Атмосфералық ауаны қорғау туралы Қазақстан Республикасының заңдары және Батыс Қазақстан облысының з

  Қарашығанақ газ  коденсат кен орнында қатты  қалдықтар мен бұрғылау сұйықтығын сақтайтын орындар бар.

 Бұдан  басқа  бұрғылау қалдығы 19,0 мың тонна  «Оралмұнайгазеология»АҚ-ның 11-жинағышында  сақталуда.

  Орал мұнай құбыр  басқармасының Атырау-Самара мұнай  құбыр трассасында орналасқан 11 мұнай қоймалары бар,оның екеуінде 39 тонна шлак жиналған.Улы химикаттар ыдыстары мен қоймаларының қалдықтарын «Ауылшаруашылық химия» АҚ-ның арнайы

 полигонінде жерлейді,оның  қуаты бүгінгі күні таусылған.

    Облыстық аумақтық  Қоршаған ортаны қорғау Басқармасының  ұсынысымен облыстық қор қаражатының есебінен 1998 жылы Орал қаласында улы қалдықтар полигонын салу және Зеленов

ауданы Дарьинск ауылында ҚТҚ жобалары өңделіп дайындалды.

  Облыстық аумақтық  ҚОҚ басқарма және КПО өңдеген  кесте бойынша 2000 жылдың желтоқсанында жобаны өңдеу жұмысын аяқтау және 2002 жылы Қарашығанақ МГККО-ның улы қалдықтарына арналған полигонның іске қосылуы қаралған.Қарашығанақ кенішіндегі қалдықтарды орналастыру жүйесін еңгізу тиісті негізгі үш міндет атқарады:1.Қалдықтарды өңдеу механизмін және оларды орналастыру кезінде лимиттерін сақтау.

2.Қалдықтар мен оны  қайта өңдеу технологиясының  мәліметтер жиынтығын дайындау  және бар технологиялық базаны  максимальды қолдану.

3.Шикізатты кешенді  өңдеуді қамтамасыз етіп,қалдық 

түзілуді төмендететін механизм енгізу.

  ҚОршаған ортаның  жабық үй жайлармен жұмысшы  аймақтын ауасын зерттеу үшін  зерттеу қазіргі заманғы әдістері, яғни талдаудың физикалық-химиялық  әдістері қолданылады.Зерттеудің қазіргі заманғы сынадай түрлері бар:

                       -Полярографиялық әдіс

-Спектрофотометриялық  әдіс

-Фотоэлектроколометриялық  әдіс

- Тұрақты мүмкін жағдайын  электролиз әдісі.

  Осы әдістер сынаманың  сапалық және сандық құрамын  анықтауға, табу санын көбейтуге,  айқындау сезімталдығын  арттыруға  мүмкіншілік жасайды.

  Мысалы, зерттеу жұмысына «Палладий» приборын пайдалану айқындау сезімталдығын 50 есе арттыруға қол жеткізді.

  Ауа құрамының  жағдайын талдай отырып, жайсыз  жағдайды анықтау одан әрі  кешенді жұмыстарды анықтау одан  әрі, кешенді жұмыстарды жүргізуге  мүмкіндік беретін қазіргі талаптарға сәйкес шаралар қабылдауға жол ашады.Тек 2001 жылдың бірінші жартысындағы ғана облыс бойынша 2002 рет атмосфералық ауаны зерттеу жүргізіліп, табу үлес салмағы 0,9% құрады. Жабық үй-жайлардың ауасын тексеру мақсатында ену жарымнан аса зерттеу жүргізілді, табу үлес салмағы 44,2% болса,шекті рұқсат етілген деңгейге сәйкес келмейтін үлес салмағы 0,5 % құрады.

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                        IV.Атмосфералық ауаны қорғау туралы Қазақстан   

                          Республикасының заңдары және Батыс Қазақстан облысының  

                                   заңнамалары.

 

                        4.1 Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттік заңдар

 

                  1-тарау.Жалпы Ережелер

                        1-бап.Осы Заңда пайдаланатын негізгі ұғымдар

                       Осы заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланады:

                       1.Атмосфералық ауа-қоршаған ортаның атмосфера газдарының табиғи қоспасы болып табылатын компонент;

                       2.Зиянды зат-хим-лық немесе биологиялық зат не атмосфералық ауаның құрамында болатын эәне жол берілетін шекті нормативтерден асып түсетінбелгілі бір шоғырлану түрінде адамның денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсер ететін сондай заттардың қоспасы

                        3.Шығырынды- жылжымалы және тұрақты көздерден атмосфераға зиянды заттың түсуі

                        4.Атмосфералық ауаның ластауы-зиянды заттардың атмосфералық ауаға түсуі немесе онда пайда болуы.

                        5.Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету-атмосфералық ауаның температуралық,энергетикалық,толқындық,иондаушы сәуленің,температуралық және басқа да физикалық факторлардың адам денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсер етуі.

                       2-бап.ҚР атмосфералық ауаны қорғау саласындағы заңдары

                        1.ҚР атмосфералық ауаны қорғау саласындағы заңдары ҚР Конституциясына негізделеді және осы Заң мен ҚР өзге де нормативтік-құқықтық актілерінен тұрады.

                       2.Егер ҚР бекіткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе,халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

                       3-бап.Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық

                       ҚР атмосфералық ауаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты атмосфералық ауаны қорғау саласында ҚР бекіткен принциптерге сәйкес жүзеге асырады.

                        2-тарау.Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқару

                       4- бап Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқарудың негізгі принциптері

                       1.адамның,қазіргі және болашақ ұрпақтардың өмірі мен денсаулығын қорғаудың басымдығы

                        2.Атмосфералық ауаны ластаудың қоршаған орта үшін орны толмас зардаптарына жол бермеу

                        3.Атмосфералық ауаға зиянды заттардың шығарылуын және оған зиянды физикалық әсер етуді мемлекеттік реттеу

                        5- бап.Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқару

                       Атмосфералық ауаны қорғау саласында мемлекеттік басқаруды ҚР Үкіметі , ҚР қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органы мен жергілікті өкілді және атқарушы органдар жүзеге асырады.

                        6-бап.ҚР Үкіметінің атмосфералық ауаны қорғау саласындағы құзіреті.

                        1.Атмосфералық ауаны қорғау саласында мем-к саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу

                        2. Атмосфералық ауаны қорғау саласында мем-к бағдарламалар әзірлеу және оларды ҚР Президентінің  бекітуіне ұсыну

                        3.Экономикалық ынталандыру жүйесін қалыптастыру және атмосфералық ауаны ластайтын шығарындыларды азайтудын тетігін енгізу

                        4.Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мем-к бағдарламаларды қалыптастыру және іске асыруды қамтамасыз ету

                        5.Атмосфералық ауаны ластағандық үшін ақы алу тәртібін белгілеу және ақы ставкаларын бекіту

                        3-тарау.Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі қызметті ұйымдастыру

 

                       9-бап.Атмосфералық ауаны қорғау бағдарламалары және қорғау жөніндегі іс-шаралар

                        1.Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі іс-шаралар ҚР атмосфералық ауаны қорғау саласындағы заңдарына сәйкес жүргізілуге тиіс

                        2.Атмосфералық ауаның сапасын жақсарту жөніндегі іс-шараларды жоспарлау және жүзеге асыру кезінде азаматтар мен қоғамдық бірлестіктердің ұсыныстарын ескеру мақсатында атмосфералық ауаны қорғау бағдарламалары олардың талқылауына шығарылады.

                       10-бап.Атмосфералық ауаның сапасын және оған зиянды физикалық әсер етуді экологиялық нормалау

                       Химиялық,физикалық,биологиялық фактор адамға жануарларға және өсімдіктерге ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен өзге де объектілерге әсер етуінің қауіпсіздігін және зияндығының өлшемдерін анықтау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  4.2 Батыс Қазақстан облысында атмосфералық ауаны қорғау туралы заңнамалардың орындалуы

 

      ҚР «Атмосфералық ауаны қорғау туралы»Заңның асыру мақсатында БҚО жергілікті атқарушы,һөкілетті және арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар облыстың ауа бассейінінің экологиялық нормативтерін қамтамасыз ету бойынша бірыңғай жұмыстар атқарады.

  Облыста 2005-2007 жылдарға  арналған орта мерзімді «Экология»бағдарламасы  жасалып,жүзеге асырылуда,бұндағы  негізгі бөлімнің бірі «Ауа  бассейнін қорғау»бөлімі болып  табылады.Аталған бағдарламада парниктік газдардың және озон қабатын бұзатын зат-ң паспортын жасау,есебін жүргізу көзделген және Орал жіне Ақсай қалаларының ауа бассейнінің мониторингі жүргізіледі.Жайық өзені арқылы өтетін жаңа көпір мен айналып өтетін жол пайдалануға берілгеннен кейін жүк және транзитті автокөліктердің негізгі бөлігі  
Орал қаласы арқылы өтпейді.

  Атмосфералық ауаның  негізгі ластаушысы КПО компаниясы  болып табылады.Қарашығанақ МГККО  залалды азайту мақсатында жыл  сайын КПО компаниясы табиғат  қорғау шараларын жүзеге асыруда.

