Гидромаш-Орион көпір темір бетон конструкция» ЖШС-де бетонды өндіру технологиялық процесін басқару, сынау және сапасын бақылау маман

 

Республиканың барлық батыс аймағындағы темір  бетон бұйымдарының өңірі өндірушілерінің  бірі ретінде зор өндірістік әлеует пен қуаттылыққа ие бола отырып, сапалы және сұранысқа ие өнімді өндіре отырып, «Гидромаш – Орион - МЖБИ» ЖШС тен Қарашығанақ жобасы ғана емес, сондай – ақ барлық Қазақстан Республикасының Батыс Қазақстан аймақтарының темір бетон бұйымдарына қажеттіліктерін толық көлемде қанағаттандыру үшін барлық мүмкіндіктерге ие.

 

 

2.2 Өнімдер өндірісіндегі технологиялық процестер

 

Бетон бұйымдарын өндіру бойынша зауыттар қазіргі құрылыс жағдайында үздік өнімді: бетондар мен ерітінділердің әр түрлі түрлері, сондай – ақ құрылыстың барлық түрлерінде қолданылатын темір бетон бұйымдарының кең ауқымын шығарады. Бұл жол тақталары, іргетас блоктары, бағана, жол тақталары, іргетас блоктары, ФБС іргетас тақаталары, құдық сақиналары, басқаштар және жалғастырғыштар.

Бетоннан жасалынатын бұйымдар өндірісі едәуір күрделі технологиялық циклге ие, үдерістің әр бір сатысында технологиялық талаптардың орындалуын талап етеді.

Бетонды кез – келген құрылым оны қүұраушыға ие бетон және арматура. Бұйымдардың қолданылуына қарай, оларды дайындау кезінде төзімділік пен сенімділік талаптарына жауап бере алатын әр түрлі сападағы  бетондар қолданылуы мүмкін. Едәуір жүктемені көтеруге тиісті іргелік блоктар мен үшін жоғары сапа бетоны қолданылады.

Пайдалану кезінде  едәуір күш түсетін қоршау секциялары мен басқа бұйымдар бетонның едәуір арзан түрі қолданылады.

Арматура цехы дайындау, дәнекерлеу, жинақтау бөлімі және таттанудан арматураны қорғайтын  бөлімдерден тұрады [7].

Дайындау бөлімінде  дұрыстау, кесу және арматура болатын  біріктіру, біріктірілмеген жерлерді тазалау, қажетті өлшемде кесу жүргізіледі. Бұл бөлімде шыбық иеді, монтажды ілмектер дайындайды, серіппелерді қаптайды.

Дәнекерлеу  бөлімінде бір таңбалы және көп  электродты машиналарда торлар мен  қаңқаларды дәнекерлейді. Көп электродты машинада кең токөздерді көлденеңінен кесу үшінқайшылар бар. Төселетін бөлшектерді пісіруге дәнекерлеу трансформаторларын қолданады.

Темір бетон  бұйымдарын қарапайым және алдын  ала тығыздалған арматурамен  арматурлайды. Арматурлауға  созылған бетон құрылымының негізгі зоналары күшейтіледі. Болат арматура бетонмен салыстырғанда созылуға кен, келетіндіктен, пайдалану кезінде бұйымда бетондағы арматураның таттануына әкелетін, ылғал мен газ кіре алатын жарықтар пайда болуы мүмкін.

Бетон жұмысын бетонды тығыздалған арматурамен арматурлай отырып, едәуір жақсартуға болады. Бұл жағдайда  бұйымға  төзімділіктің 60 – 70 %  шегіне дейінгі созылған күйден арматурасы саналады. Арматура бетонда бұндай қалыпта белгіленген төзімділіктің 70 – 80 %  кем емес көрсеткішін алғанға дейін болады. Бетонның қысымы қысымдағы арматурамен өтелетіндіктен, ол деформацияға аз ұшырайды, сондықтан пайдалану кезінде едәуір төзімді.

Бұйымды алдын  ала сығындалған арматурамен  үш тәсілмен арматуралайды: пішінделетін бұйымға тіркелген қысымды алдын  ала созылған арматураны салушы, дайын  өнім каналына арматураны созу арқылы; тіркеу және монолиттау; пішінделетін бұйымды алдын ала сығымдалған темір бетон кесек элементтерімен, тақталармен арматуралау арқылы.

Арматурамен алдын  ала созуды механикалық кемеге элекротермиялық  тәсіл барысында арматура өзегін керу, сым және сымды шоғырлар тізбегін созуды жүзеге асыратын гидродамираттар қолданылады. Жоғары төзімді ширатылған сымнан созу үшін тетікті құрылымды диламометрилиалдық кілттер қолданылады [10].

Элекротермиялық тәсілдің мәні таоап етілген ұзындыққа  дейін электр тогымен қыздырылған, түбінде алинерлері бар арматуралық құрылымдарды қыздырылған жерінен пішінде қаты тіректі пішіндерді тіркейді. Пішін тіректері созу кезіндегі қысқаруды бодырмайды, соның арқасында белгіленген қысым алынады. Алдын ала сығымдалған кесек элементтер олардағы керілген арматурамен ұсақ бетоннан дайындайды. Темір бетон және тақтамен арматуралауды жеңіл бетондар мен орташа түрдегі бетондарға қолданған дұрыс.

Цементтен, портландцемент, балшықты цемент және гипстен дайындаған бетонда арматураны алдын ала сығымдау бетонды кеңейту, арқылы жасалады. Арматура оның орналасу бағытына тәуелсіз түрде сығымданады.

