Кәсіпорынның жалпы сипаттамасы

 

Кө=246532-63494/6905310,26

Айналым құралдарының жоспарында көрсеткендей айналым құралдарына  шикізат, материалдар, бөлшектер, сатып алынған жартылай фабрикаттар, электроэнергия, жанар жағар май, дайын өнім және т.б. жатады. «СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС Шығыс Қазақстан облыстарында тұрақты шикізат жеткізушілерін иеленеді.

«СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС келесідей фирмалармен тығыз байланыста:

• ЖАҚ «Агроэкспорт» (Астана) – бидай жеткізу;
• АҚ «Каполиграф» (Семей) – қаптау құрал-жабдықтарын орнату;
• «Клуб 97» (Чехия) – тұрақты әріптестермен байланысты үйым;

Еңбек ресурстарына келсек, оларды тиімді қолдану өз кезегінде еңбек өнімділігінің өсуіне, өндіріс көлемінің ұлғаюына, табыс пен рентабельділіктің өсуіне әсер етеді.

Кәсіпорынның еңбек  ресурстары – бұл мамандар, жұмысшылыр, басқару персоналы және қызметкерлер.

«СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС-ның әкімшілік басқару персоналы өзіне қосады: басқару құрамы, бухгалтерлік есеп және қаржы қызметі, бақылау және аудит қызметі, тарату, өндіру, сұранысты меңгеру қызметі, сапа және зертханалық қызметі, өндірістік басқару қызметі.

Қазіргі кезде «Бюллер» инвейцариялық фирманың жаңа құрал-жабдығы іске қосылуда. Техникалық жаңа жоба  ұн заводында жаңа технологияны, қосымша өндірістік қуаттылықты, жаңаша өңдеуді әкеледі. Астықты өлшеуден бастап ұн  тазарту минералды қосымшаларды қосу, үгіту және т.б. процестер орталық компьютермен бақыланады және басқарылады.

Қазіргі кәсіпорынның негізгі  бір даму бағыттары – инновация  бағытында жұмыс істеу. Инновация  – ҒТП жетістіктерінің нәтижесі болып табылатын жаңа технология. Жаңа өнімдерді шығарып, қолдануға  бағыттау негіз болып саналады. Әуелі комбинат өз жұмысын істеп қана қоймай, өндіріс көлемін де кеңейтуде

Жаңа шетел техникасын комбинатта ендіру арқасында қалдықсыз  өнім өндіруге жол беріп отыр. Шетел  жабдықтарын игере білетін жас  мамандарға сұраныс бар.Сондықтан комбинат жоғарғы техникалық, экономикалық білімді жас мамандарды жұмыспен қамтамасыз етуде. Қазіргі заманға сәйкес жабдықталған техниканы игеру үшін комбинат болашақта жас мамандарды: инженер-технолог, энергетик, автоматтандырылған жүйені басқарушы, техник лаборанттарды шет елге , яғни Германияға білімін жоғарылатуға жіберу жоспары белгіленген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                       

 

 

 

2     Комбинат қызметінің техника-экономикалық сипаттамасы

2.1 Негізгі техника-экономикалық көрсеткіштердің сипаттамасы

              ЖШС «Семей құс» «Тұран Алем» банкінде шоты бар, қосылған құнға салық бойынша салық төлеуші ретінде тіркелген. Басқару ұйымы болып құрылтайшьшардың   жалпы   жиналысы   табылады.   Кәсіпорын   басқадай

бөлімшелер мен кәсіпорындар құра алады. Құрылтайшылардың жалпы жиналысы өткен жылдың есебі мен балансын, келер жылға жоспар мен шығындар сметасын қарастыру мен бекіту үшін жылына бір рет шақырылады.

«Семей -құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіндегі 2006 – 2008 жылдардағы техника – экономикалық көрсеткіштері

Көрсеткіштер	2006	2007	2008	абс.ауытқуы  (+, - )
				2006 дан	2007 ден
Өнімдерді енгізуден  табыс, мың теңге	498761	540917	749068	250307	208151
Өткізілген өнімнің  өзіндік құны, мың теңге	510892	493792	670583	159691	176791
Жалпы табыс, мың теңге	-12131	47125	78485	90616	31360
Кезең шығындары, мың  теңге	-9894	50355	50255	60149	-100
Таза пайда (зиян), мың  теңге	-22025	-3230	26323	-	-
Негізгі құралдардың  орта жылдық құны, мың теңге	325738	319548	325738	-	6190
Жұмысшылардың орта тізімдік саны, адам	343	347	349	6	2
Еңбек ақы қоры, мың  теңге	58321	64672	102878	44557	38206
Орта жылдық еңбек  ақы, теңге	161844	186372	245652	83808	59280
Жұмыртқа өндірісі, мың  дана	73739	79918	82546	8807	2628
Өсірілген құс саны, мың бас	421	527	674	253	147

Кестеден көріп отырғанымыздай, негізгі техника – экономикалық көрсеткіштерге қорытынды жасасақ, өнімдерді өткізуден табыс 2008 жылды 2007 жылмен салыстырғанда 208151 мың теңгеге  немес 18,5%-ке өскен. өткізілген өнімдердің өзіндік құны 176791 мың теңгеге не 46%-ке өсті, ал жалпы табыстың ауытқуы – 31360 мың теңгеге немес 17%-ті құрайды. Кезең шығындары 2008 жылды алдыңғы жылмен салыстырғанда -100 мың теңгеге немес 54,8%-ке кеміді, соның негізінде таза табыс (зиян) +32662 мың теңгеге немесе 97,1%-ке көбейді.

