Бизнес жоспар

 

Ауыспалы шығыстар  АЖТ  мен АТТ-ға шығындардан тұрады. Өскеменнің  «КЕНЖЕ» АЖТ зауыты  кеңселік жиһаздарды жасауға арналған материалдардың жеткізушілері болып табылады.

 

7-кесте - 1-ші бұйымның өзіндік құнының есебі, теңге

Материалдың атауы	Өлшем бірлігі	Бірлік бағасы	Үстел		Шкаф
			1 бұйымға арналған шығыс нормасы	Сомасы, теңге	1 бұйымға арналған шығыс нормасы	Сомасы, теңге
АЖТ - 16 мм.	ш.м	570	3,20	1 825	4,81	2 744
АТТ – 3,2 мм.	ш.м.	138		0	1,47	203
Бекітпелер	жиынтық	300	1,00	300	1,00	300
Жиектік материал	қ.м.	9	14,26	131	32,97	304
Фурнитура	жиынтық	899		0	1,00	899
Жиыны				2 256		4 449

 

Шығыс нормалары қалдықтарды  ескере отырып +10% алынды. АЖТ бағалары «КЕНЖЕ» зауыты прайсы негізінде,  қосымша материалдарға (бекітпелер, жиектік материал)  арналған баға Қостанай қаласының құрылыс нарықтарындағы бағалар деңгейінде алынған.

Жалпы және әкімшілік шығыстар. Жобада құны ай сайын 80 мың теңге болатын үй-жайды жалға алу көзделген.  Осы құнға электр энергиясын және телефон байланысын қоспағанда, барлық коммуналдық төлемдер кіретін болады.

 

8-кесте - Бір айдағы кәсіпорынның жалпы және әкімшілік шығыстары, мың теңге

Шығындар		2013	2014-2018
Әлеуметтік салықтар мен  әлеуметтік аударымсыз ЕТҚ		735	735
Өндірістік үй-жайды жалға  алу	100 м2	80	80
Электр энергиясы	1 845 кВт	22	22
Шығыс материалы		80	80
Іссапар шығыстары		8	8
Байланыс қызметтері		2	2
НҚ қызмет көрсету және жөндеу		7	7
Банк қызметі		2	2
Жарнамаға арналған шығыстар		11	11
Өзге де шығыстар		13	13
Жиыны		960	960

 

Үй-жайды жалға алу Қостанай қаласының нарығындағы орташа жалдау ставкасына негізделе отырып есептелді және 1 шаршы метрі үшін 800 теңге деңгейінде қабылданды.  Станоктардың жалпы қуаты 13,9 кВт құрайды.  Жұмыстың орташа уақыты – 6 сағат, 22 жұмыс күні.

 Қаржыландырудағы қажеттілік. Жоба бойынша жалпы инвестициялық шығындар өзінде келісіні қамтиды:

 

9-кесте - Жобаның инвестициялары, мың теңге

Шығыстар	2 013
Неізгі капиталға инвестициялар	2 508
Айналым капиталы	2 977
Барлығы	5 485

 

Жобаны қаржыландыру жоба бастамашысының өз қаражаты есебінен де, сондай-ақ қарыз капиталы есебінен де жүзеге асыру жоспарланып отыр.

 

10-кесте - 2013 жылға арналған қаржыландыру бағдарламасы, мың теңге

Қаржыландыру көддері	Сома	Кезең	Үлес
Өз қаражаты	2 977	03.2012	54%
Қарыз қаражаты	2 508	03.2012	46%
Барлығы	5 485		100%

Кредит берудің келесі шарттары қыбылданған:

 

11-кесте - Кредит беру шарттары

Кредит валютасы	теңге
Пайыздық ставка, жылдық	12%
Өтеу мерзімі, жыл	6,0
Пайыздарды және негізгі  борышты төлеу	ай сайын
Пайыздарды өтеудің жеңілдікті кезеңі, ай	3
Негізгі борышты өтеудің  жеңілдікті кезеңі, ай	3
Өтеу түрі	тең үлестермен

 

12-кесте - Кредит бойынша төлемдер, мың теңге

Кезең	Барлығы	2 013	2 014	2015	2016	2017	2018	2019
Игеру	2 508	2 508
Капиталдандыру %	75	75
Есебіне жазу %	979	225	258	204	151	97	43	2
ОД өтеу	2 583	225	449	449	449	449	449	112
Өтелді  %	904	149	258	204	151	97	43	2
ОД қалдығы	0	2 359	1 909	1 460	1 011	562	112	0

 

Бастапқыда қабыланған жол  берулерге сәйкес кредит толық көлемінде 2018 жылы өтеледі.

