Мемлекеттік саяси биліктің Конституциядағы саяси көрінісі

МАЗМҰНЫ

 

КІРІСПЕ.............................................................................................................3

І Экономика.......................................................................................................

1.1Экономика туралы жалпы түсінік..............................................................5

1.2 Экономикалық қатынас жүйесіндегі адам...............................................6

2 Мемлекет........................................................................................................

2.1 Мемлекет туралы жалпы ұғым....................................................................8

Мемлекеттік аппараттың сипаттамасы......................................................10

  Мемлекеттік аппараттың түсінігі және оның нысандары.........................

 Қазақстан  Республикасының мемлекеттік органдардың  түрлері және қызметі........................................................................................................

Өкілетті органдар..........................................................................................12

 Атқарушы органдар.....................................................................................16

 Сот билігі......................................................................................................20

3 Саясат ұғымы..............................................................................................22

3.1 Жеке адам және саясат...........................................................................23

3.2 Мемлекеттік саяси биліктің Конституциядағы саяси көрінісі...............24

ҚОРЫТЫНДЫ.....................................................................................................27

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР........................................................................29

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Қазақстан Республикасының 1995 жылы 30 тамызда қабылданған жаңа Ата Заңы еліміздің тәуелсіз, демократиялық, құқықтық, зайырлы және егеменді мемлекет белгілерін бекітіп айқындап берді. Өз дамуын кеңейте түскен мемлекетте ерекше орын алатын орган жүйесі болып  мемлекеттік аппарат табылады. Конституцияда  мемлекеттік аппарат тармақтарының  әрқайсысына кең өкілеттік берілген.

Қарастырып отырған  курстық жұмыстың тақырыбы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппараты»  деп аталады.

Курстық жұмыстың мақсаты – мемлекеттік аппарат  ұғымы, нысандары, құрылымы, қағидалары туралы нақты әрі толық мазмұнын ашып беру.

Мемлекеттік аппарат  мемлекеттік  органдардың жүйесін  өзімен байланыстырады және мемлекет алдындағы мақсаттар мен міндеттерді  жүзеге асыру арқылы өз қызметін айқын  көрсетеді. Қандай да болмасын мемлекеттің  ең негізгі құрамды элементі –  бұл аппарат болып табылады.

Курстық жұмыстың тақырыбының мазмұнын толығымен  ашып көрсету мақсатында төмендегідей сұрақтар қарастырылады. Олардың қатарына мыналар жатады:

мемлекеттік аппараттың жалпы сипаты, нақтырақ айтқанда түсінігі, белгілері және нысандары;

 мемлекеттік  аппараттың құрамын құрайтын  мемлекеттік органдардың түрлеріне   нақтырақ толық мәлімет беру,

мемлекеттік аппарат  қызметінің және ұйымдастырылуының  негізгі принциптерін талдап беру.

Жалпы мемлекеттік  аппарат өзінің мақсаты бар және оны орындау үшін –өз құзіреті бар мемлекеттік аппараттың бір  буынына жатады. Курстық жұмыстың мазмұнын толық ашу үшін, әр сұрақты  жеке – жеке қарастырып өтелік. Қазақстан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Қаншама көне қалалар, мәдени орталықтар қирады, кітаптар өртеліп, жазықсыз жандар кұрбан болып, өлшеусіз қан төгілді. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата-баба жері, атамекен дәл бүгінгідей ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да  еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр  жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен.

Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды  да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл  ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек  қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа  ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін  табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын  уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып  келген талай табиғи байлық ондаған  жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті.

КСРО өзінің 70 жылдық тарихында ұлттардың, этникалық  топтардың, аз халықтардың теңдігі  мен құқы жөнінде жар салудан  жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық  міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық  заң ережелері  де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде  қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан  Республикасы жағдайында ғана құқықтық мемлекет құрудың шынайы мүмкіндігі туып отыр.  Біздің жас мемлекетіміздің  Конституциясында міне осы қадам  тәуелсіз Қазақстанның демократиялық  дамуының кепілі ретінде жүзеге асырылады.

 

 

 

 

 

 

І Эконмика

1.1 Экономика  туралы жалпы түсінік

 «Экономика»  деген сөз алғашқы ұғымында  отбасы шаруашылығын білдірген.  Қазіргі уақытта экономика кең  көлемде: өндіріс, тұтас халық  шаруашылығы, жалпы өндірістің  әр саласы, қаражат-ақша айналасы, т.б. байланысты айтылады. Біздер  экономиканы кең көлемде, қоғамдық  өндірістің жүйесі деп түсінеміз.

 Өндіріс-қоғамның  өмір сүруіне және дамуына  қажетті материалдық игілікті  жасайтын процесс. Жұмысшы күші-өндірістің  адамдық факторы, ал өндіріс  құралы-заттық фактор. Бұл факторлар  өзінен-өзі ештеңе де өндірмейді. Тек оларды біріктіру ғана  игілікті шығаруға жағдай жасайды,  яғни өндірісті іске асырады.  Жұмысшы күші, еңбек құралы мен  еңбек тәсілінің арасында күрделі  қатынас жүйесі пайда болады. Бұл қатынас пен адамның еңбек  құралына әсер етуінің тәсілін  технология дейміз.