Негізгі құралдардың  орта жылдық құны 2007 жылмен салыстырғанда 14930 мың теңгеге немесе 6%-ке кеміді. Бұл ескірген негізгі құралдардың  есептен шығуына және жаңа негізгі  құралдарды алумен байланысты. Персоналдың орта тізімдік саны 2 адамға көбейді не 1,2%-ке артты. 2008 жылды 2007 жылмен салыстырғанда еңбек ақы қоры 6351 мың теңгеге өсті не 11%-ке көбейді, ал орта жылдық еңбек ақы көрсеткіштері бойынша екі жылды салыстырғанда 24528 теңгеге өскені немесе 15,2%-ке көбейгені көрінеді. Қоғамда жұмыртқа өндіру 2008 жылы 2007 жылмен салыстырғанда 6179 мың данаға немесе 8,4%-ке өскен, ал өсірілген құстар саны 106 мың басқа артты немесе 25,2%-ке өсті.

 

2.2 Өнімді өндіру және өткізу шығындарын талдау      

 

Пайда мен шығын есебі – кәсіпорынның операциялы қызметі мен оның тиімділігінен (өнімді жүзеге асырудан тікелей шығынды табыспен жабу) алынған пайданы көрсетеді. Осы шығынның жабылмай қалып, кәсіпорынның жабылуына дейін баратын көптеген тәуекелділіктер бар.

Өндіріс пен оны жүзеге асырумен байланысты кәсіпорьшның шығыны 1 долларға инвеститцияланса берілген коэффициент таза пайданы көрсетеді; бұл коэффициент жоғарылаған сайын кәсіпорынның өндірісі мен оны жүзеге асыру шығындарын басқару тиімділігі жоғарылайды.

2007 жылы қатаң үнемдеу тәртібі енгізіліп, жалпы шығындар төмендеді, сонымен қоса қалдықсыз өндіріс технологиясын қолданудан негізгі өндіріс бойынша шығын төмендеді. Яғни жарылған жүмыртқа жэне басқа да қалдықтар "мясокостная мука" жасау цехына барып түседі. Сонымен қоса негізгі қүралдардың қүны жаңа жоғары технологиялық құралдарды алумен байланысты 17940 мың теңгеге немесе 26 % өсті 2008 жылы жалақы төлеу қоры орта айлық жалақының 24% өсуіне және жұмысшылардың 18 % төмендеуіне байланысты 2,5 % көбейген. 100 жұмыртқаның шығындармен өз құндылығы төмендегі кестеде көрсетілген.

8 кесте   8-1000   жұмыртқаның   шығындарымен   өзқұндылығы   2006 — 2008 жылдар.

Шығындар	2006 ж	2007 ж	2008 ж
Еңбекақы	7724	6411	8750
Еңбекақыға аударым	1715	1566	1990
Жем	96466	87466	122691
Амортизация	2028	1938	1943
Эксплутациондық шығын	8191	4114	6043
Қалдық (өнім)	9550	6637	8742
Жылу, су, электр куаты	15395	10378	13120
Жалпы өндірістік шығындар	2088	1559	3117
Көлік	17785	15139	13761
Көмекші өндірісті жабу	6465	4366	6228
Өндірістік шығын жиыны	167407	139173	201385
Жұмыртқа  өндірісі, мың дана			49455
1  мың жұмыртқаның  өзқұндылығы,
теңге
Кезең шығындары:	71083	57036	85692
ол: экімшілік
өткізу бойынша  шығын несие %
Жұмыртқаға шығын жиыны  1  мың
жұмыртқаның толық өз құндылығы
ҚҚС	4155	4039	5804,82
1 мың жұмыртқаны  өткізу бағасы
	5218	5285	6385,3

Егер өзқұндылық құрылымында  амортизациялық аударымдар көбейіп, ал еңбекақы үлесі азайса кэсіпорынның техникалық деңгейінің жоғарылағанын  айтуға болады. Өнімнің өзқұндылығының материалды шығындар      үлесінің      өзгерісІ      кәсіпорынның      алдыңғы      қатарлы технологиямен     қамтылғандығын     білдіреді.  2008 жылғы     шығындарды толық түрде келесі кестеден көре аласыздар.