Жобаның тиімділігі. Cash-flow проекциясы

Cash-flow проекциясы нақты ақша ағындарын, яғни қолма қол ақшаның құйылуын (нақты ақшаның құйылуын) және төлемдерді (нақты ақшаның жылыстауын) көрсетеді.  Есеп 3 бөлімнен тұрады:

- операциялық  қызмет  – қызметтің негізгі түрі, сондай-ақ компанияның ақша қаражатының түсімі мен шығыстарын құрайтын өзге де қызмет

- инвестициялық қызмет  — айналымнан тыс активтерді (негізгі құралдар, материалдық емес активтер) және өзге де инвестицияларды сатып алумен, құрумен және сатумен байланысты қызмет түрі

- қаржылық қызмет —  компанияның капиталының және  қарыз қаражатының мөшері мен  құрамында өзгерістерге әкелетін  қызмет түрі. Әдетте осындай қызмет  операциялық және инвестициялық  қызметті қаржыландыру үшін қажетті  кредиттер мен қарыздарды тартумен  және қайтарумен байланысты болады.

Ақша ағынын талдау жобаның  жылдар бойынша оң серпінін көрсетіп отыр.

 

 

13-кесте - Рентабельділік көрсеткіштері, мың теңге

Жылдық пайда (5 жыл), мың теңге	7 559
Активтердің рентабелділігі	29%

 

Теңгерім проекциясы 2016 жылғы теңгерімдік есептің коэффициенттері төмендегі кестеде берілген.

 

14-кесте - Теңгерімдік есеп коэффициенттері

Активтердің құнындағы негізгі  құралдардың үлесі, жобаның 5- жылында	0,1
Міндеттемелерді өз капиталымен  жабу коэффициенті, жобаның 5- жылында	44,7

 

 Қаржылық индикаторлар. Инвестицияланған капиталдың 5 жылдағы таза дисконтталған табысы дисконтттау ставкасы 16% болған кезде 9 736 мың теңгені құрады.

 

15-кесте - Жобаның қаржылық көрсеткіштері

Кірістіліктің ішкі нормасы (IRR)	93%
Таза ағымдық құны (NPV), мың теңге	9 736
Жобаның өтемділігі (қарапайым), жыл	2,0
Жобаны өтемділігі (дисконталған), жыл	2,2

 

16-кесте - Жобаның шығынсыздығын талдау, мың  теңге

Кезең	2 013	2 014	2015	2016	2017	2018	2019
Қызметтерді сатудан кіріс	15 032	27 174	31 221	32 955	34 690	34 690	34 690
Теңгерімдік пайда	-192	3 998	6 443	7 521	8 600	8 654	8 694
Қызметтердің толық өзіндік  құны	15 225	23 176	24 778	25 434	26 089	26 036	25 995
Тұрақты шығындар	9 074	12 057	12 003	11 949	11 896	11 842	11 801
Ауыспалы шығындтар	6 151	11 119	12 775	13 484	14 194	14 194	14 194
Шекті кіріс сомасы	8 881	16 055	18 446	19 471	20 496	20 496	20 496
Шекті кірістің пайдадағы  үлесі	0,591	0,591	0,591	0,591	0,591	0,591	0,591
Залалсыздық шегі	15 358	20 407	20 316	20 225	20 134	20 042	19 974
Кәсіпорынның қаржылық орнықтылық қоры (%)	-2%	25%	35%	39%	42%	42%	42%
Залалсыздық	102%	75%	65%	61%	58%	58%	58%

 

Кесте, жылына 20 134 мың теңгеге  сату көлемі (2016 жыл) кәсіпорын үшін залалсыздық нүктесі болып табылатынын  көрсетіп отыр.

Қаржылық орнықтылық қоры 2013 жылы 25 %-ды құрайды, бұдан әрі осы көрсеткіш пайыз бойынша шығыстардың азаюына қарай өседі (42%-ға дейін).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Нарықтық экономика жағдайында экономикалық дамудың экономикалық моделінің — экономика жағдайын жақсартуда жаңа шағын жене орта кәсіпорындардың  үлкен потенциалы бар болуында. Осы  теорияға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік  белсенділік ынталандырудың жеткілікті дәрежеде тиімді және оңтайлы әдістерін  табуы тиіс. Өтпелі экономика кезінде  экономикалық, дамудың кәсіпкерлік  моделі жалпы экономиканы сауықтырудың манызды факторы және дағдарыстан  шығу жолындағы алғашқы қадам  болып табылады.

Республикамызда кеңестік дәуірдегі  мемлекеттік кәсіпорындар, зауыттар мен фабрикалар жекешелендіріліп, олардың  орнына жеке меншікке негізделген шаруашылық субьектілері ұйымдастырылды. Қазіргі  кезде бұрын тоқтап қалған көптеген өндіріс орындары, отандық және шетелдік кәсіпорындар, акционерлік қоғамдар ашылып, жұмыс істеуде. Сонымен қатар  жаңа мазмұнды сан алуан атаулар  мен ұжымдар да дүниеге кeлдi. Ауылдық  елді мекендерде кооперативтер, шаруашылық cepiктестері, шаруа қожалықтары құрылды. Экономиканы жедел дамытып, әлеуметтік өмірді тұрақтандырудың басым бағыты - шағын, орта және ipi бизнест: дамыту қолға  алынды. Бұл бағыт та өз кезінде  оң нәтижесін беруде.

Еліміздің экономикасын қайта  түлетіп, әлеуметтік - экономикалық әлеуетті еселей дамытуда кәсіпорындардың, мұндағы  басты тұлға кәсіпкерлердің алатын орны ерекше. Отандық кәсіпкер қазірдің өзінде тұрғындардың сұранысын қанағаттандырып  қана қоймай, мемлекетіміздің ipгeciн  нығайта беру барысында көптеген нақты қызметтер атқаруда. Кәсіпкерліктің жұмысының жемісті болуы оның басшылырында, басқару стратегиясында және бизнес - жоспардың дұрыс құрылуында.

Бизнес - жоспар кәсіпкерлік  саласындағы өте құнды құжат. Ол кәсіпорынның болашақтағы жемicтepi. Бизнес - жоспар бұл кәсіпкерлік  қызметтің негізгі мәселелері қамтылған, яғни кәсіпкердің өзекті мәселелері таңданып, оны шешу жолдары қарастырылған  маңызды құжат.

Әсіресе бүгінгі таңда  жаңа ақпараттық технологиялардан пайдаланып бизнес-жоспар жасау өзекті мәселеге айналып отыр.

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Жүнісов Б. «Нарықтық  экономика негіздері» Алматы-1994

2. Әубәкіров Я.Ә. «Экономикалық  теория негіздері» Алматы-1994 3. «Аль-Пари» журналы 2002-1 (686.)

3. Бизнес - план: Методические  материалы/ Под рад, проф, Р.Г.Маниловского. – М.: Финансы и статистика, 1996.

4. Шиденов Ө.Қ. «Жалпы  экономикалық теория» Алматы-Ақтөбе-2002

5. Түркебаев «Основы рыночной  экономики» Қазақстан даму институты

6. Оразәлі Сәбден «XX ғасырға қандай экономикамен кіреміз»

7. Мамедов «Современная  экономика» Ростов на Дону -1996

8. Уоттс Майкл «Нарықтық  экономика әліппесі» Алматы «Қазақстан»-95

9. Мәуленова С.С. Бекмолдин  С.Қ. Құдайбергенов «Экономикалық  теория»,

10. Крымова В. Экономикалық  теория. Алматы, Аркаим, 2003ж.

11. Ким И.Г., Тарапунова Г.С. Как разработать бизнес – план. – Алматы: “LEM” 1998. 
12. Е.П. Голубков. Маркетинговые исследования: теория, 
практика.-М.: "Финпресс", 1998. 
13. Маниловского. - М.: Финансы и статистика, 1996. 
14.Тулегенов Б.Т., Джолдасбаева Г.К. Разработка бизнес - плана на предприятии. – Алматы,1997. 
15. Дюсембаев К.Ш.Анализ финансового положения предприятия Учебное пособие. – А.: «Экнономика», 1998. 
16. Бизнес - план: полное руководство /Колин Барроу, Пол Барроу, Роберт Браун. -Пер. с анг. М. Веселковой. -М.: "Фаир-Пресс", 2003.