Б – 1 кВт/сағ электроэнергия
бағасы, тг.
Qж =121700т
Э = 30кВт/сағ
Б = 10,1 тг/кВт
Шэ= 121700 * 30 * 6,48
= 23658480 т
Үстеме шығындар.
Үстеме шығындар
барлық өндіріс шығындардың 20%-ін құрайды.
ШҮс= (Ажал + Шэ + ЕАҚ + ШӘс+ЗҚ)*0,2
ШҮс=(407987.8+ 348150 +3431400+65200)*0,2=850547,56
Бір тонна мұнайды
өндіруге кететін шығын іс шараларды жүргізгенге
дейін:
Ш1т = (Ажал + Шэ + ЕАҚ + ШӘс+ЗҚ+ ШҮс) / Qж
Мұндағы:
Ажал - жинау
және дайындау үрдісіне катысатын қондыргылардың
жалпы
амортизация сомасы,
тг;
Щэ- энергетикалық
шығындар, тг;
ЕАҚ - еңбек ақы қоры,
тг;
Qж - жылдық мұнай
өндіру көлемі, т.
Ш1т = (407987,8+ 348150 +3431400+65200+850547,56 ) /121700 = 4139758тг
Өндірілген мұнайдың өзіндік
құны:
ӨҚҚос=Ш/Q=4139758/121700
=3401 тг/тонна
Еңбек ақы толеу
қорының есебі
Негізгі еңбек ақы төлеудің өзгеруін,
егер өткізілетін іс-шара жұмысшылар және
олардың біліктерінің жоғарылағанда немесе
төмендегенде есептеледі.
ЕТҚ = минималды
жалақы * тарифтік коэффициент * ай сандары
*аудандық коэффициент
* территориялық коэффициент * қосымша
еңбек ақы коэффициенті * ӨПС саны
Әлеуметтік сақтандыруға
және зейнетақы қоры шығындары
ҚР салық
кодексіне сәйкес жалақы қорынан
келесі қаржы бөлу түрлері
жүргізіледі:
Мемлекеттік бюджет
( әлеуметтік салық ) ставкасы 18,5 % бойынша;
Сөйтіп әлеуметтік
қаржы бөлулер келесіні құрайды:
ШӘс+ЗҚ = ЖҚ * 0,185 = 3431436 *
0,185 = 977960 тг
Qж - жылдық мұнай өндіру,
т.
Э - бір тонна мұнайды
жинау және дайындауға кеткен энергияның
меншікті
шығыны,_кВт/сағ.
Штанглы терең сорапты ұңғыларға
газды әсері кезінде оларды алдын алу
шаралары.
5.6-кесте.
Амортизация Төлемдерінің
жылдық сомасы
№ |
Объектінің аталуы |
Саны |
Бастапқы құн тг
|
Тж |
Қалдық құн тг |
Nа |
Амортизациялық төлемдердің
жылдық соммасы,тг
|
1 |
Ұңғы |
1 |
1552900 |
11 |
15218,2 |
8,2 |
127337,8 |
2 |
Станок – качалка |
1 |
2520001 |
6 |
1159201 |
9 |
226800 |
3 |
Ескерілмеген жабдықтар |
|
504000 |
6 |
261900 |
8 |
40350 |
4 |
Сорап
HH-57 |
1 |
150000 |
6 |
69000 |
9 |
13500 |
5
|
Газды якор құрылғысы
Я-1 |
1
|
120000
|
11
|
14400
|
8
|
9600
|
6 |
Газды құмды якор ЯГП-1 |
1 |
135000 |
11 |
16200 |
8 |
10800 |
7 |
диномограф приборы |
1 |
85000 |
11 |
77520 |
8 |
680 |
8 |
дифференциялды манометрлер
|
1 |
65000 |
11 |
7800 |
8 |
5200 |
9 |
Барлығы |
|
|
|
|
|
434267,8 |
5.7-кесте ЕТҚ
есептеу коэффициенттері
Минималды жалақы,
тг |
14952 |
Айлар саны |
12 |
Аүдандык коэффициент |
1,1 |
Территориялдық
коэффициент |
1,4 |
Қосымша еңбек ақы
коэффициенті |
1,5 |
5.8- кесте . Әр қызметкердің
жалақысының есептелу
Контингент |
Разряд |
Адам саны |
Бір адамның айлық жалақысы,
тг |
Жалпы жылдық жалақы қоры, тг |
Инженер-разработчик |
10 |
1 |
172381 |
2068571 |
Мастер |
9 |
1 |
160557 |
1926684 |
Оператор |
6 |
4 |
118551 |
4267829 |
Зертеуші |
5 |
1 |
105482 |
1265787 |
Жұмысшылар |
3 |
3 |
83701 |
3013244 |
Барлығы |
|
9 |
|
12542115 |
Әлеуметтік сақтандыруға және зейнетақы
қоры шығындары
ҚР салық кодексіне
сәйкес жалақы қорынан келесі қаржы бөлу
түрлері жүргізіледі:
Мемлекеттік бюджет
( әлеуметтік салық ) ставкасы 18,5 % бойынша;
НПФ ставкасы 10 %
Сөйтіп әлеуметтік
қаржы бөлулер келесіні құрайды:
ШӘс+ЗҚ = ЖҚ * 0,285 = 12542115 *
0,285 = 3574503 тг
Қабатты сұйықаен
жаруды АНА-105М агрегатымен бір ұңғымада
жүргізілді.ҚСЖ-ға дейінгі шығын q1=4т/тәу,ҚСЖ-дан кейінгі
шығын q2=23,7т/тәу
Қосымша мұнай көлемі
мына формула бойынша анықталады:
Q = QФ – QT – QП - QA =7024-1186-4-14=5820т
Мұндағы: QФ – іс шаралар
өткізілгеннен кейінгі ұңғының тиімді
жұмыс уақыты аралығындағы нақтылы мұнай
өндіру; QT – бір күнге
дайындауға кеткен мұнайдың шығымы; QA – шараларды
өткізуге кезінде мұнайдың шығыны.
QФ=q2·TЭ·КЭ=23,7∙345∙0,86=7024т
Мұндағы: q2- шараларды
өткізілгеннен кейінгі ортатәуліктік
мұнайдың шығымы; м3/тәу; ТЭ- пайдалану
ұңғысының тиімді уақыты, күндер; КЭ – пайдалану
коэффициенті
QT= q1·TЭ·КЭ=4∙345∙0,86=1186т
Мұндағы: q1- шараларды
өткізуге дейінгі орта – тәулік мұнайдың
шығымы, м3/тәу
QП= q1·T1=4∙1=4
QА=14 м3
Қосымша пайдалану
шығындары қосымша мұнайды өндіру шығындарымен
және өңдеу шығындары(дайындау-аяқтау
жұмыстары, ұңғыларды зерттеу және қабатты
сұйықпен жару) тұрады:
Дайындау-аяқтау
жұмыстарының бағасы
Шдқ=а·t1·39=3600·48·39=6739500 тг
Энергетикалық шығындар
Мұнай өндіруге қатысты энергетикалық
шығынның өзгеруін бекітілген қуат қаншаға өзгеруіне
және шараларды енгізу нәтижесінде энергияның
жылдық шығынына байланысты анықтайды.
Келесі формуламен
меншікті нормативтерді ескере отырып
энергия шығынын анықтаймыз:
Шэ = Qж * Э * Б
Qж - жылдық мұнай өндіру,
т.
Э - бір тонна мұнайды
жинау және дайындауға кеткен энергияның
меншікті
шығыны, кВт/сағ.
Б – 1 кВт/сағ электроэнергия
бағасы, тг.
Qж = 190500 т
Э = 30 кВт/сағ
Б = 6,48 тг/кВт
Шэ = 190500 * 30 *
6,48 = 27313200тг
5.9-кесте .
Мұнай өндірудің
жылдық энергетикалық шығыны.
Құралдар |
Э, кВт/сағ |
Б, тг/кВА |
Qж, т |
Ш, $ |
|
|
|
|
|
Станок качалка |
30 |
6,48 |
7024 |
204819840 |
:Үстеме шығындар
барлық өндіріс шығындардың 20%-ін құрайды.
