“Каспийскии” банкі акционерлік қоғамының

Access 2000 БББЖ – жаңадан отырған  пайдаланушыларды қоса пайдаланушыларға  ББ Access жұмысын жеңілдетуімен қаныққан және қуатты қосымша болып табылады, ол кестелер жасауға, берілгендерді редакциялауға және иминимум күш жұмсай отырып, керек берілгендерді іздеу үшін шығындар қолдануға мүмкіндік береді.   Access сонымен қатар, программист орнына берілгендерді енгізу формаларын және есептеулерді жеткізуін орындауға қабілетті арнайыланған шеберлер бағдарламаларының ретіне кіргізеді.

Microsoft Access – Microsoft фирмасы Microsoft Office профессионалдық  редакциясының құрамына кіргізетін  берілгендер базасын басқару жүйесі. Access БББЖ-сі берілгендер базасын өндіру, жасау және жобалау үшін жүйелер арасындағы жүргізуші орындарының бірін алады. Сонымен қатар, Access жұмыстық ақпараттық жүйесі тәжірибелік түрде бағдарламалық кодының бірде бір мерзімсіз, тек визуалды жобалау, құрылған шеберлер мен шаблондар арқылы жасауға мүмкіндік береді, тек содан кейін  Visual Basic for Applications (VBA) құрылған бағдарламалау тілін қолдана отырып, оны қалыптастыруға мүмкіндік береді. Access БББЖ-сі берілгендерді ұсынудың реляционды моделін қолдайды. Ол Windows 95/98/NT және жоғары операциялық жүйенің басқаруымен функциялайды. Сонымен қатар, Access БББЖ-де Structured Query Language (SQL) және VBA сұраныстардың мүмкіндіктері  іске асырылған.

Access аумағында берілгендер базасының элементтерімен жұмыс бойынша әрекеттердің көбісін келесі жабдықтар көмегімен орындауға болады: негізгі меню командалары, құралдар панелінің батырмалары, конмәтінтік меню командалары мен пернелер комбинациялары арқылы. Access БББЖ орындалған және жеткілікті ыңғайлы анықтамалық жүйемен қанықталған, ол дайындықталған минималды деңгейдегі пайдаланушыларға берілгендер базасымен жұмыс жасауға және сәйтті жобалауға мүмкіндік береді. Артықшылықтардың барлығының ең маңыздысы Visual Basic бағдарламалаудың өте белгілі және қарапайым тілін қолдану болып табылады.

Версиядан версияға қалыптаса отырып, Access жүйесі пайдаланушылардың ең әр түрлі категорияларын қанағаттандыра алады: есептерді шешуге көмектесетін достық интерфейс ұнататын біріншіден отырған пайдаланушыдан бастап, нақты есепті барабар шешу үшін қажет аспаптың барлығы бар професссионал жетілдірушіге дейін.

Access жетілдірудің берілген жабдығы  ПЭЕМ қолданудың ең әр түрлі  саласы үшін қосымша жетілдіруге  мүмкіндік беретін бағдарламалық өнімді зерттеу де өте перспективті болып табылады.

 

2.2 Тұтынушылық несиелендіру бөлімінің атқаратын қызметтері

Бұл бөлім қызметінің мақсаты-жеке тұлғалардың тұтынушылық қажеттіліктерін өтеу үшін несиелендірудегі, яғни жылжымайтын мүлік және автотранспорт сатып алуға және басқа да тұтынушылық қажеттіліктерді өтеу үшін берілетін несиелендірудегі жұмыстың шарттарын, процедураларын және әдістерін стандарттау болып табылады. Бұл бөлімде мынадай терминдер мен қысқартулар қолданылады:

• Банк-бұл "Каспийскии" банкі акционерлік қоғамы
• Клиент (немесе Несие алушы) - бұл тұрақты айлық табысы бар және/немесе тұтынушылық несиелендіру бағдарламасында жазылған барлық талаптарға сай келетін кепілдік қамсыздандырылуы бар жеке тұлға
• Кепілдік беруші - несие алушыға өзінің жеке мүлігін кепілдікке келісім бойынша беретін жеке тұлға
• Тұтынушылық несие-бұл клиенттерге жеке кәсіпкерлікті дамытудан басқа әртүрлі тұтынушылық мақсаттарға берілетін, сомасы 3000,00 АҚШ долларынан кем емес несие түрі     
• Тұрғылықты үй сатып алуға берілетін несие-бұл жеке тұлғаға тұрғылықты жылжымайтын мүлік (тек көпқабатты тұрғылықты үйлердегі пәтерлер және жер учаскесі бар жеке үйлер) сатып алуға берілетін несие түрі
• Автотранспорт сатып алуға берілетін несие-бұл жеке қолдану үшін жеңіл автомобиль сатып алуға берілетін несие түрі
• Жедел тұтынушылық қажеттіліктерге берілетін несие түрі (айлық-табыс талдауымен бірге)-бұл медициналық қызметтерге, саяхатқа, әртүрлі мейрамдар мен іс-шараларды жүргізуге, жылжымайтын мүлік пен автотранспортты жөндеуге кететін қаржы-қаражатты өтеу үшін берілетін несие түрі
• Тұтынушылық қажеттіліктерге берілетін несие түрі (айлық-табыс талдауысыз) - бұл жылжымайтын мүлікті немесе автотранспортты кепілдікке бере отырып, ешқандай мақсаттары көрсетілмейтін несие түрі және мұнда несие алушының табыстары жайындағы талдаулар жүргізілмейді.      
• Ақша қаражаттарын кепілдікке бере отырып берілетін несие түрі-бұл сомасы негізгі қарыз бен оның үстіндегі пайыздарын жауып тұратын Банк счеттарындағы ақшаны кепілдікке бере отырып төленетін несиелердің әртүрлі категориялары
• Несие бойынша эксперт-бұл несие алушыға кеңес беретін, несиелік жобаның талдауын жасайтын, несиелік жобаның мониторингін жасайтын және несиелік құжаттардың жүргізілуін жүзеге асыратын Банк филиалының фронт-офисінің несиелік бөлімінің қызметкері
• Юрисконсульт-бұл жоғары құқықтық білімі бар және несие алушы мен кепілдікке берушінің кепілдікке қойылатын мүлікке құқығын анықтауды жүзеге асыратын және сонымен қатар несиелік досье жүргізудің толықтығын анықтайтын Банк филиалының фронт-офисінің қызметкері
• Қауіпсіздік бөлімінің қызметкері-бұл бағдарлама бойынша несие алушының репутациясын, фактілік тұрғыдағы тұрғылықты мекен-жайын және нормалардың заңға сәйкестігін тексеретін Банк қызметкері
• Несиелік администратор-бұл несиелік операцияларды есепке алатын, банктік несие беріліп болғаннан кейін несиелік досье жүргізуді және кепілдік қамсыздандырылуды тіркеуді жүзеге асыратын банк филиалының бэк-офисінің қызметкері
• Несиелік бөлімшелер-бұл ереже бойынша бақарушы мен несиелік эксперттерден тұратын банк филиалының фронт-офисінің несиелік бөлімі
• Несиелік комитет-бұл барлық банк филиалдарында және сонымен қатар оның бөлек филиалдарындағы ішкі несиелік саясатты жүзеге асыратын басқарушы орган
• Несиелік досье-бұл несие алушы жайында барлық мағлұматтар, кепілдік жайында барлық ақпарат және несиені төлеу туралы барлық ақпараттары бөлек папкада сақталған құжаттар пакеті
• Несиелік модуль-бұл БИСквит деп аталатын автоматтандырылған банктік ақпараттық жүйесінің "Несиелер және депозиттер" модулі
• Тәуелсіз баға беруші - бұл Қазақстан Республикасындағы жылжитын және жылжымайтын мүлікке баға беруді жүзеге асыратын лицензиясы бар құқықтық тұлға.
• Риэлтерлік компания-бұл жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын және жылжымайтын мүлік ипотекасының келісімдерін жүргізу бойынша қызмет көрсететін компания
• Бағдарлама операторы-бұл тұтынушылық несиелендіру бағдарламасының өндірілуіне, ендірілуіне және жүргізілуіне жауап беруші Банктің Алматы қаласындағы филиалы
• Құқықтық орган-бұл жылжымайтын мүлік обьектілеріне (Жер комитеті, Жылжымайтын мүлік бойынша орталық) немесе автомобиль транспортына (Жол полициясының басқармасы) жүргізілетін іс-әрекеттерді (сатып алу-сату, кепілдікке беру) тіркеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган          
• Сақтандару компаниясы-бұл кездейсоқ жағдайлардан кепілдікке берілетін мүлікті және несие алушы тұлғаның өмірін сақтандыруды жүзеге асырушы "Алматылық Халықаралық Сақтандыру Тобы" сақтандыру компаниясының акционерлік қоғамы

Тұтынушылық несиелендіру бағдарлмасының төңірегінде мыналарға қатаң тиым салынады:

