Шпаргалка по "Неорганической химии"

Күкіртті сутегі. Күкірттің маңызды қосылыстарының бірі – кукіртті сутегі Н2S. Мұнда күкірттің т.д. -2. Оны күкірт пен сутегін қосып алуға болады:  H2 + S = H2S

Лабораторияда күкіртті сутегін оның тұзына – сульфидке қышқылмен әсер етіп алады:

FeS + 2HCl = FeCl2 + H2S↑

Күкіртті сутегі – шіріген жұмыртқа иісіндей иісі бар түссіз газ. Ол өте улы. Ауадағы мөлшері көбінесе уландырады. Күкіртті сутегі ауада жанады. 2H2S + 3O2 = 2SO2 +2H2O оттегі жетіспеген жағдайда күкірт түзіледі: 2H2S + O2 = 2S + 2H2O

Сульфидтерді алудың бірнеше тәсілін пайдаланады. Біріншіден оларды элементтерді тікелей әрекеттестіру арқылы алады: Fe+S = FeS

Металдардың күкіртпен әрекеттесуі оңай, қуатты өтеді, бірақ алынатын өнім көбінесе таза болмайды. Суда ерімейтін сульфидтерді сульфаттардың судағы ерітіндісінен күкіртсутекпен немесе ерімтал сульфидпен әрекеттестіру арқылы алады: MnSO4 + Na2S =MnS↓ + Na2SO4

CuSO4 + H2S = CuS↓ + H2SO4

Активті металдардың сульфидтерін сульфаттарды көмірмен жоғары температурада тотықсыздандыру арқылы алады: BaSO4 + 4C = BaS + 4CO↑

Сілтілік металдардың ерімтал сульфидтерін олардың гидроксидтерін күкіртсутекпен бейтараптандыру арқылы алады: NaOH + H2S = NaHS + H2O       NaHS +NaOH = Na2S + H2O

Негіздік сульфидер ерімтал және гидролизденгенде сілті түзеді: Na2S + HOH = NaHS + NaOH

NaHS + HOH = H2S + NaOH

Сульфидтердің химиялық табиғаты оксидтердікі сияқты период бойынша белгілі заңдылықпен өзгереді. Сульфидтер де оксидтер тәрізді негіздік, қышқылдық және екідайлы болады.

Күкірттің оттекті қосылыстары. Күкірттің маңызды оттекті қосылыстарына күкірт (ІV) оксиді SO2 және күкірт (VІ) оксиді SO3  жатады. Күкірт ауада жанғанда күкірт (ІV) оксиді түзіледі:

S + O2 = SO2

Техникада, көбінесе, пиритті өртеген кезде түзіледі: 4FeS2 + 11O2 = 2Fe2O3 + 8SO2↑

Лаб.сульфидтерді қышқылмен әрекеттестірген кезде түзіледі: Na2SO3 + 2HCl= 2NaCl +H2O +SO2↑

Мысқа конц.күкірт қышқылы әсер еткен кезде де күкірт (ІV) оксиді түзіледі:

Cu + 2H2SO4  = CuSO4 +2H2O + SO2↑

Күкіртті қышқылда күкірттің т.д.+4. Сондықтан ол тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш қасиет көрсете алады.

H2S+4O3 +Cl20+ H2O = H2SO4 + 2HCl- т-с-ш

H2S+4O3 +2H2S-2 = 3S0 + 3H2O т-т-ш

Күкірт (VІ) оксиді. Күкірт қышқылы. Күкірт (VІ) оксиді күкірт (ІV) оксидін тотықтыру арқылы алынады. Алайда бұл процесс өте қиын жүреді. Оның жүруін жылдамдату үшін қыздырады 4500С және катализаторлар (Cr2O3, V2O5,Pt) қатыстырады: 2SO2 + O2 = 2SO3

Күкірт (VІ) оксиді екі түрде бола алады. Сұйық SO3 – 44,90С-та қайнайды, 16,80С-та тұз сияқты кристалға айналады. Сұйық оксид үш молекуладан (SO3)3 тұрады. Көп тұрған кезде ол полимерленіп жібектей ұзын кристалл түзеді: хSO3= (SO3)

