Хавф ва даромад дар менеҷменти молия

Dn - саҳме, ки  ҷузвдони пешина дар ҷузвдони  ташкил шуда дорад; σ_n - хавфи ҷузвдони пешина.

Формулаи мазкур аз он шаҳодат медиҳад, ки ба ҷузвдон  даровардани активи бехавф дар маҷмўъ хавфи ҷузвдонро паст мекунад (аммо дар ин ҳолат даромаднокӣ низ  кам мешавад). Бинобар ин инвесторе, ки аз хавф канора мегирад, саҳми зиёдтари активҳои бехавфро барои ҷузвдон интихоб мекунад, вале дар ин ҳол каме даромадро аз даст медиҳад.

Бо мақсади  интихоби беҳтарини сохтори ҷузвдони қоғазҳои қиматнок коэфитсиенти -ро, ки  муносибати мукофот барои хавф (r_i–r_бр) ба хавфи ҷузвдон мебошад, истифода бурдан мумкин аст:

= (r_i – r_бр) / σ_n;                                                                                   (1.5)

дар ин ҷо r_р - даромаднокии интизоршавандаи ҷузвдон;

r_бр - даромаднокии активҳои бехавфе, ки мўҳлати

пўшонидани онҳо ба мўҳлати пўшонидани ҷузвдони

инвеститсионӣ (ўҳдадориҳои  қарзии давлатӣ).мувофиқ аст;

- тамоили миёнаи квадратии  ҷузвдон.

Хавфи умумии ҷузвдони инвеститсионӣ (ки бо тамоили миёнаи квадрати ҳисоб  карда мешавад) аз хавфи силсилавӣ ва ғайрисилсилавӣ шуда метавонад. Хавфи ғайрисилсилавӣ бо воситаи диверсификатсияи ҷузвдон баробар карда шуда, хавфи силсилавии диверсификатсия карда намешавад.

Консепсияи баҳодиҳии  хавфи силсилави аз ҷониби У.Шарп пешниҳод шудааст. Ин гуна хавф дар коэффитсиенти - ҳисоб шуда, ҳассосияти активи мушаххаси инвеститсионӣро нисбат ба тағйирёбии талаботи бозор инъикос менамояд.

Коэффитсенти  -дар шакли формула ин тавр навиштан мумкин аст:

,                                                        (1.6)

дар ин ҷо СОV_ор - ковариатсияи байни даромаднокии саҳмияи

                           j -даромаднокии бозор.

Барои баҳодиҳии  коэффитсиенти  - ҷузвдони қоғазҳои қиматнок формулаи вазни миёна истифода бурдан мумкин аст. Коэффитсиенти -ҷузвдон аз коэффитсиентҳои -, ки ба таркиби саҳмияҳои он дохиланд, иборат аст, яъне:

;                                                         (1.7)

дар ин ҷо D_i - ҳиссаи активи i дар ҷузвдон.

Дар раванди  ташаккули ҷузвдони инвеститсионӣ, азҷумла ҳангоми амалигардонии  таҳлили инвеститсионии қоғазҳои қиматнок, муайян кардани даромадноки талабшаванда аз рўи активҳои молиявӣ давраи муҳим ба ҳисоб меравад.(ин нишондод дар қолаби дисконткунии дивидендҳо ба сифати ставкаи дисконткунӣ истифода карда мешавад) Даромаднокиро аз рўи активҳои молиявӣ ба воситаи истифодаи қолаби баҳодиҳии активҳои молиявӣ (САРМ) муайян кардан мумкин аст. Дар намуди умуми он намуди зеринро мегирад:

,                                                      (1.8)

дар ин ҷо r_тр - даромаднокии талабшаванда;

r_бр - даромаднокӣ аз рўи қоғазҳои қиматноки бехавф;

        r_р - даромаднокии ҷузвдони бозаргонӣ

Тавонии истеҳсолкунанда  одатан чунин баҳогузори мешавад  баҳогузори  мешавад, баҳодиҳии сабъективи ба даромадноки миёна ва макомат  ба инобат гирифтани сармояи гузорандашуда ва дар як навбат зарури онро ки метавонад рух диҳад.

Ҳар як истеҳсолкунанда бояд вазъи итисодии кишвари худро донад вазъи сиёсиро омузад ин низ ба фаъолияти даромадноки ва хавф муҳим мебошад.

Усулҳои масаднок сарф намудани вақт водор менамояд, ки барориши маҳсулотро бояд бо сифат бошад.

Барои гузаронидани ҳисоботҳои даромаднокии истеҳсолот ва паҳн намудани маҳсулот онҳоро ба гурӯҳҳо ҷудо менамоянд. (чи  қадар  ашёи хом истифода мешавад) моҳанаи  коргарон сарфи  роҳкиро ва нақлиёт ва монанди инҳо инчунин хӯрдашави низ ба назорати эътибор гирифта  мешавад.

Ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти зиёд хатаровар мебошад дар намудҳои ОКР – 3 постҳо / (С-Руст)

Кадоме –  ОКР – ҳаҷми хатарнокии истеҳсолият С – арзиши шумораи маҳсулот. З пост сарфи ҳаррӯза З пер сарфи қабулшуда чи кадаре ки ҳаҷми   маҳсулоти зиёд бошад   то ба даст овардани фоида он картонаи истеҳсоли дар ҳолати хатаровар қарор дорад.

Моли истеҳсолшударо ва даромаднокии онро бо чунин формула муайян менамояд.

_{ё ин ки}

Ҳолатҳои хатарнок ҳамаи вақт аз байн меравад, ки дар сурат ки масъалаҳо мунтазам ба фурӯш  равад, ё ин ки ба дигар мамлакат содирот карда шавад кормандон сари ват маош ба дасторанд ин аст даромаднокии корхона ва баромадан аз ҳолати хатарнок

Б. Берлин эксперти  америка  чунин супориши гузаронидааст.

- аз даст додани мол ва тавонад аз муайян вобастаги надоранд;

- албатта ин муҳит ба якдигараш набояд таъсир расонад;

- ҳолатҳои зараровар наметавонад муносибатҳои худро ба сармоягузор ва иштирокчиён расонад.

Метавон ҷудо намуд ду намуди санҷишро:

- сифатнок;

- шуморави;

Аз санҷишҳои гузаронидашуда маълум мегардад ки барои пешрафти фаъолияти тиҷорати сифатноки мол зарур аст зеро он ки сифатнокии мол накшаи муҳимро мебозад.

Дар санҷиши шуморави бошад хавф барои он истифода мешавад, ки ҳар  чи  бештар мол истеҳсол намоянд он ба харидор манзур ояд, муҳимаш низ дар ҳамин аст.

Чи тавре  ки дар боло зикр намудем соҳибкор бояд бо қатъиян камар бандад ин аслан як навъи ташаббускори ва санъаткори дар ҷодаи фаъолияташ мебошад.

Соҳибкори як навъ истеҳсолотест дар кушодани сирру асрор ва дар соҳаи итисодиёт. Дар воқеъ муаммоҳо ва роҳи ҳалли онҳо низ хеле гуногунанд.

Ба ҳисоби миёна вобаста бо номуайяни ҳолатҳо онҳо метавонанд дар намуди бузурги дар ҳамаи ҳолатҳо натиҷа бардори E(j) кадоме А

истифода мешавад  дар сифати исми инсон вобастагиҳо бо Х

Е (Х) ӯ А1 х 1 + А2 х 2 + … 123 хn

Ба ҳисоби миёна шумораи суҳбатҳои гузаронидашуда чунин хислату вариантҳои гузоштани сармоявиро доранд. Барои ҳалли охирин ин зарур аст ки нишондиҳандаҳоро муайян намуд.

