Мұнайдың қоршаған ортаға тигізетін әсері

Салыстырмалы нәтижелер  алу аспирленген ауа көлемін  мына формула арқылы қолайлы жағдайға келтіреміз:

Күкірт диоксидінің концентрациясын  мына формула арқылы анықтаймыз, р (мкг/м³):

 
мұндағы,  m – 5 см³ сынамадағы заттар массасы;

V – қолайлы жағдайға  келтірілген аспирленген ауаның  көлемі, м³

1,2 – сұйықтықтың барлық  көлемінің есептелген коэффициенті, (6 см³)

                                         

                                        Сынаманы алу

Күкірт диоксидінің бір  реттік концентрациясын анықтау  үшін анықтаушы ауаны сорбциондық  түтікше арқылы 20 минут ішінде 0,5 дм³/мин шығынмен дайындалған анықтаушы ауаны аспирлейді.

Сынама алу барысында  сорбционды түтікше тік жағдайда сорбент қабаты төмен қарай орналастыру  қажет.

Ауа төменнен жоғарыға өтуі керек. Азғана күкірт диоксидінің концентрациясы барысында ауа шығыны 2 дм³/мин-на дейін көбеюі мүмкін. Бұл жағдайда өлшегіш концентрацияның диапазоны 0,01 – 0,25 мг/м³ құрайды. Сынамалар алу процесінде жарықтан қорғап сақтау керек (алу барысында – қара қағаздан экран жасау). 20⁰С температура барысында күкірт диоксиді ≈ 1,5% тәулікте сынамада  қышқылданады, аса жоғарыда – қатты. Сынамаларды сынама алғаннан кейін тех қақпақтармен жабу керек, орап, тоңазытқышқа салады. Сынама алу орнында тоңазытқышсыз сақтау температурасы 20⁰С-ден жоғары болса рұқсат етілмейді. Тоңазытқышта сақтау уақыты – 8 тәулік.

  3.4 Атмосферадағы шаң мөлшерін анықтау

       Шаң  атмосферада аэрозоль түрінде кездеседі. Ол қатты, не сұйық күйде атмосфераның төменгі қабатында, тропосфера мен стратосферада таралады.

        Антропогендік   аэрозольдар жану процесі нәтижесінде  түзіледі. Энергетика мен транспорт  антропогендік аэрозольдің 2/4 бөлігін  түзеді, бұдан басқа металлургия,  құрылыс материалдары және химия  өнеркәсіптерінде де біраз бөлігі  түзіледі.

        Атмосфералық  ауадағы шаңның мөлшерін анықтау  үшін қазіргі кезде салмақтық  әдіс – гравиометрия қолданылады.  Бұл әдіс бойынша елді мекендермен санитарлық-қорғаныш аймақтарындағы ауада шаңның 0,4 – 10 мг/м³ аралықтағы мөлшерін анықтауға болады.

       Жұмыстың мақсаты:  

         Атмосфералық ауаның құрамындағы  шаң мөлшерін анықтау. 

         Реактивтер мен құрал – жабдықтар: 

1. Шаң ұстағыс құрал: фильтрлі ұстағыш, ФПП фильтрі, үлгі алуға арналған респиратор, металл- конус тәрізді және бөлшектенетін ыдыс;
2. Ангатикалық таразы;
3. Эксикатор;
4. Пинцеттер;
5. Шнын тостағаншалар, диаметрі 10 см;ъ
6. Барометр;
7. Психрометр;
8. Анемометр;

                         Жұмыстың барысы:

       ФПП  материалынан жасалған фильтрді  бөлмеде 40-60 мин ұстап, содан  соң пакетке смалып ауасы зерттелетін  орынға әкеледі де фильтр ұстағышқа  бекітеді. Үлгі алынар алдында  фильтр ұстағыштың дұрыстығын  тексереді, ол үшін оның ұшын  тығынмен жауып, құалды ісек  қосады, фильтр ұстағыш дұрыс  болса, құрал 0 – ді көрсетеді.

      Үлгі алу  250-400 л/мин жылдамдықпен жүргізіледі  фильтрдегі шаң массасы 4  мг  – нан кем болуы керек. Үлгі  алу 30 мин жүргізіледі. Бұдан  соң фильтрді пинцетпен босатып  алып, шаң жұққан бетін ішке  қаратып 4 рет бүктеп, пакетке  салады. Лабораторияда фильтрді 40-60 мин бөлме температурасында ұстап,  тұрақты массаға жеткізеді. Егер  үлгі 100 % - ке жақын салыстырмалы  ылғалдылықта фильтрді балқыған  СаСI₂ шыны тостағаншамен эксикаторға 30-50 мин-қа қояды, содан кейін 40-50 мин бөлме температурасында ұстайды.

         Шаңның концентрациясын С (мг/м³) төмендегі формула бойынша есептеп табады:

С = M/V₀;

мұндағы,

    М – фильтрдегі  шаңның массасы, ол таза фильтр  мен шаңданған фильтр массасының  айырмасына тең, мг;

    V₀  - қалыпты жағдайдағы зерттеуге алынған ауаның көлемі; м³;

    Қалыпты жағдайда  температура 0⁰ С және атмосфералық қысым 1013 ГПА (760 мм.сын. бағ.) .

         

 

    V_t x P x 273

   V₀  =     ;

              (273 + t) x 1013

 

Мұндағы,V_t – берілген температурадағы және атмосфералық қысымдағы Р (гПа, м⁴) алынған ауаның көлемі, м⁴;

   273 – газдардың  ұлғаю коэфиценті;

   1013 – қалыпты қысым,  гПа.

 

 

 

                                Қорытынды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайданылған әдебиеттер тізімі: