Сайт жасауды оқыу әдістемесі

Шектерінде логикалық комбинация анықталатын мәтін іздеу бірлігі деп аталады. Бұл сөйлем, абзац не бүкіл құжат болуы мүмкін. Түрлі іздеу жүйелерінде әртүрлі іздеу бірліктері қолданылуы мүмкін. Сөйлем шегіндегі іздеу тек индексінде толық мекенжай (адрес) бар жүйелерде ғана мүмкін.

Пайдаланушы іздеу жүйесіне сұраныс  жібергеннен кейін, ол сұраныс синтаксисін  өңдейді, кілттік сөздерді индекстегі сөздермен салыстырады. Содан кейін  сұранысқа жауап беретін сайттар  тізімі релеванттылығына қарай рангіленіп, пайдаланушыға берілетіндей іздеу  нәтижесі құрастырылады.[7]

2. Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері

Сайт жасауда қолданылатын таңымал ASP, PHP және XML - әдістерін зерттей келіп біз белгілі бір талаптарға сай сайт жасау үшін аталмыш тәсілдердің критерилерін ескере отырып тиімді әрі қолайлы сайт жасау әдістемесін құрастыра аламыз.

Таңымал интернет-технологиялардың салыстырмалы түрде критерилерін ерекшелеу

Қолданбалы мақсаттарына байланысты әр-бір сайт жасау нақты  бір талаптарға сай және сайт жасауда  таңдалынған әдіс талаптарына сай  болуы керек. Осы аталмыш талаптарға сай біз ASP, PHP және XML интернет-технологияларының салыстырмалы критерилерін атап айта аламыз.

Қарапайымдылығы. Үйренуге оңай, түсінікті және қарапайым тіл синтаксисі. Алдын ала VBScript немесе JScript тілдерін білсеңіз онда сіз ASP тілін онай игересіз; ал егер С және Perl тілдерін білсеңіз сізге онда – РНР тілін білуге оңай болады. XML тілінде ешқандай тегтер жоқ, тегтердің орнына XML тілі веб программистке нақты бір бағдарламаның талаптарына сай программалау тілін құруға мүмкіндік береді.

Бейімділілігі. Базаның толуына орай ресурс көлемінің өсу қасиеті аталмыш үш технологияның үшеуінде де кездеседі.

Компактілігі. Артық тегтердің болмауы және кодтау көлемін азайтуға арналған арнайы функциялардың бар болуы. PHP технологиясына қарағанда ASP технологиясы жақсырақ болып келеді. Ал XML технологиясында мәліметтерді сипаттау тегтері қарастырылған; басқа тегтер онда қолданылмайды.

Үйлесімділік. Басқа веб программалау технологияларымен үйлесімділігі және әр түрлі программалау тілдеріне интеграциялау мүмкіндіктері. Аталмыш үш веб программалау технологиялары бір бірімен үйлесімді.

Тиімділігі. Оқиғаларды өңдеу жылдамдығы. PHP тіліндегі «Движок» тарсляциялық интерпретатор болғандықтан оқиғаларды өте жоғары жылдамдықпен өңдеуге мүмкіндік береді. ASP технологиясы жұмысының негізі ретінде COM қолданады сондықтан оның оқиғаларды өңдеу жылдамдығы PHP технологиясына қарағанда аз. XML технологиясында оқиғалар өңделінбейді.

Мәліметтер қорларымен жұмыс. Мәліметтер қорынан ақапаратты алу, мәліметтер қорына ақпаратты жазу, ақпаратты мәліметтер қорында сақтау және т.б. PHP көптеген мәліметтер қорымен жұмыс жасай алады, ал ASP технологиясы Microsoft фирмасының мәліметтер қорларымен ғана жұмыс жасайды. XML технологиясы мәліметтерді xml-файлдан базаға кіргізу, сондай-ақ xml-файлдан мәлімметтер базасын жасауға мүмкіндік бар.

Файлдармен жұмыс. Мәліметтер файлдарымен жұмыс істеу мүмкіндіктері. ASP және PHP технологияларында файлдармен жұмыс істеу деңгейі бірдей. XML екілік кодта жазылған файлдарды xml-құжатқа интеграциялау мүмкіндігі бар.

Мәліметтерді  өңдеу. Мәліметтерді жүйелеу, реттеу, іздеу және т.б. ASP және PHP технологияларында мәліметтерді өңдеудің барлық түрлері қарастырылған. XML технологиясында мәліметтерді реттеуді және іздеуді XSL кестелік стильдер тілінің көмегімен жүргізіледі.

HTML-формаларды қолдану. Формаларның көмегімен алынған  ақпараттардды серверде одан кейін өңдеу үшін жинау және өңдеу. ASP және PHP технологиялары HTML-формаларды қолданады, ал XML технолгиясында оңдай мүмкіндік қарастырылмаған.

Ақпарат алмасу. Басқа бағдарламалармен мәлімет алмасуды ұйымдастыру. Ондай мүмкіндік ASP және PHP технологияларында қарастырылған. Ал xml-файлдарда тек өзара ақпарат алмасу қарастырылған.

