Кәсіпорынның жалпы сипаттамасы

Кестеден көріп отырғанымыздай, негізгі техника – экономикалық көрсеткіштерге қорытынды жасасақ, өнімдерді өткізуден табыс 2008 жылды 2007 жылмен салыстырғанда 208151 мың теңгеге немес 18,5%-ке өскен. өткізілген өнімдердің өзіндік құны 176791 мың теңгеге не 46%-ке өсті, ал жалпы табыстың ауытқуы – 31360 мың теңгеге немес 17%-ті құрайды. Кезең шығындары 2008 жылды алдыңғы жылмен салыстырғанда -100 мың теңгеге немес 54,8%-ке кеміді, соның негізінде таза табыс (зиян) +32662 мың теңгеге немесе 97,1%-ке көбейді.

Негізгі құралдардың  орта жылдық құны 2007 жылмен салыстырғанда 14930 мың теңгеге немесе 6%-ке кеміді. Бұл ескірген негізгі құралдардың есептен шығуына және жаңа негізгі құралдарды алумен байланысты. Персоналдың орта тізімдік саны 2 адамға көбейді не 1,2%-ке артты. 2008 жылды 2007 жылмен салыстырғанда еңбек ақы қоры 6351 мың теңгеге өсті не 11%-ке көбейді, ал орта жылдық еңбек ақы көрсеткіштері бойынша екі жылды салыстырғанда 24528 теңгеге өскені немесе 15,2%-ке көбейгені көрінеді.

Қоғамда жұмыртқа өндіру 2008 жылы 2007 жылмен салыстырғанда 6179 мың данаға немесе 8,4%-ке өскен, ал өсірілген құстар саны 106 мың басқа артты немесе 25,2%-ке өсті.                        

                               

2. Кәсіпорын өнімінің сипаттамасы         

Есептеу саясатын құқықтық бағалауды бұйрықтар, шарттар және нұсқаулар құрайды. Олар кәсіпорын қызметіне сәйкес Қазақстан Республикасының заң шығарушылық және нормативті актілер негізінде жасалған. Берілген есептеулер коммерциялық құпия болып табылғандықтан басқару персоналының шектеулі сатыларына мәлім және баға, шығыс пен кірісті жоспарлау, қоғамның қаржылық жағдайын бағалау және ағымдағы, болашақ қызметті болжау үшін қолданылады.

9

1. стандартты емес;

2. кір жұмыртқа- сапасы және салмағы жақсы, тек жуу цехынан өтпеген жұмыртқа;
3. ұсақ- өте жеңіл жұмыртқа.

ЖПІС «Семей құс» фабрикасындағы құстар қозғалысы жайлы мәлімет (желтоқсан 2006 жыл) төмендегі кестеде көрсетілген.

 

 

 

2 кесте-Семей      күс      фабрикасы      бойынша      2008      жылдың желтоқсанындағы құстар қозғалысы

 

	Балапан		Тауық		Қорытынды
		бас	салмақ	бас	салмақ	бас	салмақ
01.12.2006 сальдосы	123379	65164	307698	461583	431077	526747
Салмағы	-	48382	-	4599	-	52981
Приплод	-	-	-	-	-	-
Сатып алынды	14118	494	-	-	14118	494
Ауыстырылды	-	-	19604	29520	19604	29520
Келу бойынша	14118	48876	19604	34119	33722	82995
Сойылды	1909	1855	14524	24453	16433	26308
Өлді	5281	2847	3932	6598	9213	9445
Сатылды	-	-	7	14	7	14
Ауыстырылды	19604	29520	-	-	-	-
Келу бойынша	26794	34222	18463	31065	45257	69287
01.01.2007 сальдосы	110703	79818	30818	464637	419542	544455

Жұмыртқадан кейінгі негізгі өндіріс құс етін өндіріп шығару. Негізгі күш жұмыртқаға бағытталғаннан кейін «Семей құс» фабрикасының құс етінің сапасы төмендеу, арық. Фабрикада өндіріліп шығарылатын құс етінің түрлері төмендегідей:

1. екінші категориялы  ет- яғни орта сапалы;

1. сорпа жасауға арналған жиынтық- еті аз сүйектер;
2. балапандар еті;
3. субөнімдер;
4. мойындар;
5. стандарттан тыс жиынтық.