 Аталған факторлардың  күрделі бөлікте өмір сүруі,  адамдардың еңбекке қатынасуы  өндірісті ұымдстырумен қамтамасыз  етеді.

 Өндіргіш күш-қоамдық  өндірістің жетекші саласы. Бұл  қоғамның табиғатқа қатынасын  көрсетеді.

 Өндіріс процесінде  адамдар сонымен қатар өзара  қатынаста болады, яғни өндіріс  қатынасына енеді. Бұл да күрделі  жүйе. Оған меншік қатынасы да, өндіріс шығаратын өнімді бөлу, алмастыру және тұтыну да жатады. Тұтыну өндіріске байланысты.

 Материалдық  игілікті шығару адам қоғамының  материалдық негізін құрайды.  Ол үдіксіз жүріп жатуы тиіс.

 

 

 

 

 

 

1.2 Экономикалық қатынас жүйесіндегі адам

 Әрбір адам  көпқырлы экономикалық қатынас  арқылы басқалармен байланыста  болады. Ол өнім шығарады, жалақы  алады, меншік иесі болады, сатушы  немесе сатып алушы рөлін атқарады. Ақша қоғам жасаған материалдық  және рухани байлықтан адамның  өзіне тиістісін сатып алуға  мүмкіндік береді.

 Адамның пайда  табуға, оны иеленуге құқығы бар.  Ол қандай кедей болса да  бір нәрсені иеленеді, оны құрметтейді,  қорғайды. Адамның меншігі – оның  дене болмысы, білімі, ақыл-ойы  мен қабілеті. Адамның интеллектуалды  меншігі – оның ашқан жаңалығы, өзі жасаған өнер туындылары, шығармалары мен ғылыми еңбектері.

 Адамның жеке  меншігі – оның үй-мүлкі, киім-кешегі, машинасы, саяжайы, т.б.

 Біздің елімізде  адам еңбек шаруашылығының (ұсақ  кешендердің), шаруа және қосалқы  шаруашылықтың меншік иесі. Бұлар  оның еңбегі мен одан түскен  пайдасы арқылы жасалады.

 Бұл аталған  меншіктің бәрінің де иесі  – адам. Ол өз меншігін еркімен  пайдаланады, тұтынады, басқа біреуге  бере алады, өзінің ұрпақтарына  мұра етіп қалдырады. Оларды  қорғайды, дамытады, байытады,тиімді  түрде тұтынады.

 Демократиялық  қоғамда жұмысшылар ұжымдық кешен  құрады, өз акциялары арқылы өндірісті  басқаруға немесе өнім шығаруға, бөлуге қатысады.

 Адамды еңбектен  шеттеуді жоюдың негізгі бағыты  – мемлекеттік кешендерді басқаруды  демократияландыру, өндірістік және  әлеуметтік мәселелерді шешуде  еңбек ұжымының құқығын арттыру.

 Екінші бағыты  – еңбек жағдайын ізгіліктендіру, еңбектің мазмұнын өзгерту, оны  ақыл-ой еңбегі арқылы байыту. Бұл өзгерістер жаңа техника  мен технологияның жетістіктеріне  тікелей байланысты.

 Өндірістегі  адамның орны қандай болмақ? Ғылыми-техникалық  прогресс адамның өндірістегі  орнын өзгертеді, оның еңбегі  мен қызметінің мазмұнына әсер  етеді. Ғылыми-техникалық революция  ой еңбегінің, адамның жағдайды  бағалау және дербес шешім  қабылдау қабілетін, шығармашылық, бастамашылдық рөлін арттырады.

 Жаңа техника  мен технология адам қабілетінің  артуына жағдай жасайды, оны  ынталандырады, сонымен қатар  еңбекке қатаң талап та қояды.

 Еңбек өнімділігінің  артуының негізгі бұлағы-адам. Мәселе  оның кәсібінің жоғарылығында,  қабілетінде, еңбекке қатынасында.

 Адамның еңбекке  қатынасы адам мен қоғамның  әндіріс процесіндегі байланысын  көрсетеді. Демократиялық қоғамда  көпшілік адамдар саналы еңбек  етеді. Олар өздерінің ұйымшылдығын, ұқыптылығын көрсете біледі, жалқаулықпен, тәртіпсіздікпен күреседі. Бұған  қоғам да, адам да мүлделі болады, адам өзінің жоғары сипатты  кәсіби, оның сапасын мақтаныш  тұтады, одан моральдық қанағат  алады.

 Тұтыну қатынасындағы  адам. Адам-тұтынушы. Ол тұтыну мәселесін  шешу үшін басқалармен қатынасқа  түседі.