• жалақы формасындағы тұрақты айлық-табысы жоқ жеке тұлғаларға несие беруге
• коммерциялық мүлік сатып алуға берілетін несиеге
• айлық-табысын талдаусыз берілетін несие түрін берген жағдайда кепілдік беруші тұлға үшінші жақ болып табылса немесе мүлікті иеленуші адамдардың саны екі адамнан артық боған жағдайда несие беруге
• Сақтандару компаниясынан басқа ұйымдарда несие бойынша кез-келген сақтандыру операцияларын жүзеге асыруға
• кепілдікке берілетін жылжымайтын мүліктің нарықтық бағасын анықтау үшін өзіндік бағалауларды жүзеге асыруға
• несиелік линия формасындағы тұтынушылық несиелерді беруге
• арендада тұрған жер учаскесіндегі жылжымайтын мүлікті кепілікке қоюға

Филиалдың несиелік бөлімшелерінің басқарушысы баға бойынша есеп беретін тәуелсіз баға берушінің және оның қызметкерлерінің лицензияларының копиясын және сонымен қатар құқықтық тұлғаның, яғни тәуелсіз баға берушінің мемлекеттік тіркелуі туралы куәлігін міндетті түрде сақтайды. Барлық несиелер бойынша кепілдікке берілетін жылжымайтын мүліктің сақтандырылуын міндетті түрде Сақтандыру компаниясында жүргізу қажет. 30.000,00 АҚШ долларынан (3.600.000,00 теңгеден) жоғары несиелер бойынша немесе несие алушы тұлғаның жасы 50 жастан артық болған жағдайда несие алушы тұлғаның өмірі міндетті түрде сақтандырылуы тиіс. Жеке мүліктің сақтандырылуы несие бойынша негізгі қарыз сомасына жүзеге асырылады.

Несиені төлеу графигі бойынша несие алушылар төлеу ақысын Банктің кез-келген филиалында өз счеттарына жіберіп отырады. Ал егер несие алушы тұлға несиені мерзіміне жетпей төлесе немесе несиені төлеу мерзімінен асып кеткен мерзімде төлеген жағдайда несие алушы тұлға несиені төлеу процедурасын тек қана несиені беруді жүзеге асырған Банк филиалында төлейді.

30.000,00 АҚШ долларынан немесе 3.600.000,00  теңгеден жоғары несие жобасының экспертизасы жүргізіледі. Бұл экспертизаны Қауіпсіздік қызметінің қызметкері жүзеге асырады. Барлық несиелер бойынша негізгі қарызды және оның үстіндегі пайызды төлеудің кестесі қойылады. Тұтынушылық несиелер бойынша жеңілдік кезеңдер қойылмайды. Негізгі қарыз бен оның үстіндегі пайыздарды төлеу графигі аннуитеттер негізінде жүзеге асырылады.

Несие бойынша эксперт экспертиза жүргізген уақытта талдауға несие алушы тұлғаның семьясындағы адамдардың барлық табыстарын санайды. Талдауға тек жалақы формасындағы табыстар ғана кірістіріледі. Семьяның белгілі бір мүшесінің таза табысы айына 500,00 АҚШ долларынан немесе 60.000,00 теңгеден жоғары болған жағдайда осы берілген семья мүшесі зейнетақы фондынан тиісті анықтама алып келуі қажет. Кез-келген кезеңде несие төлеу ақысын жауып отыратын және өмір сүру минимумы 7.500,00 теңге плюс семьяның әрбір мүшесіне 6.000,00 теңгеден санағанда қалатын табыс толық болып табылады.

Несиенің тиісті категориясы бойынша несиені мақсатқа сай пайдалану мониторингі бір ай көлемінде жүргізілуі тиіс. Кепілдікке берілген мүлік мониторингі әр жыл сайын жүргізіліп отырады. Несие алушы тұлғалардың жалақы формасындағы айлық-табысты зерттеу мониторингі әр жыл сайын жүргізіліп отырылады.  

Тұтынушылық несиелендіру бағдарламасы бойынша  несие беру процессі төменде келтірілген негізгі этаптарға бөлінеді:

• клиентке өнімді таңдатқызып оны сату;
• несиелік экспертиза жүргізіп несие беру туралы шешім қабылдау;
• несие беру;
• несие мониторингі және оның қайтарылуын қамтамасыз ету;

Егер де клиенттің тұрақты айлық жалақысы бар болып тұрса және оның кепілдікке берілетін жеке мүлігі барлық талаптарға сай болып тұрса, онда ол клиенттің семьясындағы барлық мүшесі бойынша айлық шығындары есептеледі, яғни оның формуласы мына түрде болады:

Әрбір ай бойынша шығын = семьядағы адам саны * 6.000,00 тг + 7.500,00 тг. Егер де осы формула бойынша есептелген қалған қаржы әр ай сайынғы төленетін белгілі бір несие түрінің негізгі қарызы мен оның есептелген үстіндегі пайызын жауып тұрса онда Банк филиалының Несиелік комитетімен келісім жүргізе отырып осы клиентке несие беру туралы шешім қабылданады. Осыдан кейін бұл клиент несие алушылардың қатарына жатқызылады.