 

«Семей құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қызмет атқаруы жүйе тәріздес. 2003 жылы Германиядан ұшақпен «Ақ Ломанн» тұқымда жиырма мың тауық әкелініп, іске қосылған. Оның он сегіз мыңы тауық, екі мыңы әтеш. Бұл алғашқы, яғни ата-аналық үйір болып саналған. Бұл тауықтардан алынған қырық мың жұмыртқа, яғни барлық өнімнің 70 пайызы инкубаторға жіберіледі, ал қалған отыз пайызы сатылады. Инкубаторға жіберілген жұмыртқаның 70 пайызы балапан болып шығып, қалғаны өнімсіз болады. Шыққан балапандардың мөлшері шамамен 50 пайызы «ұл», ал 50 пайызы «қыз» болады. Осы балапандарды бес ай өсіреді «ұлдарды» сойып сатады, ал «қыздарды» өсіру цехынан басқа цехқа ауыстырады. Жаңа цехта олар «жұмысшы үйір» болады. Бүл тауықтар қолдан ұрықтандырылады. Орташа деңгеймен бір тауық екі күнде бір жұмыртқа береді. Жұмысшы үйірде он үш айдан кейін ауыстырады, яғни сойып сатады. Оның орнына жаңадан жұмысшы үйір келеді. Ауыстырар алдында ғимаратты тазалап, кептіріп, санитарлы тексеруден өткізеді. Жұмысшы үйірден алынған жұмыртқалар сатылады.

Жұмысшы үйірден алынған жұмыртқа сұрыптау цехында сортқа бөлінеді. Ондағы кір жұмыртқалар жуу цехына барады. Ал жарамсыз тауықтар сою цехына жіберіледі.Фабриканың жұмыс анализі төменгі кестеде көрсетілген.

Кәсіпорын өндірісі қалдықсыз, яғни жарылған, бұзылған жұмыртқа және сойылуға үлгермеген, арам өлген тауықтар барлығы бірге үлкен технологиялық ыдысқа салынып, араластырып, өңделіп, кептіріліп шығады. Бұл ұнтақты «мясокостная мука» деп атайды. Осы өнімді тауыққа қайтадан қоректенуге береді.

Негізгі тұтынушыларға келетін болсақ, өнімді өткізу мына қалаларда жүзеге асырылады:

• Алматы
• Астана
• Қарағанды
• Павлодар
• Теміртау
• Өскемен

Бұл қалалардың үлес салмағы  Семей-29%, Алматы-19%, Павлодар-16%, Шығыс  Қазақстан облысы-12%, Теміртау-10% сонымен  қоса Қарағанды-8%. Өткізу нарығын ары  қарай кеңейтуі «Семей құс» ЖШС-ін бірнеше рет жаздағы жұмыртқаның арзандауынан «кұтқарған» бағдарламалық әріптес «Ардагер Трейд» арқылы Қазақстанның батыс аймақтарына жеткізілуі арқылы іске аспақ.

3 кесте-«Семей құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жұмыс анализі

 

	өлшем бірлік	2006	2007	2008
Шығарылған бас	мың бас	234,1	245,6	229,9
Тауықтар	мың бас	139,5	161,5	177,9
Балапан	мың бас	94,6	84 Д	52
Жұмыртқа өндірісі	мың бас	3669,3	4152,7	4582,8
Орта жұмыртқа өнімділігі	дана	24,8	24,36	26,2
Жұмыртқаны өткізу	мың бас	3507	4002	5081
Ет өткізу (тірі салмақ)	цн.	217	112	43
Ет өткізу (сойылған)	цн.	130	64	32
Ет шығарылымы	%	60,2	61,6	61,7
Өсірілуге	мың бас	14,7	39,6	19,1
Тауық өнімі барлығы:	мың бас	5,9	8,9	7,1
оның ішінде: тауық	мың бас	4,2	3,6	5,6
балапан	мың бас	1,7	5,3	1,5
Сақтамдылық	%	97,9	96,8	97,4
Жұмысшы тауық саны	мың бас	147,7	170,5	174,7