 Адамның тұтыну  қажеттілігі қоғамның дамуына  маңызды рөл атқарады. Бұл ретте  адам өз шаруашылығында, кәсібінде  қандай өнім шығару, нені сатып  алу, еңбегін қаблетін қалай  қолдану керектігін білуі қажет.

 Адамның тұтыну  қажеттілігі өндірісті реттеушілік  те рөл атқарады. Мәселен, бұрын  теледидар болмады, адамдар бұл  саладағы қажеттіліктерін театрға,  киноға барумен қанағаттандырды.  Теледидар пайда болған соң  оның сапасына назар аударылды,  түрлі-түсті теледидар қажет болды.  Ал бұл қажеттілік теледидардың  осы түрін шығару мақсатын  қойды.

 Адамның тұтыну  қатынасында оның ұқыптылығы  үлкен рөл атқарады. Алған жалақысы  немесе қосымша табысы отбасының,  әрбір ұйымның өмір сүруін  қамтамасыз етеді.

Демек, адам отбасылық  өнімнен бастап, қоғамдық өндіріске  дейін экономикалық қатынасқа тікелей  араласады. Оның жоғары сапалы кәсібі, ұқыптылығы, икемділігі шешуші рөл атқарады. Адам – өнімді шығарушы ғана емес, оны бөлуші және тұтынушы. Ол – экономикалық өмірдің шешуші тұлғасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Мемлекет

2.1 Мемлекет  туралы жалпы ұғым

Мемлекеттің қоғамнан және басқа  да қоғамдық  ұйымдардан айырмасын  білуге  көмектесетін,  өзіне тән белгілері болады.

Біріншіден,   мемлекеттің тұтас аумағы  болады,  онда сол елдің өз халқы тұрады және оған сол мемлекеттің саяси  өктемдігі   жүреді.  Сол аумақта  өмір сүретін адамдар конституциялық құқықтары мен міндеттерін пайдаланып сол мемлекеттің азаматтарына  айналады.  Қандай мемлекет  болмасын өзінің аумағын сыртқы басқыншылықтан қорғау үшін  көп жағдайларды  ұйымдастырады және  шешеді.

Мемлекеттің даму  барысында халықтың  аумақтық принципі бірқатар мемлекеттік-құқықтық  институттармен тұтас алғанда жанама түрде байланыс орната алды, ол оны нақтылай түсуге, тереңдетуге, айқын мазмұнмен толықтыруға  бағытталған еді. Олардың ішінде  қандай да бір мемлекетке тиесілілігі  бекітілген азаматтық институт ерекшеленеді.

Екіншіден,  мемлекеттің  қоғамды, оның қызметін өз  жөнінде  басқаруға құрылып, ерекше аппараты  бар,  саяси (өкіметі)  билігі болады. Демократиялық  қоғамда өкімет халықпен бірге  болады, себебі ол мемлекеттің  аппаратын құрғанда тікелей қатынасып,   бөліктерінің қызметіне бақылау  жүргізеді.  Өзіне  жүктелген қызметті орындау үшін,  саяси өкімет,  заңдар  қабылдайды және    басқа  да  бәріне  бірдей шешімдер шығарады.

Құқықтық заңдар, ел азаматтарының  қолдауына  ие болып, мемлекет жағынан заңды  қимыл  жасамай – ақ  ерікті түрде  іске асырылады.  Өкімет өзін азаматтық  қоғамға  қарсы  қоймайды  және  оның мүддесін қамтамасыз етуге, экономикасының  дамуына барынша материалдық  жағдайлар жасап, қажетті  өмір сүру  деңгейіне жеткізуді көздейді.

Үшіншіден, тек  мемлекет  ғана өзін тәуелсіз билік  иесі екендігін көрсетеді.  Мемлекеттік  өкімет-  жоғарғы, тәуелсіз   және бөлінбейді.   Оның жоғарылығы және тәуелсіздігі өзінен басқа, мысалы, партияларға  не болмаса басқа да  ұйымдарға  бөлінбейді, себебі мемлекет өзінің өкімет билігін ешқандай басқа ұйымдармен бөліспейді.  Мемлекеттің тәуелсіздігі халықтың тәуелсіздігіне қарсы  қойылмаған.

Қазақстан Республикасының  1995 жылғы Конституциясы  бойынша  тек  халық қана    өкіметті және  тәуелсіздікті ұстайды.  Халық  референдум арқылы мемлекеттік  және қоғамдық, маңызды мәселелерді  шешуге  құқығы  бар.  Мемлекеттің  тәуелсіздігіне оның әртүрлі, қандай болса  да өкіметтен тәуелсіздігі, ішкі және сыртқы проблемаларын шешу мүмкіндігіне  ие болғандығы.

Төртіншіден,  мемлекеттің өзі ғана, бәрін тегіс  қамтитын ұйым.  Ол барлық халықты  біріктреді  және оның  атынан шығады.  Оның шешімінің, барлық азаматтарға  және олардың ұйымдарына міндеттілік  маңызы бар.