Күкірт (VІ) оксиді суда өте жақсы сіңіріп күкірт қышқылына айналады: SO3 + H2O= H2SO4

 Контакт тәсілмен күкірт  қышқылын өндіру үш сатыдан  тұрады. 1-ші саты күкірт (VІ) оксидін алу. Оны, көбінесе, пиритті өртеу арқылы алады: 4FeS2 + 11O2 = 8SO2↑ + 2Fe2O3

2-ші саты: 2SO2 + O2 = 2SO3

3-ші сатыда SO3 сумен әрекеттесіп күкірт қышқылына айналады: SO3 + H2O= H2SO4

Бұл сатыда SO3-ті сіңіру үшін таза су емес конц.күкірт қышқылы қолданылады. Күкірт қышқылына SO3 сіңіп олеум п.б. олеум қышқылдармен әрекеттеспейді.

Нитроз тәсілінде күкірт қышқылын өндірудің 2-ші сатысында катализатор ретінде азот (ІV) оксиді қолданылады: SO2 + NO2 = SO3 + NO

Күкірт қышқылы-түссіз, ауыр, май тәрізді сұйықтық,суда жақсы ериді. Сатылуға арналған қышқылдың тығыздығы 1,84 г\см3, құрамында 96% H2SO4 бар. Өте таза 100проценттік күкірт қышқылын моногидрат дейді. Күкірт қышқылы – химияның наны. Ол минералды тыңайтқыштар, пестицидтер, пластмасса, жасанды жібек, дәрідәрмек, қопарғыш заттар алу үшін жұмсалады. С.қ. оны тамақ, иісмай,тоқыма, тері өңдеу өнеркәсіптері пайдаланады. Күкірт қышқылы екі негізді қышқыл болғандықтан орта және қышқыл тұздар түзеді. Орта тұздары сульфаттар, қышқыл тұздары –гидросульфаттар д.а.

21.заттардың қатты күйі. Кристалл торларының түрлері: атомдық, молекулалық, иондық. Заттар қасиеттерінің химиялық байланыстың түріне және кристалдық тор түріне тәуелділігі. Мысалдар. Металдық байланыс. Металдың жалпы физикалық және химиялық қасиеттері. Металдарды алудың негізгі әдістері.электролиз. металдардың кернеу қатары.химиялық және электрохимиялық коррозия, металдар коррозиясы.коррозиямен күресу түрлері.

Электролиз. Электролит балқымасында немесе ерітіндісінде әр аттас иондар хаосты қозғалыста болады.егер осындай балқымаға немесе ерітіндіге электродтар батырып оларды тұрақты ток көзіне қосса катиондар катодка ал аниондар анодка қарай жылжи бастайды.Натрий хлориді балқымасында натрий ионы Na+ катодта электрон қосып алыптотықсызданады: Na++е-→ Na