Керібайланыстың болуы. Сервермен қолданушының арасындағы тура байланыстың болуы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, XML технологиясында жоқ.

Стильдер кестесін қолдану. Құжаттарды безендіру үшін стильдер кестесін қолдану мүмкіндігі. HTML (онда ASP және PHP интеграцияланылады) құжаттарда CSS қолданылады, XML-де XSL кестелер стилі қолданылады.

СОМ-ды қолдану. COM компоненттері қолданушыға қолданбалы бағдарлама құрғызбау үшін арналған. COM компоненттері ASP және PHP де қарастырылған, XML технологиясында жоқ.

Серверлік оқиғаларды құру. Динамикалық сайттарды жасауға арналған кез келген веб программалау тілінің негізі. ASP және PHPде қарастырылған, XML технологиясында қарастырылмаған.

Мәліметтерді  өңдеу. Маңызды функция, ортақ жазу әдісі арқылы мәліметтерді біріңғай форматта көрсетуге мүмкіндік береді. ASP және PHP технологияларында қарастырылмаған, XMLде қарастырылған.

Кіріктірілген функциялар мен обьектілер. Код көлемінің қысқаруы веб бет құрастырушының жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді. ASP технологиясында PHP-ге қарағанда кіріктірілген функциялар мен обьетілер көбірек кездеседі. XML-де олар жоқ.

Процедураларды  жазу. Жұмысты жеңілдету үшін қолданушының өзінің функциясын жазу мүмкіндігі. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.

Сеанстарды қолдану(сессиялар). Сессияларды қолдана отырып сіздер интернет ресурске кірген әрбір қолданушы жайында автоматты түрде ақпараттарды жинайтын қолданба жасауға мүмкіншілік бар. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.

Қателерді түзету. Маңызды функция, кодтау кезінде қателіктерге жол бермеуге арналған функция. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.

Әртүрлі протоколармен  жұмыс істеуге мүмкіншілік. Протоколдардың (Директорияларға кіруді басқару протоколы LDAP, желілік құралдармен жұмыс істеуді басқару протоколы SNMP, хаттар жіберу протоколдары IMAP, NNTP және POP3, гипермәтінді жіберу протоколы HTTP және т.б.) көмегімен әртүрлі сервистермен жұмыс істеуге мүмкіншілік береді. ASP технологиясына қарағанда PHP технологиясы көп протоколдармен жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие. В XML технологиясында протоколдар қолданылмайды. [8]

Қауіпсіздікпен  қамтамасыз ету. Ақпаратқа қолданушылардың кіруін реттеу, ақпаратты қорғау және т.б. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.

Программалаық кодты HTML-кодқа интеграциялау. Қолданбаларды құру барысында мәтінді HTML-код түріне ендіру ыңғайлы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.[9]

Әр түрлі кодировкаларды қолдану мүмкіншілігі. Интернет ресурстың қай елде және қай тілде құрылуына қарамастан әр жерде ресурстың ақпараты дұрыс беріледі. Жоғарыда айтылған үш технологияның үшеуі де көптеген кодировкаларды қолданады.

Құралыған интернет сайт қандай критерийлерге сәйкес болуы керек:

1. Веб-парақтардағы мәліметтердің орңаласуы қарапайым әрі логикалық түрде қарап шығуға, оқуға ыңғайлы болуы тиіс. Парақтардағы мәліметтердін оларды қабылдауға жеңіл болуының бір тәсілі   - экран бетінде мәтін де, сурет те орналаспаған бірсыпыра бос орындардың қалдырылуы болып табылады. Парақта мәлімет көп болса, ол оқушыны жалықтырып жібереді.

2. Экрандағы ақпараттарды тізім немесе кесте түрінде жасауға тырысу керек, сонда маңызды мәліметтерді оңай тауып алуға болады.

3. Бір суреттен кейін бірден екінші сурет орналаспағаны дұрыс, олардың ара қашықтарын біркелкі етіп, араларында мәтіндік ақпараттар берген дұрыс.

4. Ақпарат бөліктерге бөлініп берілсе, оларды оқу, түсіну жеңіл болады. Абзацтардың да өте ұзын болмағаны дұрыс, олардан көлемділерін бірнеше шағын абзацтарға бөлген абзал.

5. Егер  веб-парақ көлемі үлкен болса, онда құжат бөліктеріне жылдам ауысуға мүмкіндік беретін сілтемелер жасау қажет. Кейде бір мәселеге арналған ақпараттарды тақырыптарға бөліп, оның мазмұнын негізгі бір параққа жазып, ал әр тақырыпты басқа беттерге сілтемелер арқылы орналастыру керек.

6. Суреттер мен графикалық бейнелерді пайдалану көптеген тұтынушыларды қызықтыруы мүмкін, бірақ суреттерді желі арқылы қабылдау ұзақ уақыт алатыны есте болуы керек. Егер бір әдемі суретті көру үшін 5 минуттай уақыт кететін болса, оның әдемілігі ешкімді де қызықтыра қоймас.[10]

РНР-бұл Web –серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache –дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod _perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды.

Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі  операциялардан басқа сіз РНР  көмегімен НТТР-тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар  аутенфификацияны басқарып пайдаланушыны  басқа бетке бағыттай аласыз. РНР  берілгендер қорына енуге үлкен  мүмкіндіктер ашады. Бұл сізге PDF құжаттарды инерациялаудан, ХМL-дегі грамматикалық  талдауды жасауға мүмкіндік береді.

РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын <?php тегінен  бастап, оны ?> тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web – сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар. Егер сізде РНР ді орнатуға бағдарламалық қамтамасыз етудің көшірмесі жоқ болса, оны сізге ресми Web –сайттан ала аласыз. Ол жерден сіз РНР дің барлық ерекшелігі мен қызмет бейнеленген түсіндірілген жетекшілікті таба аласыз.

Соңғы он бес жылдары интернеттiң  қиял-ғажайып дамуы және адамдардың арасындағы қарым-қатынастың жаңа әдiстерiн  белгiледi. Бұл құбылыстың алдыңғы  өлкелерiне (WWW ) World Wide Webде болады.

Рнр тарихы 1995 жылдан тәуелсiз бағдарламашы (Rasmus Lerdorf ) Расмус Лердорф сайтта оның онлайндық резюмесін оқып шыққан келушiлердің саның есептеуге арналған Perl/CGI нiң сценариын жазудан басталады. Оның сценариы екi есептi шештi : келушiнiң деректерінің тiркелуі және келушiлердiң санын - web бетке шығару. WWW дамыту әлi тек қана басталды, бұл есептердi шешуге арналған ешқандай да арнайы құралдар болмады, сондықтан авторға көп сұрақтар лап берді. Лердорф (Рнр ) Personal Home Page немесе (гипермәтiн процессоры ) Hypertext Processor аталған өз құрал-сайманын тарата бастады.

Лердорфаның Рнр құрал-сайманының шулы жетiстiгi Рнрдың кеңейтулерiн өңдеуге  әкеп соқты. Кеңейтулердің бірі HTML формада  енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға  түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге  шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф  өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден  С-ге өтуге шештi. Сол кездегі Рнрдың құрал-сайманының кеңейтуi 2.0-шi Рнр  пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator ) PHP-FIнi келтiрдi. Дүние жүзiнен  бағдарламашылар 2.0 версияны жетiлдiруге қатысты. Жаңа РНР версиясы ерекше мәлiмдiлiкпен пайдаланды, және өңдеушiлердiң негiзгi командасы жақында іріктелді. Олар HTML-ға программалық кодтың енгiзуiнің  бастапқы тұжырымдамасын тiкелей сақтады  және Рнр-дiң 3.0-шi версиясының пайда  болуына келтiрген лексикалық талдаудың  механизмін қайтадан жазды.

РНР 4 бұл қозғалыста жұмыс жасаушы  ретінде 2000 жылы жарыққа шықты. Өндірісті  жоғарылатуда қосымша ретінде РНР 4 тің мүмкіндіктері зор еді. РНР 4-тің шығуымен ол интернет доменінің 20 пайыздан көбінде қолданыла бастады.

2000-2004 жылдар арасында 4 версияны  жұмсарту үшін белсенді жұмыстар  жалғасты. Шамамен сол кезден  бастап ақ РНР Group жаңа версияның  мүмкіндігін ойластыруға кірісті.  Бірінші кезекте тілдің объектілік  мүмкіндіктерін күшейту шешілді.  Бұл оның жүзеге асыру үшін  ірі жобаларды пайдалануға мүмкіндік  берді. 5-ші версияны жарыққа шығару  үшін қосымша уақыт бөлінді.  Оған көптеген мамандар қатысты  олардың ішінен Стерлинг Хьюза  және Маркус Бергерді атап  өткен жөн болар.

Ақыры 2004 жылдың шілдесінде РНР 5 ресми  түрде жарыққа шығады. Бірінші  кезекте жоспарланғандай өңдеуде  объектілермен жұмысты барлық механизм жұмылдырылды. Егер алдыңғы версияларда  РНР –дегі объектілік-жобалаушылық бағдарламалау минимальды деңгейде мүмкін болатын болса, ал РНР 5 объектілік бағдарламалауды жүзеге асыруда  көптеген потенциалдарға ие. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі  қайнар көзіне байыды.[11]

РНР 4-дегі ХМL мен жұмыс жасауға  арналған барлық негізгі кітапқаналар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай  танымал кеңйтілер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағы да жаңа екі  кеңейтулер қосылды-SimpleXML және SOAP. Somple XML XML- берілгендермен жұмысты айтарлықтай  оңайлатады. Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым  болмаған еді.

SOAP -тың кеңеюі РНР да ХМL –хабарламаның  көмегімен басқа қосымшалармен  ақпарат ауысатын сценарий құруға  мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР  қосымшалы қазіргі таңдағы танымал  веб-сервистермен интеграциялауға  мүмкіндік туындайды.