9 кесте. 2008 жылы жанар майға шығын

 

	Көлік маркасы	Көлік саны	ІООкм.       Шығын нормасы		Көліктің орта айлық жүрісі	ЖЖМ-ға жылына қажеттілік	ЖЖМ-ға шығын мың теңге
			қысқы	жазғы
	Зил - ЗСК Камаз - ЗСК Камаз самосвал Газ-53 Трактор        МПЗ    -80 қорытынды	2 3 2 1 2	33 25,5 36,3 29 бл/сағ	30,6 23,6 33,6 26,9 5,6лсағ	257 1196 2156 1498 жалпы жүмыс уақыты ІбОсағ	17904 9657,7 16522,1 4585,5 20266,7 52822,5	17904 9657,7 16522,1 4585,5 20266,7 52822,5
	КАВЗ,ПАЗ-3205,КАЗ 695, Волгарь Бензовоз Ассенизатор ДУК УАЗ-3303 ИЖ-2715 ГАЗ - 53 самосвал Авто кран Трактор к-700 ДТ-75 Т-4 ЮМЗ - 6 убор Трактор МТЗ - 80 Трактор    МТЗ    -    82 қорытынды ЖЖМ шығын жиыны о.і. жұмыртқаға	4 1 1 1 1 1 2 1 3 1 1 2 3 1	30 27 25,5 29,4 16,5 11 29 32,5 26,7лсағ 7,5 8,9 5,9 6 6	27,8 25 23,6 27,2 15,2 10,2 26,9 ЗОД 24,7 7 8,3 5,5 5,6 5,6	3334 411 266 240 899 1586 1132 122 160 сағ 160 108 248 200	42230,7 1171,4 716 744,8 1565,8 1841,5 6930,4 418,5 135309,8 12716,3 15100,7 21071,4 47120 12606,7 199603,8	1744,5 48,4 29,6 30,8 64,7 76,1 286,3 14,5 4734,9 445 528,4 737,3 1648,9 443,2 10832,6 12707,1 6815,8

Еңбекақы бойынша шығын 2008 жылы 1313 мың теңгеге азайып, өзқұкдылықтағы үлесі 10 % өсті. 2007 жылы амортизациялы аударымдар 90 мың теңгеге өсті, ол негізгі қорды кеңейтумен байланысты. Қосымша шығындар (әкімшілік, өткізу шьіғындары) 1960,9 мың теңгеге азайды, ол жағымды жағдай болып табылады, және кэсіпорында қүралдардың үнемділігін көрсетеді. 2008 жылы жанар -жағар майға кеткен шығынды келесі кестеде.

Жалпы кәсіпорын бойынша  өндірістегі көлік саны 10, ал өндіріске қызмет ететін 23 көлік бар. Барлығы 33 көлікке кететін жанар майға шығын 12707,1 мың теңгені күрайды.

"Семей құс" ЖІШС - нің өзіндік кұнының құрамы мен кұрылымына талдау төмендегі кетеде көрсетілген

10 кесте. Өнімнің өзіндік кұнының құрамы мен кұрылымы

 

Шығын түрлері	2006 жыл		2007 жыл		2008 жыл
		Мың тенге	%	Мың тенге	%	Мың тенге	%
1000             жүмыртқаның
өзіндік құны	4155	100	4039	100	5804	100
оның    ішінде:    еңбекақы	369,795	8,9	262,535	6,5	394,672	6,8
шикізат	3070,545	73,9	3299,863	81,7	4765,084	82,1
негізгі қор тозуы	27,8385	0,67	48,468	1,2	75,452	1,3
тасымалдау	87,255	2,1	60,585	1,5	69,648	1,2
электр қуаты	304,5615	7,33	173,677	4,3	237,964	4,1
ұйымдастыру             және
басқару	295,005	7,1	193,872	4,8	261,18	4,5

2008 жылғы өнімнің өзқұндылығы жайлы мәліметтер Қосымша 15 көрсетілген.

Жалпы "семей құс" ЖШС-нің берілген көрсеткіштер динамикасын тиімді деп сипаттауға болады. Өйткені, өндіріс табыс әкелуде, негізгі өндірістік қордың құны өсуде және тауарлық өнімге материалды шығындар азаюда.

 

 

 

 

 

 

 

2.3 Негізгі қорлардың  құрамы мен құрылымын талдау    

Кәсіпорынның негізгі ерекшелігі - қызметін атқару барысында меншігінің мөлшері. Бүл кәсіпорынның қызмет ету мүмкіндігін, оның экономикалық тәуелсіздігі мен беріктілігін материалды - техникалық қамтиды. Анықталған мүліксіз ірі, ұсақ кәсіпорындар да, жеке кәсіпкерлер де өз қызметтерін жүзеге асыра алмайды.

Негізгі өндірістік қорлар - бүл материалды өндірісте қызмет етіп, өндіріс проңесіне бірнеше  рет қатысады, ақырындап жазады, ал олардың құны қолданы шамасына байланысты өндірілген өнімге бөлшектеніп ауысады. Олар капитал салымдардың есебінен толтырылады.

Негізгі өндірістік қорлар - қоғамдық өндірістің материалды -техникалық базасы. Олардың көлемінен кәсіпорынның өндірістік қуаттылығы, еңбектің техникалық қарулануының деңгейі – тәуелді. Негізгі қорлардың жиналуы және еңбектің техникалық қарулануының өсуі еңбек процесін байытады, еңбекке шығармашылық сипат береді, қоғамның мәдени - техникалық деңгейін өсіреді.