S2 = (А (Х-С)2А// (аА)

кадоме  дисперсия

х – интизори

с – назорат 

А – назорати сана

v = S 1 c 100

Кадоме V – коэффисентҳои дохила

S – нишондиҳандаи миёна ё ин ки интизори

Дар мамлакатҳои хориҷа аз рӯи таҷрибаҳо чунин муайян намуданд ки хавф ин гузоштани сармоя буда даромади боварист.

Ин усулро барои он истифода мебаранд ки даромад аз рӯи лоиҳаи тартибдода сармояи натиҷанокро ба даст оранд.

Барои муайян кардани даромаднокии портфел, ки аз миқдори N қоғазҳои қиматнок дар охири давраи n иборат аст, формулаи зерин имконият медиҳад:

• Rn = ∑Di*Ri                                                                                         

 ки дар ин ҷо

Di - саҳми намуди  мушаххаси  қоҳазҳои қиматнок дар портфел дар лаҳзаи ташаккули он;

ri - даромаднокии интизоршавандаи  i қоғази қиматнок;

Барои интихоб кардани 2 лоиҳае, ки даромаднокии бисёр ва ҳам хавфи зиёд доранд, аз формулаи зерин истифода мебаранд:

Барои ҳал намудани муассисон критики соҳаи савдо мафҳуми санҷиши тезро бояд истифода бурд. Маълумотдиҳанда бояд дар ин вақт шумораи мол ва фоидаи онро муфассалтар пешниҳод намояд.

 

 

 

 

 

 

Боби 2. Тахлили идоракунии хавф ва даромад  дар корхона

2.1.Тахлили   холати молияви ҳамчун нишондиҳандаи  ахбороти корхона

 

КМ «Ҷавони» 9 октябри соли 1992 ба кайд гирифта шуда буд. Ташкилот кори худро соли 1995 сар крд. шумораи коргарон 1700 нафар буда аз онхо 1400 нафарро занхо ташкил медиханд.

  Ташкилкардахои  ин корхонаи КМ “Чавони” инхо мебошанд.

Каррера СПА --- Италия

АО “Абрешим” --- Точикистон

СП  ‘’Cано” --- Точикистон

  КМ “Чавони” махсулотхои тайёр ба монанди: барои хурдсолон, шимхои мардона ва занона, сарочкахо, юбка,  курткахо ва гайра бо намудхо вам уди инзамона истехсол мекунад. ин ташкилот бо он фарк мекунад ки аз пахтаи босифат ва дехконии худи тайёр карда мешавад. Махсулоти истехсолшуда рост ба бозори чахони бароварда мешавад.

  Як кисми аз нав дидабарои корхона материалхои дурушт, барашро  ба холати хуб даровардан, тачхизоти бурранда барои буридани материалхои вилвети, тачхизоти хамворкуни ва тачхизоти рангкуни хаст (Джингер) барои рангкунии материалхо.

        Кисми дузандаи корхона, дар худ 7 гурухи коргарон бо бригадаи худ, аввал махсулот барои мардхо, занхо баъд барои хурдсолон бо намудхои гуногун, шимхо, шортикхо бо муди гуногун ва намудхои хархела вобаста аз фасли сол. Бо назардошти бозор, ки дар он чо талабот чи гунна ва бо мудхои инзамона барои истехсоли хачман калон.

         Ташкилот бо тачхизотхоинавини  ба талаботи чахони чавобгу  тачхизотонида шуда, ин дар бозори  чахони ракобатнокиро зиёд намояд.

Хамаи  махсулотхои истехсолшуда ташкилот ба хорича фиристонида мешавад ё кабули махсулоти муди навин барои аз руи он духтани махсулот, хар гуна фирнитурахо барои духтан, моддахои рангкуни  ва кисмхои эхтиёти барои тачхизот.

         Нишондихандаи хачми истехсоли  махсулот дар соли 2008 назар ба соли 2009 мукоиса мекунем, ки хачми зиёдшавии 147,3 % ташкил дод.  Дар соли 2009 хачми истехсоли КМ “Чавони” ба 37 683,5 хаз. сомони, аз ин махсулоти тайёри  2 103,03 хаз. дона. Дар соли 2009 ташкилот боз ду корхонахои ЗАО “Сатн”  ва ЗАО  “К-3”-ро ба худ чалб кард.

