Меншікті капитал есебінің аудиті

      Несиелік айналым соммасының  әр синтетикалық шот бойынша  есептеледіжәне «шот бойынша барлығы» көрініс табады. Содан кейін берілген сомма Бас кітапқа көшіріледі.

 Журнал – ордерде  несиелік айналымның соммасы  көрінісі   в рарезе синтетикалық  шоттың корреспонденциясы сәйкестендірілген   синтетикалық шотпен. Журнал-ордерде 2 кесте көрсетілген: « Қорытынды пайда» және «Корпорациялық табыс салығы». Бастапқы құжаттар бойынша толтырылады және регистрлік (журнал-ордер №11,12 және т.б.), қажетті деген көрсеткіштер ұсынылған.

      ЖШС «Каспиий Инжиринг » аудит жүргізілмеген.

Бухгалтерлік есеп стандартында меншіктік капиталға жарғылық, резервтік, төленген және төленбеген капитал,  бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян).

Жарғылық капиталдың аудитін қарастырғаннан бұрын, тексеру  жүргізудің бағдарламасын жасау  қажет.

Төменде құрастырылған  бағдарламаны ұсынамын:

 

2 кесте- Жарғылық капиталдың аудиторлық тексеру бағдарламасы:

 

 

№ реттік номері	Аудит процедурасы	Ақпарат көздері	Аудит жүргізу мерзімі
1	2	3	4
1.                       2.	Бас кітап бойынша  берілген баланс көрсеткішін тексеру                     Синтетикалық жүргізудің дұрыстығын тексеру және  аналитикалық есептің   Жарғылық капиталдың құрастырылуының  дұрыстығын тексеру   Құрылтайшыларының салымы өз уақытында  кірістелуіжәне тексерудің толық жүргізілуі Жарғылық капиталдың өзгеруіне  негіз болуын тексеру және өз уақытында  құрылтайшылар құжатына енгізу	Баланс,  шот бойынша бас кітап 5020 «Қарапайым акциялар», 5010 «Артықшылықты  бар акциялар», 5030 «Салымдар мен  пай», 5110 «Төленбеген капитал», журнал-ордер  №13, ационерлердің реестрі,  карточкалар (акционерлердің есеп ведомосі), құрылтайшылар  ақпараты, негізгі құралдарды жіберу-қабылдау және материалдық емес активтер, төлемақы, кассалық ордердің кірістелуі және басқалар. Заңның жүзеге асырылуы, құрылтайшылардың  құжаттары, бухгалтерлік ақпараттар.  Негізгі құралдарды және  материалдық емес активтердің  қабылдау-жіберу актісі,  тауарлы материалдық қорларды қабылдау актісі, накладной, төлемақы, кассалық кірімтелу ордері, бухгалтерлік есептің шоттың жазылуы және басқалар. Барлық құрылтайшының жиналысы бойынша хаттама (меншіктік) және акционерлік, эмиссиялық кіріс.

 

Сонымен қатар резервтік, қосымша төленген және төленбеген капиталдың және бөлінбеген пайда көлемін бағалау. Ол келесі кезең бойынша жүзеге асырылады,  оны берілген көрсеткіш динамикасы бойынша және өзгертулерді орналастыру бойынша көруге болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Меншікті капиталдың есеп схемасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Кез келген өндірістік немесе коммерциялық қызметпен айналысатын кәсіпорын өзін белгі бір мөлшердегі капиталмен қамтамасыз ете білуі керек.

 Кәсіпорынның меншік  иелері, акционерлер және несие  берушілер меншікті капиталдың  қалыптасуы мен пайдалануының  заңды және дұрыс жүріп жатқанына  көз жеткізуге мүмкіндіктері  жоқ. Сондықтан олар тәуелсіз  экспорт-аудитордың қызметіне жүгінеді.

