызықты әрі тиімді болса да, ойын оқушыларды шаршатып, эмоционалдық әсерін жоғалту мүмкін екенін ұмытпау керек. Сабақтың басынан аяғына дейін ойынмен өткізу мүмкін емес.

 

3.2 Қарым-қатынас жасау  үшін балаларға ойындардың ықпалы

Оқушыларға ағылшын тілінде қарым-қатынас жасау жеке, жұппен және кішігірім топтарды жетілдіруге мүмкіндіктер қарастырылады. Олар сұрақ қойып, жауап беру, сынып алдында қысқа қойылымдар қойып, оқиғалар мен диалог жасау сияқты жаттығуларды жасай алады. Диалогтар баланың жылдам сөйлеуге төселуіне көмектесе отырып, ауызекі тілде жиі қолданылатын сөз тіркестерін игеруін қамтамасыз етеді. Және айта кететін жай сөйлеу дағдысы ағылшын тілінде қарым-қатынас жасауға шапшаңдығымен өзінің сенімділігін арттырады. Ол үшін оқушының монологтік және диалогтік сөйлеуде көбірек тәжірибеленуі қажет.

Теориялық негізі: еңбек, ойын және оқу ерте кезден-ақ адам тіршілігінің негізгі үш тірегі болып есептелінген. Ол балалар үшін кәмелетке келгенше жүріп өтетін өмір сатысы. Ойын технологиясы балалардың айналасын тану қызметіндегі белсенділігі мен шығармашылығының қалыптасуына жолды кең ашатын табиғи құбылыс. Ойын арқылы оқыту технологиясы бастауыш сыныптарда кеңінен қолданылады. Әр мұғалім технологияның нәтижесін дұрыс болуы үшін мынандай жағдайларды ескеруі қажет.

Әр ойынның тәрбиелік, білімділік, дамытушылық маңызын алдын-ала жете түсініп, оның балаларға қандай нәтиже беретіндігін анықтау

Ойын жүргізетін орынның мүмкіндігі, ойын жабдықтарының эстетикалық талаптарға сай болуы, алдын – ала әзірлеу.

Сыныптағы оқушылардың жас, психологиялық ерекшеліктеріне, білім деңгейлеріне, сөздік қорына сәйкес келуі.

Ойын кезіндегі қозғалыс, техникалық қауіпсіздіктен қамтамасыз ету. Ойынның, сабақтағы ойын элементтерінің оқушылардың ынтасын тартып, пәнге деген қызығушылығын арттыруға бағытталуы.

Бастауыш сыныпта ағылшын тілін оқып үйрету барысында ойындардың алатын орны ерекше. Әр сабақтың тақырыбына сай ойындарды пайдаланып отыру оқушылардың тіл үйренуге деген қызығушылығын, ынтасы мен зейінін арттырады. Басты мақсат – ойын әрекеттері арқылы тілдік материалдарды меңгертіп, сөздік қорды молайтып, тілдесім әрекетіне жетелеу.

Ойын барысында грамматикалық анықтамаларды, тілдік нормаларды игерту мүмкіндіктері мол болады. Сабақта мұғалімнің диктаторлық рөлі жойылып, оқушылар серіктестікке, ынтымақтастыққа, бірігіп жұмыс істеуге деген қызығушылықтары артады. Адамның жас ерекшелігіне қарамай, яғни адам балалық шағынан бастап кәрілікке жеткенше ойын қажеттілігі жетелеп отырады. Ал жас баланың ой-өрісі ойын арқылы дамиды. Ойын барысында баланың адамгершілік қасиеттері, өмірге деген көзқарасы, қызығушылығы қалыптасады. Ойын арқылы сыныптағы нашар оқитын оқушыларды да сабаққа нәтижелі тартуға болады.

Ағылшын тілі сабақтарында рөлдік ойындардың маңызы зор. Ойын оқушылардың сол орындалатын іс-әрекеттер арқылы тіл үйренуге деген сенімін қалыптастырады.Олар :

1. Ағылшын тіліне ғана тән дыбыстарды дұрыс айтуға, жазуға жаттықтыруға;
2. Оқушыларды тілдік қарым-қатынасқа түсу дағдыларын дамытуға;
3. Жағдаяттар туғызып, іс-әрекеттер арқылы сөйлетіп үйренуге. 

Баланың ойын үстінде түрлі таным түсініктері, қасиеттері дамып, қабілеті мен белсенділігі артатынын атап көрсеткен. Сабақта ойналатын дидактикалық ойындардың пайдасы өте зор. Ол ойындарды тақырып бойынша өзгертіп тұруға ыңғайлы болады. Ойынның мақсаты, шарты балаларға түсіндіріледі.