Ал хлорид ион Cl- анодқа электрон беріп тотығады:2 Cl- -2 е-→ Cl2 осының нәтижесінде катодта натрий, анодта хлор бөлінеді. Екі процесті біріктіріп тұтас теңдеу алады: 2Na++2 Cl- →2 Na+ Cl2. бұл процесс тотығу-тотықсыздану болады. Электролит балқымасы немесе ерітіндісі арқылы электр тогі өткен кезде электродтарда жүретін тотығу-тотықсыздану процесін электролиз дейді.электролиз кезінде электр энергиясы химиялық реакция энергиясына, атап айтқанда тотығу және тотықсыздану энергиясына айналады. Электролиз жүргізу үшін арнайы электролиздер деп аталатын аспап қолданылады. электролит балқымалары мен ерітінділерінде электролиз процесі түрліше жүреді.өйткені электролит ерітіндісінде су молекулалары да электролизге ұшырайды. Мысал ретінде натрий хлориді концентрлі ерітіндісінің көмір электродтар қатысуымен электролизін қарастырайық. Осы ерітінді арқылы электр тогін жіберген кезде натрий ионы Na+ катодқа, хлор ионы Cl- анодқа бағытталады.дәл осы уақытта су да электролизге ұшырайды. егер Na+ ионы тотықсыздану үшін – 2,714В потенциал қажет болса, су тотықсыздану үшін – 0,41В потенциал қажет екен рНтең 7 болса. Сондықтан катодта су молекуласы бірінші тотықсызданады: 2Н2О+ 2е-→ Н2+2ОН-. Дәл осы себепті анодта хлорид ион тотығады 2 Cl- -2 е-→ Cl2 катод жақта гидроксид иондар 2ОН- ал анод жақта натрий ионы Na+жиналады.олар қосылып натрий гидроксидін түзеді. Ерітіндіде катодта не бөлінетінін стандартты электродтық потенциалдың қатарынан пайдаланып білуге болады.: 1) стандартты электрод потенциалдары сутегінікінен жоғары металдар (Cu2+→Au3+) тұздары электролизі кезінде катодта осы металдар бөлінеді. 2) стандартты электрод потенциалы өте кіші металл (Li+→Al3+)тұздары ерітіндісінің электролизі кезінде катодта металл тотықсызданбайды, су молекуласы тотықсызданады.3) металдардың стандартты электрод потенциалы сутегінікінен төмен алюминийден жоғары болса катодта метал да  су да тотықсызданады. Электролиз кезінде анодта жүретін процестер су молекуласының әсерімен қатар анодтың материалына да тәуелді болады. Анодтарды ерімейтін және еритін деп бөледі. Ерімейтін анодтарға графит, платина, ал еритіндерге мыс, күміс, мырыш, никель т.б. жатады. Ерімейтін анодта электролиз кезінде аниондар және су молекуласы тотығады. Егер аниондар оттексіз болса лар бірінші тотығады.аниондар оттекті болған жағдайда анодта су молекуласы тотығады.

Металдар коррозиясы. Коррозия деп металдардың сыртқы қоршаған орта әсерінен бүлінуін айтады.коррозия – тотығу-тотықсыздану процесі болып табылады. Ол металды қоршаған уа ерітінділерде жүреді. Мұнда металл тотығады. Коррозия жүру механизміне қарай химиялық және электроимиялық болып бөлінеді. Металдардың қоршаған орта әсерінен электр тогі пайда болмай бүлінуін химиялық коррозия дейді. Темірден және оның құймаларынан жасалған бұйымдар ашық ауада, күн түсетін, жаңбыр, қар тиетін жерде болса ол күн сәулесі әсерінен қызып ауадағы оттегімен, су буымен әрекеттеседі: 4Fe+6H2O+3O2=3Fe(OH)3 нәтижесінде метал оның гидроксидіне (тот) айналады.ол күн сәулесінен ыдырап темір оксидін береді: 2Fe(OH)3→Fe2O3+3H2O. Электролит ортада электр тогінің түзілуі нәтижесінде металдың бұзылуын электрохимиялық коррозия дейді.мысал ретінде тұз қышқылы ортасында темір мен мыстың қосылған жерінде жүретін процесті алуға болады.бұл жерде мынадай гальваникалық элемент пайда болады(-) Fe│HCl│Cu(+) темір актив элемент болғандықтан мысқа электрон береді де өзі тотығып Fe2+ионы түрінде ери бастайды.ал ерітіндідегі сутегі ионы Н+ мысқа келіп одан электрон қосып алып тотықсызданады (Н2):   1│Fe0-2e →Fe2+

