Өндіріс тиімділігінің экономикалық мәні және маңызы

                                                                                                

Директ-мэйл	21	15
Интернет-жарнама	8	12
Жәрмеңке-көрмелер	28	17

*Ескертпе –  « ЖАСИ » ЖШС – ның мәліметтері негізінде есептелді

 

Осыдан келе « ЖАСИ » ЖШС-ның қаржы жағдайына сәйкес келетін жарнама әдістерін кеңінен пайдалануы қажет.

Біздің ойымызша, « ЖАСИ » ЖШС-і өнімнің материал сыйымдылығын төмендету үшін материал шығындарын нақты жоспарлау және осы жоспардың  орындалуын қатаң бақылауға алу қажет. Бірақ ең маңыздысы – пайдаланылатын құрал - жабдықтар, технологиялар деңгейінде өнім сапасын сақтау. Осы шаралар арқылы ЖШС өзінің өндірістік қызметін тиімділігін арттыру мүмкіндіктеріне ие болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Дипломдық жұмысты жазу нәтижесі төмендегідей тұжырымдар мен ұсыныстар жасауға мүмкіндік берді:

 Әлемдік экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар мәселелерге тап болып отыр. Негiзгi мәселелерге мыналарды жатқызуға болады: өндірістің бiржақты, шикiзаттық бағыты, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және аймақ аралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар, өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалуы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарға қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканың ғаламдану процестерiне және сервистiк-технологиялық деңгейге өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi. Осы орайда нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындардың тиімді қызмет етуі үшін өндіріс тиімділігін арттыруөте маңызды. Себебі әрбір кәсіпорын өз қызметінің, еңбек өніміділігінің жоғары болғанын қалайды. Сондықтан  да әрбір кәсіпорын нарықтық позицияға сай өзінің тиімділігін арттыруға тырысады.

Кәсіпорынның өндірістік тиімділігін жоғарылату  өте күрделі процесс болып саналады. Дипломдық жұмысты жазу барысында мысалға алынған «ЖАСИ» ЖШС қызметін талдау барысында оның қызмет ету тиімділігін жетілдіру жолдары ұсынылды.

Өндірістің экономикалық тиімділігі кәсіпорынның тұрақты экономикалық өсуі және дамуы, өндірістік өнімнің бәсеке қабілеттілігінің артуына байланысты. Өндіріс аясында кәсіпорынның дамуы тек оның өсуі болғанда ғана емес, қызмет масштабы өзгермеген кезде де, өсу өз кезегінде дамуға кедергі келтірмейді.

 Тауар өндірушінің негізгі  мақсаты - әлемдік сапа деңгейіндегі  жоғары бәсеке қабілетті өнім  өндіретін жоғары пайдалы кәсіпорын  ұйымдастыру  (жұмысшылардың  жеке ынталарын пайдалана отырып).

Өнеркәсіптік өндірісінің тиімділігі – кәсіпорынның қысқа, орта, ұзақ мерзімдердің нәтижелеріне бағытталған кәсіпорын әзірлеген стратегиясына тәуелді (кәсіпорын потенциалының ең жақы пайдаланылып және оның тұрақты дамуын қамтамасыз ететін) экономикалық категория болып табылады.

Өндіріс тиімділігін арттыру үрдісінде негізгі стратегиялық қағидаларды ескерген жөн:

• Шығармашылық көзқарас – кәсіпорын болашағын көре білу;
• Инновация – техника мен технологияны жаңарту; өндірістік ұйымдастыру    және нарық саясатын жаңарту;
•   Икемділік және бейімделгіштік – нарық талаптарына сәйкес үнемі өзгерістер енгізіп отыру;
• Кәсіпорын қызыметінің үнемі есебін және бағалауын жүргізіп отыру;
• Кәсіпорын дамуының әлсіз және күшті жақтарын өзіндік бағалау;
• Кәсіпорын стратегиясын жүзеге асыру;
• Ресурстық мүмкіншіліктерге сәйкес болу;
• Персоналды ынталандыру.

 Өндіріс тиімділігін арттырудың  жалпы стратегиясы жоқ, әр кәсіпорын  өзінің даму стратегиясын жекелей, нарықтағы орыны, оның потенциалы, ұйымдастырылуы, бәсекелестері, өндірілетін өнім ерекшеліктері және басқа да факторларға тәуелді әзерлейді. Бірақ стратегия әзірлеудің негізін салушы нормалар және нақты модельдері бар. Нарық жағдайында әр кәсіпорын балама стратегияны әзірлеуге мүмкіндігі бар:

   - жаңа өнім өндіру немесе  өндіріліп жатқан өнім сапасын          арттыру;

   -  нарықты дамыту;

   -  менеджментті жетілдіру;

   -  әртараптандыру.

Өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын қарастыру әр факторды жеке-жеке есепке алуды ғана емес, сонымен қатар оларды тиімді үйлестіру, өзара толықтыру әдістерін табуды талап етеді. Ең жаңа техника нашар ұйымдастырылған өндірісте күтілген нәтижені бермейді, ұйымдастыру үшін менеджмент деңгейі маңызды орын алады.

          «ЖАСИ»  ЖШС –тың қаржылық қызметі 2004 және 2005 мәліметтері бойынша талданды. Жалпы алғанда ЖШС –ның активтер құны артқан, (207648 мың тг.), яғни кәсіпорын өзінің пайдаланбай тұрған қуаттарын және жаңа қуаттарды іске қосты. Өнім көлемі құндық өлшеммен бергендіктен оның қандай факторлар есебінен артқандығын анықтадық: 53237 мың тг.- бағалардың артуынан; 92547 мың тг.- нақты өндіріс көлемінің артуынан болды.

 «ЖАСИ» ЖШС екі жылды да  зиянмен аяқтаған. Негізгі проблемалардың  бірі өнімді өткізуден түскен  табыс үлесінде шығындар үлесінің  жоғары болуы. Осы кезде ЖШС – ның өндірісінің тиімділігін арттыру үшін қысқа мерзімінде және ұзақ уақыт мерзімінде бірнеше шаралар ұсынуға болады: өнімді өндіруге шығындалатын шығындарды төмендету , бұл ұзақ уақытты талап етеді (жалпы кәсіпорынның стратегиялық мақсаттарында көзделуде, бірақ жаңа техника ірі ақша қаражаттарын талап етеді); қысқа уақыт мерзімінде жарнама құралдарын икемді пайдалану арқылы тұтынушыларды тарту; кәсіпорын өз қызметін қарыз капиталы арқылы жүзеге асыруда, сондықтан сатылу көлемінің артуы айналыс қаржыларының артуына әкелді.

 Қазіргі уақытта «ЖАСИ» ЖШС  – ның  басшылары осы мәселеге  баса назар  аударуы қажет деген  тұжырым жасаймыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиет көздері

 

1. Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. – Егемен Қазақстан – 2006жыл, 2-наурыз 
2. Н.Назарбаев. Инвестициялық тартымдылық – бәсекеге қабілеттілік қасиеті . //Егемен  Қазақстан 2006 ж. - 9 маусым
3. Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 ж. 17 мамырдағы N 1096 Жарлығы. Астана,2004. Источник: справочная правовая система ЮРИСТ.
4. Стратегия индустриально-иновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015г. Астана2003г. Постоновление Правительства РК от 5 февраля 2004 года №137
5. Назарбаев Н.А. конкурентспособному Казахстану, конкурентспособной экономике, конкурентспсобной нации! Послание Президента народу Казахстан// Казахстанская правда,2004г. 19 марта
6. Кенжегузин М.Б.«Экономика Казахстана на пути преобразований» Алматы-2001г.
7. Горемыкин В.А., Богомолов О.В. «Экономическая стратегия предприятия».Москва: «Филинъ»-2001г.
8. Кунельский Л.Э. «Как ускорить рост эффективности»Москва:1998г.
9. Тимохин М.Н, «Экономика организация промышленного производства» Москва: «Мысль»-1987г.
10. Уолл Н., Маркузе Я., Лайн Д. «Экономика и бизнес А-Я». Москва: «Файр-пресс»-1999г.
11. Словарь банковских и финансово- экономических терминов./Под                ред. Мамырова Н.К. Алматы:»Экономика»-1999г.
12. Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е издание, Т.24
13. Андрейчиков А.В., Андрейчикова А.В. «Анализ, синтез, планирование решений в экономике» Москва: «ФиС»-2001г.
14. Модульная программа для менеджеров .  Кременов Г.Р.                                                         «Управление производительностью качеством» №5.Москва: «Инфра- М»-1999г.
15. Жак Лиувиль «Стратегия предприятия и рентабельность» Москва: 1993г.
16. Лисицина Н.А. «Экономика, организация и планирование промышленного производства». Минск: «Высшейшая школа»-1999г.
17. Приказ Министра финансов РК от 2 апреля 2003 года №135 «Правила определения оснавных показателей эффективности деятильности не государственных юридических лиц с участием государство в уставном капитале» // Офицальная газета  №51 (156)
18. Разъяснение по применению типового плана счетов бухгалтерского учета / Библиотека бухгалтера и предприятия, 2003г.7№5-6 (154-155) май-июнь.
19. Прыкина Л.В «Экономический анализ предприятия» Москва:«Юнити»-2001г.
20. Дюсембаев К.Ш. «Анализ финансового состояние предприятия» Алматы: «Экономика» -1998г. 
21. Савицкая Г.В. «Методика комплексного анализа хозяиственной деятельности предприятия» Москва:«ИНФРА-М»-2001г.