         Хачми ба хорича баровардани  махсулоти истехсолшудаи ташкилот  дар соли 2009 ба 94,8% ташкил дод.

         Дар соли 2009 махсулоти духташуда  2116,1 хаз. донаро, материали х/б  210,3 метрро ташкил дод, ки ин  ба11942,3 хаз. доллари америкои баробар, хачми даромад  дар соли 2005 бошад  3541,7 хаз. доллар мерасид.

         Ба наздики ташкилот  максад  дорад ки камтари тачхизоти  ресандагиро бо тачхизотхои навтарин  иваз кунад, ин боз хам материалхои  хуб ва партовхои аз махсулот бокимондаро кам куна два хачми истехсоли махсулотро зиёд кунад.

          Харидори асосии махсулоти КМ “Чавони” ни ширкати каррера спа мебошад, боз ташкилот бо фирмахои понте мелини, кастелана, дженерал бизнес, диодора ва гайра.     

          Бо масъалаи омухта баромадан ва дигаргункуни сифти хуби махсулот ташкилот тачхизоти рангкуни ва тачхизоти ворсаванияро барои тагйир додани холати материал харид ки боз хам ба ин тачхизоти нав талабот зиёд шавад.

           КМ “Чавони”- яке аз обектхои асосии иктисодиёти мамлакат ба шумор меравад. Такрибан 30% бучети махали ба  КМ “Чавони” рост меояд. Ба мо маълум ки ташкилот солхои дароз кор бурда истодааст, барои хамин он нишондихандахое ки мо хисоб мекунем ба формахои мукаррар кардаи ташкилот барои дакументхо.

           КМ “Чавони” аз руи конуни Чумхурии Точикистон конуни буда, пурра ба давлат таълук дорад, инро аз хамон рузе ки дар Вазорати Молияи Чумхурии Точикистон тасдак шудааст огоз намудааст.  Ин ташкилот худмолиягузор, худтаъминкунанда ва ба конунхои давлати итоат мекунад.

          Максади асосии корхона ин таъмин намудан бо махсулотхои хуб ва арзон.  Барои ин менеджерони корхона ташхис ва идора мекунанд.  Бо максади аз истехсолт боз намондан ва плани дар пеш истодаро хуб ба анчом расонидан.

       

 

 

 

Ҷадвали  2.1

Ҳисобот  оиди  ҳолати  молиявии  корхонаи  КМ «Ҷавони» барои  солҳои 2010-2011

Номгӯи моддаҳо	2010	2011
Активхои  ғайригардон
Активхои  ғайримоддӣ	7	15
Воситаҳои асосӣ	99821	135505
Истеҳсолоти нотамом	58567	30284
Маблағгузориҳои молиявии дарозмуддат	48	346
Ҳамагӣ	158443	166150
Активҳои гардон
Захираҳо	50011	40889
ААИ барои сарватҳо	933	3162
Ӯҳдадории  дебиторӣ	26093	48124
Маблағгузорихои молиявии кӯтоҳмуддат		1268
Воситаҳои пулӣ	3342	11050
Ҳамагӣ	80379	104493
Ҳамагӣ  активҳо	238822	270643
Пассив
Сармояи худӣ
Сармояи оинномавӣ	25000	50000
Сармояи иловагӣ	76000	98300
Сармояи захиравӣ	49000	50500
Маблағгузории мақсаднок	9600
Фоидаи тақсимнашуда	8000	10521
Ҳамагӣ	167600	209321
Ӯҳдадории  кӯтоҳмуддат
Қарзҳо	35400	5500
Ӯҳдадории кредиторӣ	32892	55812
Дигар кредиторон	2800
Даромади давраҳои оянда		10
Захираҳои хароҷотҳои оянда	130
Ҳамагӣ	71222	61322
Ҳамагӣ пассив	238822	270643