ШҮс= (ШДқ+ША+ШҚСЖ+ШҚМШ+ШЕАҚ+ШЗақ+Әт+ШЭ)*0,2
ШҮс=(6739500+434267,8 +15742500+3130200+12542100+3574500+1365450)*0,2=21764258
Штанглы терең сорапты
ұңыға газдың әсерін алдын алу шарларына
кеткен шығындар:
ШДқ+ША+ШҚСЖ+ШҚМШ+ШЕАҚ+ШЗақ+Әт+ШЭ+ШҮст
Ш2=434267,8+9095250+15742500+3130200+12542100+3574500+1365450+
21764258 =67648525,8 тг
5.10-кесте
Техника – экономикалық көрсеткіштер
№ |
Көрсіткіштер |
Шараны енгізгенге дейін |
Шараны енгізгеннен кейін |
1 |
Мұнай өндіру, тонна |
121700 |
190500 |
2 |
Сұйықтықтың орташа шығымы,
т/тәулік |
2 |
4 |
3 |
Еңбек ақы қоры |
3431436 |
12542115 |
4 |
Әлеуметтік қаржы бөлулер, тг. |
3574503 |
3574503 |
5 |
Энергетикалық шығындар, тг. |
23658480 |
27313200 |
6 |
Жинау, тасмалдау және дайындауға
кеткен шығындар, тг. |
|
6739500 |
8 |
Ұңғы амортизациясы, тг. |
127337,8 |
127337,8 |
9 |
Сорап амортизациясы, тг. |
13500 |
13500 |
10 |
Үстеме шығындар, тг. |
850547,56 |
21764258 |
11 |
1 тонна мұнайдың өзіндік
құны, тг. |
3401 |
3551 |
12 |
Барлық шығын, тг |
41397585 |
67648525,8 |
13 |
Жылдық экономикалық тиімділік,
тг. |
199 565 640 |
| |
6 Еңбекті қорғау
бөлімі
6.1 Мемлекттердің
қауіпті және зиянды факторлар
С.Балғымбаев кен орнын игерудің
технологиялық негізін жасағанда және
таңдағанда, халықаралық қауіпсіздік
нормалары және Қазақстан Республикасының
қауіпсіздік нормасы ескерілді. Сонымен
қатар: «Мұнай және газ орындарын игерудің
Ортақ Ережесі», Алматы 1996; «Күкіртсутекті
мұнай, газ және газконденсатты кен орындарын
игеру кезіндегі қауіпсіздік Бағыттаушысы»;,
«Қазақстан Республикасының мұнайгаздыконденсатты
кен орындарында өнімді қабатқа көмірсутек,
сонымен қоса күкіртсутек газын айдау
кезіндегі өндірістік қауіпсіздіктің
Ережесі» атты, Қазақстан Республикасының
төтенше жағдайлар жөніндегі Агенттікпен
бекітілген құжаттарда қарастырылды.
Кен орнын игеруші
келесілерге жауапкершілік алады:
-келісілген территорияда
мұнай және газды өндіруде
немесе келісілген бақылау жүргізу
кезінде, жүргізілетін жұмыстардың
қауіпсіздігі;
-қауіпсіздік шаралары
бойынша құжаттар дайындау;
-жүргізілген жұмыстардың
нәтижесін мемлекеттік органға
көрсету;
-мемлекеттік бақылау
органы инспекциясының жұмысына
көмектесу.
Кен орнын игерумен пайдаланудың
әрбір объектісінде, жүргізілген жұмыстарға
және қызметкерлер қауіпсіздігіне жауап
беретін өкіл болады. Осы өкілдің мамандануымен
тәжірибесі осы қызмет атқаруға сай келу
керек.
Қызметкерлердің денсаулығымен
өмірін және қоршаған ортаны қорғау үшін,
кен орындағы жұмыстар барынша қауіпсіз
жүргізілуі тиіс. Алайда, мұнай-газ
саласы қауіпті өндірістің қатарына кіреді.
С.Балғымбаев кен орындағы қауіпті
және зиянды факторлар келесілер: ұңғыларды
қамсыздандыру кезінде қозғалмалы
және айналмалы бөлшектердің әсері, тербелмелі
– станок қондырғылары, компрессор сораптары,
вентиляторлар және қозғалмалы агрегаттар
құрал-жабдықтары үлкен қауіп туғызады,
ал түсіру – көтеру операцияларында, яғни
сорапты компрессорлы құбырларды элеватордың
жөндеп қыса алмауынан, сым арқандардың
жүк көтеру беріктігінен қауіп тууы мүмкін.
Топтамалы өлшеу қондырғыларында
жоғарыда жұмыс істеуде, әсіресе топтамалы
өлшеу қондырғысының жоғарғы бөлігінде,
буферлі сыйымдылықпен резервуарларда
қауіп тууы мүмкін. Сонымен қатар, термиялы
әсер етулерде, яғни жылуөткізгіштер –
мұнай бергіштікті арттыру кезіндегі,
қыздырғыш пештерде қауіп туғызады.
Химиялық әсер етулер ұңғыны
өңдеу процесіндегі қышқылмен жұмыс
кезінде, сонымен бірге ингибиторларменен,
беттік әрекеттік заттармен жұмыс кезінде
қауіп тудырады.
Ең қауіпті өндірістік факторлар-
бұл электрлі, жарылыстар және өрттер.
Электрлі қауіптің тууы электрлі және
мұнай өндірістік жабдықтардың жоғары
кернеулі болуына (электртұтынушылар,
жібергін қондырғылар, жарықтандырғыш
көздер, трансформаторлар, мұнай өндірісінің
құрал – жабдықтары – резервуарлар, құбыр
өткізгіштер және тағы басқалары).