  Ағымдағы жылда  «2006-2008жылдарға арналған қоршаған  ортаға ластағыш заттардың шығарындыларын  азайту Жоспарын» жүзеге  асыру  басталды,нәтижесінде ластағыш заттардың  шығарындыларының көлемн 370 тоннаға  дейін азайту жоспарланған.Экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында,соның ішінде Қарашығанақ кен орнында атмосфералық ауаны жақсарту мақсатында,соның ішінде Қаршығанақ кен орнында атмосфералық ауаны жақсарту үшін ҚОҚ министірлігі БҚО әкімдігі және КПО б.в.компаниясы үшжақты өзара келісім тралы Мемурандумға қол қойды. «Конденсат» АҚ компаниясы Ақсай қаласында мұнай терминалды активтелген көмірмен ауаны қайта тазалау блогы іске қосылды.

  «ҚазТрансОйл» АҚ  «Антонов» МАН-мұнайды қыздыру  ошақтары газдандырылды. «Жайықмұнай»ЖШС атмосферадағыластағыш заттарды шашырату процесін жақсартуға және жердің беткі қабатын ластағыш заттарды азайтуға бағытталған тік факел орнатылды.Атмосфералық ауаның ластануын автокөліктердің қомақты үлесі бар,ол жалпы шығарынды көлемнің 40-42 % құрайды.Бұл жыл сайынғы автокөлік санының өсіп отырғандығымен байлынысты.Егер 2001 жылы авто көліктердің саны 51,3 мың бірлік болса,2005 жылы 59,96 мың бірлікті құрады.Сәйкесінше автокөліктерден шығатын шығарындылар 2001 жылы 45,62 мың тонна,2005 жылы 53,2 тонна болды.

   Облыстың өндіріс орталықтарының ауа бассеййні тұрақты экологиялық көрсеткіштермен сипатталады.Ауадағы ластағыш заттардың орта тәуліктік концентрациясы ШРК аспайды.2006 жылдың 1 жартыжылжығындағы өткізген мониторинг қорытындысы бойынша 2005 жыл 1 жартыжылдығымен салыстырғанда Орал қаласыны атмосфералық ауасындағы күкіртсутек концентрациясы 0,2 ШРК.

   ҚР «Қоршаған  ортаны қорғау туралы» Заңның 25 бабында сәйкес 30 астам ірі табиғат  пайдаланушы кәсіпорындарды қоршаған  ортаның өндірістік мониторингін  өткізеді.Қоршаған ортаны қорғау  Министрлігі ағымдағы жылда Республикалық «Экологиялық таза қала»байқауын өткізді,нәтижесінде Орал қаласы жүлделі 3-орынға ие болды.Осы байқаудың критерилерінің бірі атмосфыералық ауаны экологиялық жағдайы болатын.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                  Қорытынды:

 

                           Қазақстан Конституциясында және «2030 стратегиясында»

                       халықтың шынайы экологиялық ақпарат алуға құқы  

                      бекітілген.Қазақстан Республикасының «Қоршаған ортаны  қорғау

                      туралы» (15 маусым 1997 жылы)  заңында  «Халықтың арасында   

                      экологиялық білімнің таралуын  мемлекеттік  және қоғамдық  ұйымдар 

                      барлық  ақпарат құралдары арқылы жүзеге асырады» -деп  көрсетілген.

                      Сондақтан  Батыс Қазақстан облысының  аумақтық  қоршаған

                      ортаны  қорғау басқармасының  іс-әрекетінің  негізгі

                      бағыттарының бірі—азаматтық дұрыс экологиялық білім мен

                      мәдениет насихаттарды ұйымдастыруға құқығын қамтамасыз ету.  

                        Барлық ақпарат құралдарына (теледидар,радио және үнқағаздар )  

                      үлкен мән береді. Адамзат цивилизациясы жаңа мыңжылдыққа  аяқ   

                      басты. Бізді не күтіп тұр?Қалай болса да қоршаған табиғи ортаны

                      сақтап қалуға тиістіміз.Біріміз бірігіп, өзіміздің білімімізбен  

                      мәдениетімізбен тіршілік үшін жағдай жасауға атсалысайық!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                  Қолданылған әдебиеттер:

 

        «Жайық өңірі.Priuraiye.Приуралье»  Альбом

       сост.Ж.М.Туремуратова-Алматы,2001-200 бет

        «Ресми газет» наурыз 2002 №12(64) наурыз 2002 ж ( 2,3,4,5б)

        Ж.Сағындықова «Алматының экологиясы алаңдатады». «Атамекен KZ»