Әрбір несие алушыға әр ай сайынғы несиенің негізгі қарызы мен оның үстіндегі пайызын төлеу графигі әр айдың бірінші жұлдызы мен жиырмасыншы жұлдызына қойылады. Егер осы аталған мерзімнен төлеу процессі асып кетсе, онда сол несие алушыға төлеу жайында хабарлап отырыру керек.

 

2.3 «Каспий» банкінің  негізгі қызмет бағыттары:

несиелік және операциялық қызметтерге талдау

 

Коммерциялық банктердің негізгі қызметтері: уақытша бос ақша қаражаттарының шоғырландыру, экономика мен тұрғындарды несиелендіру, қолма-қолсыз есеп айырысуды ұйымдастыру мен жүргізу, инвестициялық қызмет пен басқа да қаржылық қызметтер.

Банк  ресурстарының құрылымына мыналар жатады: банктің меншікті капиталы және банктің заемдық, тартылған қаражаттары.

Қазақстан экономикасындағы түрлі салаларын қаржыландыру банктің негізгі ќызметі болып саналады. Ол өзіне төмендегі салаларды және ондағы қаржыландыру көздерін қамтуды қарастырады:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-диаграмма

- нақты секторды қысқа жєне орта мерзімде несиелендіру;

- саудалық қаржыландыру;

- қаржылық лизинг;

- тұтынушыларды несиелендіру жіне т.б.

Ссудалық портфельдің экономика салалары бойынша құрылымы

2000 жылы банк Алматыда «Бөлшек  Орталғы» ашылды, онда шағын бизнес пен жеке тұлғалаға максимальды деңгейде әр түрлі банктік қызметтер көрсетіледі. Мұндай кассалы-есептік бөлімшелер Қазақстанның басқа да аймақтарында құрыла бастады.

2006 жылы 2005 жылмен салыстырғанда банктің саудалық порторелі 2 есеге үлкейіп, ол 2066 млн. тенгені құрады (2005 ж.-1129 млн. тенге). 2006 ж. 1 қаңтар айындағы жағдай бойынша банктің ссудалық портфелі 3327 млн. тенге немесе ол 27% өскен.

Ссудалық порторельдің экономика салалары бойынша құрылымы жоғарыдағы 2-диаграммада берілген (2006 ж. көрсетікіштері):

- индустриалды өндіріс -36,2%;

- сауда -18,8%;

- құрылыс -12,4%;

- ауыл шаруашылығы жєне тамаќ өнеркәсібі -5,9%;

- тұтынушыларды несиелендіру -4,6%;

- басқа салалар 22%.

- Валюта түрлері бойынша несиелер:

- тенгемен берілген несиелер -87,6%;

- тұрақты валюта бойынша берілген несиелер -12,4%.

2006 жылы банк экономика салалары  мен секторларын несиелендірудің ортасын кеңейтті. Банк қаржылық сектормен қатар қаржылық емесе секторларды да несиелеуді кеңейтіп отыр, оның ішінде, Қазақстан экономикасындағы әр түрлі жүргізуші салалар да бар: мұнай-химия, мұнай-газ, энергетика, құрылыс, сауда, азық-түлік өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы.

Экономикалық салалар бойынша несиелеу төмендегідей: 

2005-2006 жылдары банк халыққа тұтынушылық және ипотекалық несие беру бағдарламасымен қарқынды айналысуда.

2006 жылы банк шағын және орташа кәсіпкерлікті қолдау мақсатында орташа пайыздық мөлшермен (18,7%) 2397 млн. тенгенің несиесін берді. Сол жылы жеке тұлғаларға 6 млн. тенгенің ипотекалық займы берілді.

3-диаграмма

Ссудалық портфрельдің сапалық құрылымық құрылымының салыстырмалы талдауынан банктің саудалық портфеліндегі стандарттық несиелердің үлесінің өте жоғары екендігін көреміз, сондай-ақ күмәнді және сенімсіз несиелердің үлесі төмендеген, ол банктің өмірге қабілетті және тиімді жобаларды іріктеп, таңдап алуымен байланысты.

Стандарттық және суб-стандарттық займдар қатаң талаптармен түсіндіріледі.

Банктің 2003-2006 жылдар аралығындағы аударымдар көлемі төмендегі 2-кестеде берілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-кесте

«Каспий» банкінің 2003-2006 жылдар аралығындағы аударымдар көлемі