Жарылғыш қоспаларды, жолай
мұнай және табиғи газдар, сонымен қатар
ауамен әсерлескен әртүрлі мұнай өнімдерінің
булары түзілуі мүмкін. Жарылысқа үлкен
қысымда жұмыс жасап тұрған жүйелерде
ұшырауы ғажап емес (ұңғы сағасы, шығу
линиялары, коллекторлар, тербелмелі –
станоктор, топтамалы өлшеу қондырғылары,
компрессорлар, сораптар).
Көп жағдайларда өрт себептері
болып фланецті қосындылардың төмен гермитикалылығынан
газдың кетуінен, мұнай өнімдерінің
статикалық электрленуі болып табылады.
Топтамалы өлшеу қондырғыларында
діріл мен шу көздері болып айырғышқа
қондырылған желдеткіш, сораптар жұмысы,
компрессорлар мен қозғалмалы агрегаттар
жұмысынан, ол тербелмелі – станокта дыбыстар
қозғалмалы бөлшектер әсерінен болады.
Газда қызметкерлерге зиянды болып келеді,
бұған себеп болып территорияның газдануы,
ұңғы сағасында, мұнай өткізгіштер
қасында, сол сияқты үлкен мөлшерде газ
бөлінуі байқалған резервуарлар мен айырғыштар
қасында жұмыс істеу болып табылады.
Ретсіз жарықтандыру да жағымсыз
әсерін тигізеді. Жұмыс тәулік бойы жүретін
болған соң және әртүрлі өндіріс объектілерінде,
әртүрлі көзге әсер жұмыстары болғандықтан
(топтамалы өлшеу қондырғылары, қабат
қысымын ұстау, мұнай дайындау пунктерінде).
Мұнай өндірісінде жұмыс процестері
жағымсыз метеожағдайлармен байланысты,
яғни температура мен ылғалдылыққа.
Жағымсыз метеорологиялық жағдайлар
кезінде, зиянды заттардың ауаға лақтырылуын
төмендететін, ұйымдық – техникалық сипаттағы
шаралар ұсынылады:
1.Технологиялық тәртіп
бойынша жұмыстың максимал тиімді
режимін ұйымдастыру;
2.Өлшегіш аппаратураларымен
технологиялық үдістерді автоматты
басқару жүйелеріне қатал бақылау
жүргізу;
3.Ауаға көп мөлшердегі
зиянды заттардың лақтырылуы
болатын жөндеу жұмыстарын болдырмау;
4.Технологиялық жабдықтардың
және құбыр желілердің саңылаусыздығын
қадағалау;
5.Қауіпсіздік ережесі мен өрт
қауіпсіздігін бақылау.
Негізінен игеру барысында
апатты жағдайлар көбінесе:
-Аз уақыт ішіндегі көміртегілердің
көп мөлшерде шығуы;
-Технологиялық процесстердің
жиі-жиі қайталанып бұзылуы;
-Сапасыз монтажды жұмыстардың
жүргізілуі, автоматты жүйелердің істен
шығуының нәтижесінде аз мөлшерде өнімнің
сыртқа шығуы;
-Әртүрлі масштабтағы апаттарға,
уақытында шара қолданбағанның әсерінен
болуы мүмкін.
-Өндіріс орнындағы газ қаупі:
улы жеңіл газдармен сипатталады, құрамында
уландырғыш заттары бар (метан, пропан),тұншықтырғыш
(екіокисті көміртегі), тыныс алу жолын
қоздырғыш (күкіртсутегі).
- Жарылғыш заттар, құрамында
газы бар, ауамен әрекеттесіп жарылыс
туғызуы мүмкін (күкіртсутегі, метан, этан,
пропан);
- Өртте қауіпті, құрамындағы
мұнаймен сипатталады, көмірсутекті газбен
қосылып, күкіртсутекте, химиялық реагенттерде,
материалдарда (электр жабдықтарында,
электржелілерінде, майға қаныққан материалдарда);
- Химиялық күйіктер – адам денесіне
химикаттардың түсуінен пайда болады;
- Термикалық күйіктер – адам
денесіне жоғарғы температурадағы заттардың
түсуінің әсерінен, ыстық заттармен жанасу
нәтижесінде, факельдің әсерінен;
- Электр тогынан жарақаттану
– қауіпсіздік ережесін бұзғаннан, электржабдығымен,
электр желілерінің нәтижесінде болады;
- Механикалық жарақат – айналмалы
және қозғалмалы механизм әсерінен.