            1│2H++2e→H2

Молекулалық түрде Fe+2HCl=FeCl2+H2↑

Коррозиядан сақтану. Металдарды коррозиядан сақтаудың бірнеше шарасы бар.оның ішінде ең маңыздылары: метал бетін қаптау, коррозияға берік құймалар жасау, ортаны өзгерту, протекторлық қорғау. Металдардың бетін коррозиядан сақтау үшін оны лакпен, бояумен, эмальмен немесе басқа металмен ұаптайды. Темірді коррозиядан сақтау үшін бетін активтірек металдармен гальваника әдісімен қаптайды. Темірдің беін хроммен не никельмен қаптау оған коррозияға беріктік брумен қатар өте жақсы жылтыратады. Коррозияға берік құймалар алу. Егер болаттың құрамында 12 процентке дейін хром болса ол коррозияға өте берік болады. Протекторлық қорғау. Егер коррозияға ұшырайтын бұйымдар электролит ортада болса қорғайтын бұйымға активті металды -  протекторды – қосады. Протектор ретінде көбінесе магний, алюминий, мырыш пайдаланылады.

Металдардың физикалық қасиеттері. Сынаптан басқа барлық металдар әдепкі жағдайда қатты болады.мысалы,ІА топша элементтері өте жұмсақ, оларды пышақпен оңай кесуге болады, ал 6В топша металдары өте қатты, хромның қаттылығы алмазға пара-пар. Оларда металдық жарқыл болады. Ең жарқылы күшті металдар күміс пен палладий. Оларды айна жасауға пайдаланады. Металдар электр өткізгіш. Металдар жақсы жылу өткізгіштер.барлық металдарды ұруға, престеуге, қаңылтырға айналдыруға, жіңішке жіпше созуға болады. Металдардың магниттік қасиеттері болады. Техникада металдарды қара, түсті, сирек, бағалы деп бөледі. Металдардың тағы бір қасиетісәуле, электромагнит толқыны, әсерінен электрон бөлуі. Мұны фотоэлектрлік эффект деп атайды. Мұндай қасиет әсіресе ІА топша элементтеріне тән.себебі сыртқы валенттік электрондары ядроға әлсіз байланысқандықтансәуле әсерінен бөлініп кетеді.

Металдардың химиялық қасиеті. Металдардың химиялық қасиеті олардың атомдарының құрылысына байланысты, яғни металл атомдарының сыртқы электрондарының күйіне байланысты. Барлық меалдардың сыртқы қабатында электрон саны аз және олар ядродан біршама алыс орналасқан. Сондықтан химиялық реакция кезінде металл атомдары сыртқы электронын оңай беріп, тотығады, өзі оң ионға айналады. Демек, металдар тотықсыздандырғыш болып табылады. Олардың иондану энергиясы өте төмен. Металдар ешқашан электрон қосып алмайды, яғни тотықтырғыш қасиет көрсетпейді. Металдардың тотықсыщдандарғыш қасиеті олардың стандартты электродтық потенциалдарына байланысты. Металдар оттегімен қосылып оксидтер түзеді. Тотығу дәрежесі тұрақты металдар оксидтері негіздік болып табылады. Тотығу дәрежесі әр түрлі бола алатын металдардың төменгі оксидтері негіздік, ортаңғылары екідайлы, ал жоғарғылары – қышқылдық оксид болады.мәселен, хромның үш түрлі оксиді бар: хром (ІІ)оксиді негіздік, хром (ІІІ) оксиді екідайлы, хром (6) оксиді –қышқылдық. В-топшасына жататын металдар жоғары тотығу дәрежесін көрсетіп оксид түзген кезде, оларға сәйкес гидроксидтері қышқылдар болады. Иысалы хромның тотығу дәрежесі +6 болғанда оған сәйкес гидроксиді H2CrO4 хром қышқылы болады. Ол күкірт қышқылына ұқсас. Металдар тотықсыздандырғыш болғандықтан әр түрлі тотықтырғыштармен, металеместермен, қышқылдармен және тұздармен әрекеттеседі. Металдардың қышқылдармен әрекеттесуі металдың кернеу қатардағы орны мен қышқылдың тегіне, оның концентрациясына байланысты. Сұйытылған қышқыл ерітінділерінен кернеу қатарда сутегіне дейін орналасқан металдар сутегін бөледі. Мұнда сутегі тотықтырғыш болып табылады. Fe+2H+→Fe2++H2. концентрлі күкірт қышқылы темірге әсер етпейді. Металдардың азот қышқылымен әрекеттесуінің ерекшелігі бар. Реакция барысы металдың тегіне және азот қышқылының концентрациясына байланысты. Айта кету керек, мұнда ешқашан сутегі бөлінбейді. Тотықтырғыш азот атомы болып табылады. өте активті металдар (сілтілік, сілтілік-жер) сумен әрекеттесіп сутегін бөледі. Металдарды алудың негізгі әдістері. Көпшілік металдар активті элементтер болғандықтан табиғатта тек қосылыс күйінде кездеседі. Сонымен қатар кейбір активтігі шамалы металдар бос күйінде кездеседі. Оларға алтын, күміс, платина жатады. Кейде мыс, сынап, қалайы да бос күйінде кездесуі мүмкін.бос күйінде кездесетін металдардың стандартты электрод потенциалы сутегінікінен жоғары. Табиғатта металдар кен құрамында болады. Жеңіл металдар әр түрлі тұздар күйінде кездеседі. Олар хлридтер, сульфаттар, карбонаттар, фосфаттар. әдетте кен құрамында қажет металл өте аз болуы мүмкін. Оны бөліп алу үшін кенді алдымен байытады-кендегі бос жынысты бөліп – концентрат алады.металл өндіретін өндірісті металлургия деп атайды.металлургияда металл өндірудің пирометаллургия, гидрометаллургия, электрометаллургия, және металлотермия деген әдістері бар. Пирометаллургия кенді жоғары тем-да қыз-п өңдеуге негізделген: Fe3O4+4CO=3Fe+4CO2 Гидрометаллургия әдісін қолданған кезде кен өажет еріткіштермен өңделіп, бөліп алатын меалл ерітіндіге айналдырылады: CuO+H2SO4=CuSO4+H2O Электролиз көмегімен таза металл алу саласын электрометаллургия деп атайды. Кейде балқу температурасы өте жоғары металдар алу үшін металлотермия әдісін қолдануға болады. Құрамында металлоксиді бар кенді алюминий ұнтағымен араластырып жағады. Алюминий жанған кезде металды ығыстырады 3CrO+2Al=Al2O3+3Cr.