ЖШС «Семей кұс» өнімін Шығыс Қазақстан және басқа да облыстарға жүзеге асыру «Ардагер Трейд» жэне өзіндік каналдар арқылы жүргізіледі. 2007 жылдың мамыр айында Бауыржан Момышұлы және Қабанбай батыр көшелерінің қиылысында стационарлы сату нүктесі ашылды, бұл арқылы жұмыртқа мен еттің көптеген көлемі өткізіледі. 2008 жылы шығарылатын саудамен қатар тауық етін өткізетін потенциалды, іс жүзіндегі тұтынушылар

ізделеді.

                                      

                                            

3. Кәсіпорынның ұйымдастырушылық және басқарушылық құрылымы

 

Өндірістін жақсы жүруі үшін кенестікте өндірістікте процесті рационалды құру қажет, яғни өндірістің ерекшелігіне байланысты кәсіпорынның ең тиімді құрылымын анықтау. Кәсіпорынның өндірістік құрылымы ретінде өнімді өндіру процесінде оның қатысушылары, цехтары мен қызметтері, түрі мен олардың өзара қарым-қатынасын құрайтын құрылым шығады. Өндірістік құрылым еңбекті кәсіпорын бөлімшілері арасында бөлуді сипаттайды. Ол өндірістің техникалы- экономикалық көрсеткішіне, кәсіпорынды басқару құрылымына, жедел және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға әсер етеді.

Өндірістік құрылымды ерекшелендіру өндірісті тездетуге; еңбектік, материалды және қаржылық ресурстарды тиімді пайдалануға; өнімнің сапасын жоғарылатуға жағдай жасайды. Өндірістік кұрылымның негізгі элементері болып жұмыс орны, аумақ және цехтары табылады.

«Семей құс» ЖШС-нің  өндірістік және басқарушылық құрылымына келетін болсақ, кәсіпорын бастығына техникалық директор, өндіріс бойынша директор және экономика мен қаржы бойынша директорлар қарасты. Бөлімшелер осы директорларға бағынады. Бұл құрылымды төмендегі кестеден көруге болады.

Кәсіпорында өндірістік қызметтең жузеге асырылуы басқарудың тік (вертикалды) тәсілімен жүреді.

«Семей құс» фабрика міндетті деректемелеріне жататындар келесІлер: -Құжаттың аты, нысанының коды; -Құжаттың толтырылган уақыты (күні, айы, жылы);

-Құжатты толтырған  заңды немесе жеке тұлғаның  аты-жөні; -Шаруашылық операцияның  жүргізілуіне және соған сәйкес қркаттарды толтыруға жауапты адамдардың аты-жөні, қолдарының үлгілері.

 

 

 

Басқару мушесі

 

Техниқалык директор 

Өндіріс бойынша директор

 

 

 

Басмеханик(І) 

Инженер эколог (1) 

Бас зоотехник (1) 

Зоолаборатория (7)

 

 

 

Котельная (15) Сан .тех.есеп (10) 

Тех. Персонал (2) 

 

Бас ветврач (1)

—►

Ветлаборатория (9)

 

 

 

РММ (5)

Машина - тракторлы  цех (50) 

электроцех(18)

Құрылыс бригада(17) 

 

Құс өсіру цехы		Жөндеу бригадасы  (10)
(110)

 

 

Инкубатор(Ю)

Шаруашылық бөлім  (5)

 

Күзет (27) 

Кормоцех (9)

 

 

 

камту бөлімі (2) орталык кайма (3) 

Сою цехы (12)

 

экономика жэне қаржы  бойынша директор

Сурет 1-«Семей кұс»-тың өндірісітік және басқарушылық кұрылымы

«Семей   құс»   фабрикасы   құжаттарының   нысандары;   еңбек   және еңбекақы, негізгі құралдар мен материялдық емес активтер, материалдар,

 

капиталдық  жүмыстағы құрылыс, құрылыс машиналары, ремонт жұмыстары, кассалық және банк операциялары т.с.с.