        Курстық жұмысымды қорытындылай келсем, негізгі мақсатым меншіктік капиталды және аудиттеу әдістемесін зерттеу. Бұл мақсатқа жету үшін төмендегілерді ашып көрсеттім:

1. Меншікті капитал, оның құрылымын, түрлерін, қалыптасуын және оны пайдалануын
2. Кәсіпорындағы меншікті капиталдың есебінің жүруі, оның ішінде жарғылық капитал есебі. Қосымша капитал есебі, резервтік капитал есебі және өзге де меншік капитал есебінің жүруі, бөлінбеген пайда есебінің аудиті, меншіктік капитал ұйымының есебі және аудиті, пайдаланылуы
3. Мешіктік капиталды аудиторлық тексеру әдістемесі. Аудиторлық тексерудің негізгі мақсаты-меншікті капиталдың пайдаланылуы мен қалыптасуының дұрыстығын тексеру, меншікті капиталдың пайдаланылуы мен қалыптасуының дұрыстығын тексеру, меншікті капиталдың синтетикалық және аналитикалық есебінің жағдайын бағалау.

Меншіктік капитал аудитінің  ақпараттық базасына мыналар жатады:

Бухгалтерлік есеп және меншікті капиталына салынатын салықты  реттеу құжаттары, жарғы, акционерлердің келісім-шарты, есеп саясаты жөніндегі бұйрықтар, меншікті капиталға әсер ететін алғашқы құжаттар, кәсіпорынның бухгалтерлік есебі және тағы да басқалары. Меншіктік капиталды қалыптастыру мен пайдалануды оқып-білу шаруашылық жүргізуші субьектілердің әс-қызметін ұйымдастыру аудитінің маңызды бағыттарының бірі болып саналады. Меншікті капиталдың көлемі бухгалтерлік баланста көрсетілген активтер мен міндеттемелердің құнын бағалауға байланысты. Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп жіне қаржылық есеп беру туралы» заңында бұл терминге мынандай анықтама береді: «Меншіктік капитал-субьектінің міндеттемелері шегерілгеннен кейінгі активтер».

Меншіктік капиталдың ерекшелігі-ол шаруашылық жүргізуші субьектінің актиы көзі ретінде үнемі алға шығуы, соған орай оның бар жоғы білінбейді.

Меншіктік капитал шаруашылық қызметке қажет материалдық құндылықтардың, ақшалай қаражаттардың, қаржылық салымдар салымдар мен алдағы уақыттарда табыс табу мақсатында жұмсалған шығындардың және алажақтардың ақшалай жиынтығы.

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

 

негізгі әдебиеттер:

1.Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» Заңы, 20 қараша 2008жылы. №304 (өзгертулерімен және толықтыруларымен).

2.ҚР-сы Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жөніндегі» 2009ж 24 маусымындағы №329-2 заңы.

3.Бухгалтерлік есептің типтік жоспары. 18 қыркүйек № 438, 2008ж. 4.Дюсембаев К.Ш, Есембердиева С.К, Дюсембаева З.К Аудит и анализ финансовой отчетности. – Алматы: Каржы-Каражат, 1998ж. –с 211-223

5.Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексі, 12 маусым 2001ж. №209-2 (өзгертулерімен және толықтыруларымен).

6.Қазақстан Республикасының  «Бухгалтерлік есеп және қаржылық  есеп беру туралы» Заңы. Желтоқсан  (өзгертулерімен және толықтыруларымен).

7. Абленов Д.О. Аудит негіздері. –Алматы: Экономика, 2005ж. –с 225-243

8. Кеулімжанов Қ.Қ, Әжібаева З.Н, Құдайбергенов Н.Н «Қаржылық есеп». Алматы. Экономика 2001ж.

9. 488-489 беттерде келтірілген нормативтик-құқықтық актілер.

10. Белуха К.Т Аудит-Киев: Знания, КОО, 2000г.-с 404-451

11. М.Б. Байдаулетов, «Аудит»: Оқулық. –Алматы: 2004ж

12. З.Н. Әжібаева, Н.Ә.Байболтаева, Ж.Ғ.Жұмағалиева «Аудит»: Оқулық. – Алматы, 2006ж

13. Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары. ҚР Қаржы Министрлігінің 2002ж. 18 қыркүйектегі  №438 бұйрығы (ҚР Қаржы Министрлігінің 21.10.2003ж. №372 бұйрығымен еңгізілген өзгерістермен).