Заттар қасиеттерінің химиялық байланыстың түріне және кристалдық тор түріне тәуелділігі. Мысалдар. Металдық байланыс. Химиялық байланыс валенттік электрондардың көмегімен іске асады. S және p элементтерде сыртқы электрондар, d элементтерде сыртқы n S электрондар мен ішкі (n-1) d-электрондар, f элементтерде сыртқы n S және ішкі (n -1) d мен (n-2) f электрондар. Алайда бұл электрондардың химиялық байланысқа қатысы әр түрлі. Сондықтан химиялық байланысты коваленттік, иондық, металдық және сутегіндік деп бөлуге болады. әдетте металдар қатты заттар болғандықтан олар кристалл тор құрайды. Металдардың кристал торының құрылысын натрийді мысалға алып қарастырайық. Кристалл тордың бұрыштарында орналасқан әр натрий атомы 8басқа атоммен қоршалған,натрийдің сыртқы қабатындағы бір электронға сол сегіз атом әсер етеді де, сыртқы электрон тұрақты орбитальден босап, атомдар арасында бос электрон күйде орналасады. Электронынан айрылған атом ионға айналады. Сонымен натрий кристал торының бұрыштарында натрийдің ионы, ал атомдар арасында бос электрондар орналасады. Атом электронының босауы кристал торда атомдар бір-біріне жақындаған кезде осы бос орбитальдар айқасады, ал натрий атомының сыртқы бір электроны осы орбитальға жеңіл өтіпатомдарды байланыстырады.  Осындай байланысты металдық деп атайды. Сыртқы қабатында әлсіз ұсталып тұрған электроны аз және бос орбитальдары көп элементтер ғана металдық байланыс түзе алады. Сыртқы электрондардың иондану энергиясы шамалы болғандықтан, металдың кристал торында электрондар «электрон газы» түрінде босаң жүреді. Осы аз ғана электрондар бірталай ионды байланыстырып тұрады. Металдардың барлық физикалық, химиялық қасиеттері осы металдық байланыстың әсерінен туындайды.

22.Электролиттік диссоциациялану  механизмі (Латынша "диссоциация" — "ыдырау" деген сөзді білдіреді.) Мысалы, калий хлориді сулы ерітіндіде оң зарядталған калий ионына К+ жөне теріс зарядталған хлор ионына Сl- диссоциацияланады:� KCl = К+ + С1- Иондардың зарядтарьш былайша өрнектейді: ионның таңбасының оң жақ шекесіне араб цифрымен зарядтың шамасын жазып, одан кейін оның белгісін қояды.

• Мысалы, Na+, Н+, Са2+ , Al3+ , Cl-, SO4 2-.

Бір зат диссоциацияланғанда пайда болатын оң жөне теріс зарядтардың шамалары әртүрлі болуы мүмкін, бірақ жалпы алғанда барлық оң зарядтардың қосындылары барлық теріс зарядтардың қосындыларына тең болады. Сондықтан ерітінді, жалпы алғанда, бейтарап болады. Электролиттік диссоциациялану теориясын одан әрі дамытып, электролиттердің иондарға ыдырау процесін ашып көрсеткен орыс ғалымдары Д. И. Менделеев, И. А. Каблуков және В. А. Кистяковский болды. Д. И. Менделеев еру процесінің мәнін, ерітінділердің табиғатын өзінің гидраттық теориясы арқылы түсіндірді. Бұл теория еріген заттың су молекуласымен химиялық әрекеттесуі нәтижесінде гидраттар деп аталатын тұрақсыз қосылыстар түзілетінін көрсетеді. Д. И. Менделеев еру құбылысын заттың жай ғана бөлшектерге физикалық бөлінуі емес, олардың су молекулаларымен қосылып, гидраттар түзетін химиялық процесс те екенін дәлелдеді.Осы теорияның мәнін түсіну үшін заттар суда ерігенде байқалатын құбылыстарды қарастырамыз. Қатты натрий гидроксидін NaOH немесе концентрациялы күкірт қышқылын H2S04 суда еріткенде, ерітінді қатты қызады. Оны сынауықтағы таза судың булана бастауынан байқауға болады. Сондықтан қышқылды еріткенде ерекше сақ болу керек екенін ескерген дұрыс. Ерітінді қызып, температура кенет көтерілетіндіктен, судың біраз бөлігі буға айналып, соның әсерінен қышқыл да бірге ұшып жан-жаққа шашырауы мүмкін. Концентрациялы күкірт қышқылын араластыра отырып, сыздықтатып суға құяды (керісінше суды қышқылға құюға болмайды). Ал аммоний нитратын (аммиак селитрасын) суда ерітсек, ерітінді қатты салқындайды . Жылудың бөлінуі — экзотермиялық химиялық реакция жүргендігінің белгісі. Демек, күкірт қышқылы суда ерігенде химиялық реакция жүреді. Күкірт қышқылы су молекуласын қосып алады. Мысалы, күкірт қышқылының моногидратының Бұл гидраттану реакциясы делінеді, түзілген зат гидрат деп аталады. Аммоний нитраты NH4N03 ерігенде кристалдық торының бұзылып бөлшектерге ыдырауына қажетті энергияны қоршаған ортадан алады. Соның нәтижесінде ерітінді салқындайды. Егер гидраттану нәтижесінде заттың кристалын бұзуға жұмсалған энергия, гидраттану кезінде бөлінген энергия мөлшерінен аз болса, онда ерітінді қызады, егер керісінше болса, салқындайды. Бұл мысал ерудің әрі физикалық, әрі химиялық процесс екенін көрсетеді. Бұдан былай еруді өзімізге бұрыннан таныс — қайнау, қату, балқу тәрізді құбылыстармен қоса физика-химиялық процесс ретінде қарастырамыз. И.