Жеке еңбек келісім - шартында мыналар қарастырылады:

• белгісіз мерзімге;
• белгілі мерзімге;
• белгілі жұмыс орнына, белгілі уақытқа;
• еңбеккерлер жоқ болған жағдайда оның жұмысын уақытша атқаруға. «Семей кұс» фабрикасында қолданылатын бухгалтерлік есеп жүйесінің

тұтастығын және оны құраушы әдістемелік, техникалық, ұйымдастырушылық жақтардың барлығын қамтиды. Есеп саясатының әдістемелік жағына мына элементтер кіреді; мүлік пен міндеттемелерді бағалау әдістері, мүліктің әрбір түрлері бойынша амортизацияны есептеу әдістері, табысты есептеу әдістері және тағы сол сияқты.      

                                                                                                                      

4. Кәсіпорынның   нарықтық стратегиясы және маркетингтік жоспарлау қызметі     

 

«Семей қүс» ЖШС жұмыртқа өндірісі бойынша облыстың нарықта  алдыңгы қатарлы позицияда, Шығыс  Қазақстан облысы бойынша монополиялық статусқа ие, ШҚО Қазақстан Республикасында жұмыртқа өндірісі бойынша үшінші орын алады.

«Семей кұс » жауапкершілігі шектеулі серіктестік Шығыс Қазақстан облысының ішінде Черелиссандық құс фабрикасымен бәсекелес, сонымен қоса Ресей және Қытайлық жұмыртқа импортымен де бәсеке қалыптасуда, бірақ бұл өнім тасымалдаудың ұзақ мерзіміне байланысты сапа жағынан төмен. Шығыс Қазақстан оьлысынан тыс жерлердегі аса ірі бәсекелестер болып АҚ «Север птица » (Қостанай қаласы ), «Сейнар» (Алматы) табылады. Бәсекелестерге қатысты позиция жайлы мәлімет төменгі кестеде көрсетілген. Қаражаттар есебі мен есептесуді кассир атқарады, ол халық банкімен

 

тікелей байланысты болып табылады.

Тауар және қызмет

Макроорта

Ақпарат

 

ЖШС «Семей кұс» 

Нарық

 

Сурет 2-Кэсіпорынның нарықпен байланысы

Қаражаттар  есебінің мақсаты қаржылық жағдайдың  көрнекті жэне жай бағасы шаруашылық өркендеуі динамикасы болып табылады. Қаржылық есепті алдаудың негізінен 3 этабы табылады:

1. Дайындау этапы кезінде  қаржылық есепті жэне оны есептеуге арналған шешім қабылданады.

2. Есептемелік есептерде тексерісі барлық қажеттіліктердің есеп формасына дұрыстығы жэне оның толықтырылуына негізгі қаржылық жоспар, қаржылық есептеу, қаржылық есептің жағдайына қарастырылады.
3. Қаржылық есебі мақсатына қарай кэсіпорынның қаржылық жағдайының жинақталған бақылау багасы жэне оның қаржылық қызметінің қорытындысы болып табылады.

«Семей құс» ЖШС-нің  бэсекелестермен күресудегі жалпы  багдарламасы «Семей құс» жүмыртқасының  сапасы жайлы жарнамалық компанияны қосады; тиімді бағалық саясат жургузіге көмектесетін төменгі өзіндік құнды қосады.

«Семей құс» ЖШС брэнді болып-фирмалық белгі-логотип, орау ыдысы, көлікті безендіру табылады. Брэндигтің үлттық шарасы- бүл БАҚ жарнама, өзіндік  дилерлік жүйесін құру. Брэндті басқару - бүл брэндтің өзіндік белгісін қалыптастыру процесі.