А. Каблуков электролит иондарының су молекуласы әсерінен гидраттанатынын дәлелдеді. Бұл процесті түсіну үшін су молекуласындағы сутек пен оттек атомдарының арасындағы байланыстың коваленттік күшті полюсті екенін еске түсіреміз. Сондықтан су молекуласы да полюсті болып келеді, оны диполь (диполь — "екі полюс" дегенді білдіреді) деп атайды. Құрамында коваленттік күшті полюсті байланысы бар заттардың барлырының молекулалары полюсті, яғни диполь болып келеді. Иондық байланысты қосылыс — натрий хлоридінің суда еруін қарастырайьщ. Судың полюсті молекулалары түз кристалының иондарын, дөлірек айтсак, теріс зарядты жағымен натрий ионын, ал оң зарядты жағымен хлор ионын коршап, оларды өзіне тарта бастайды. Иондар арасындағы байланыс өлсіреп, кристалдык тор бүзылып, түзілген бөлшектер судың арасына тарала бастайды. Олар бірден сумен өрекеттесіп, гидраттанған иондар түрінде ерітіндіғе ауысады . Ерітіндіде иондар ретсіз козғалыста болады, оң жөне теріс зарядталған иондар соқтығысып, езара тартылып кайта косылу- лары мүмкін. Натрий хлоридінің диссоциациялану механизмінін сызбанұскасы: а) натрий хлоридінің кристалл торына судың полюсті молекулаларының тартылуы және әсері; ә) натрий және хлорид гидраттанған иондарының түзілуі табылады. Диссоциациялану процесі қайтымдылық. Қайтымдылық ерітіндідегі иондарға ыдырау процесі мен иондардың қайта қосылу процестерінің үздіксіз жүріп жататындығын көрсетеді: NaCl=Na+ + С1- Біз ионды байланысты зат — натрий хлоридінің суда диссоциациялану механизмін карастырдық. Ал коваленттік күшті полюсті байланысы бар зат — хлорсутек HC1 молекуласы қалай диссоциацияланады екен, енді соны қарастырайық. Хлорсутектің молекуласы күшті полюсті, оның терісірек зарядталган хлор жағын су молекуласы өзінің оң полюсімен тартады, ал оның оңырақ зарядталған сутек жағын теріс полюсімен тартады. Нәтижесінде, сутек пен хлор атомдары арасындағы байланыс үзіліп, иондарға ыдырайды. Ол гидраттанған иондар түрінде ерітіндіғе өтеді.Сутек ионы гидраттанғанда оксоний ионын Н30+тузеді. Осындай процесс басқа қышкылдар суда ерігенде де жүреді. Мысалы, күкірт қышқылы екінегізді болғандықтан, екі оксоний ионы пайда болады: H2S04 + 2Н20= 2Н30+ + S04 Судағы иондардың бөрі гидраттанған, бірақ көптеген жағдайда иондарды гидраттандыратын су молекуласының саны белгісіз. Сондықтан жеңіл болу үшін диссоциациялану тендеулерін қысқаша иондардың гидраттануын ескермей жазады. Демек, электролиттердің иондарға диссоциациялану процесі қарапайым теңдеулер арқылы өрнектеледі. Электролиттер — суда ерігенде немесе балқығанда оң және теріс иондарға ыдырайтын заттар, оң зарядты иондар санының қосындысы теріс зарядты иондар санының қосындыеына тең болады. Иондар дегеніміз — зарядталған атомдар немесе атомдар тобы. Оң зарядталған иондар — катиондар, теріс зарядталған иондар — аниондар деп аталады. Заттарды суда еріткенде гидраттар түзіледі. Иондардың гидраттануы — диссоциация процесінің негізгі себепшісі. Электролиттік диссоциациялану — қайтымды процесс, сондықтан оның теңдеуінде теңдік белгісінің орнына, қайтымдылық белгісі қойылады . Күшті қышқылдар суда ерігенде құрамы тұрақты гидраттанған сутек ионы түзіледі, ол Н30+ формуласымен өрнектеліп, оксоний ионы деп аталады.[