Алдын ала сығымдалған  құрылымдар мен бұйымдар үшін сымды  өзекті арматураны, ширатылған сым, арқандар және термиялық мықтыландырылған бетонда  қолданылады.

Сығындалатын  арматура үшін қолданылады:

• А–ІV класты азқоспалы, ыстық катонды болат, маркасы 2ОХГ2Ц, 20ХГСТ, 80С.
• Сол сияқты сорып шығаруды мықтыландырылған, А–ІІІ класты.
• 35ГС маркалы және А–ІІІ класты 25Г2С маркалы.
• В–4 класты салқынтартқыш көміртекті болатты сым.
• 7 сымнан ширатылған болат.

Қазіргі уақытта  алдын ала қысымдалған құрылымдар өндірісінде АТ–V және АТ–VІ класының термиялық қатайтылған болатын қолданады. Жинақталған темір бетон құрылымдарын термиялық қатайтылған болатпен арматуралар кезінде, арматураны үнемдеу құрайды.

Соңғы жылдары  сым және шиартылған 35 арматураның  өндірісі игерілді, оларды алдын ала  қысымдалған темір бетон құрылымдарын дайындауда қолдану арматура болатының  шығынын 2 есеге азайтуға мүмкіндік  береді. Жоғары төзімді суық керімен сымнан жасалған және орналасқан кемел біріктірмелі 7, 19 жіне одан да көп сымдардан өру арқылы болдырмайды. Құрылыста жоғары төзімділігі, бетонмен жақсы біоігуі, жоғары иілімділік және кез келген ұзындыққа ие 7 өрімді өрімдер қолданылады. Өрілген арматура төбе тірегіш бөренелер, қарап тәрізді төсемдер 37 және т.б. арматуралау үшін қолданылады.

Аралас арматуралауда  сығымдалған арматура бетон бұйымының  қиылысының керімелі аймағына орнатылады.

Алдын ала қысымдалған  темір бетон бұйымдарын өндіру кезінде жоғары сапалы тез қатаятын цементтер немесе ылғалды домолка ұшыраған цементтерді қолану қажет.

Арматураны  керу дәлдігін тетікті приборлар  көмегімен бақылайды.

Құрылыста алдын  ала қысымдалған темір бетон  құрылымдарын қолдану қарапайым  темір бетонмен салыстырғанда 20 – 30 % құрылым салмағын азайтуға мүмкіндік береді. Металды үнемдеу 60 % жетеді, бұйымның жарыққа төзімділігі едәуір артады [11].

Бұйымды арматуралау  кезінде арматураның қорғаныс қабаты көлемін сақтау қажет. Қорғаныс қабатының  тұрақты өлшемін қамтамасыз ету үшін арнайы тіркеуіштер пластмассадан жасалған қысқыштар қолданылады. Арматура темір бетон бұйымы ңшңнде болады, және құрылымның елеусіз, бірақ маңызды бөлігі болады. Осы арматура бұйымды қатайтады, оған пішін береді, құрылыстың әр түрінде қолдануға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, Арматураның шығыңқы бөлігі темір бетон бұйымдарын өзара бекіту үшін қолданылады. Едәуір күш түсіп, деформацияға ұшырайтын бұйым дайындау үшін, қысымдалған темір бетон қолданылады. Бұл жағдайда жобалау кезеңінде есептеу жолымен қай бағытта бұйымға едәуір күш түсетіндігі  анықталады және дайындау кезінде арматураны қарсы бағытта қысымдау жүргізіледі, бұл бұйымның деформацияға қарсы тұра алуына мүмкіндік береді.

Бетонды дайындаудың технологиялық үдерісінде негізгісі бұйымның барлық көлеміне ерітіндінің тең дәрежеде жайылуы болып табылады. Әсіресе, бұл цилиндр формаларына қатысты, олардың тең толтыру үшін дайындаған бұйымдарды айналдыра отырып, орталықтан сыртқа тебуші күшті қолданады.

Жазық дайындамалар ауыртпалықтың табиғи күші әсерінен ерітіндімен толықтырылады. Содан кейін, термиялық өңдеуге жіберіледі, бұл  бетонның қатаю үрдісін тездетеді және төзімділікті, сенімділікті арттырады. Темір бетон бұйымдарын дайындау зауыты әр бір құрылымдық бөлімнен ерекше қызметтер бөлінген бірегей механизм.

Цемент және инертті материалдар қоймасы  сапасы және түрі бойынша жеке сақтау үшін цементті сүрлейтін, бөліммен жабдықталған. Инертті материалдар: гранитті ұсақ тас және әр түрлі фракциялар құмын  ашық типті жартылай бумерлі қоймаларда сақталады. Жылдың салқын уақытында өндіріске жіберу алдында толықтырушылардың қыздырылуы жүргізіледі.

Цемент және арматураны жеткізу  үшін үлкен жүк көтерімділіктегі арнаулы автокөлік, ерітінді мен  бетонды тұтынушыларға жеткізу  үшін автобетон алмастырушылардың болғаны дұрыс.

ИЖН зауытының негізгі  цехтары болып табылады: БАТ (бетон  алмастырушы түйін), арматура ұаңқаларын өндіруге арналған цех, темір бетон  бұйымдарын өндіруге арналған цех. БАТ  зауыт қажеттілігін қамтамасыз ететін автоматты бетон алмастырушылар  көмегімен өндіреді, сатуға бетон өндіреді.

Арматуралық қаңқалар цехында  шығарылатын барлық өнімдер үшін қаңқаларды жинақтау жүзеге асырылады.

Бетон бұйымдарын өндіру үшін цехтарда агрегатты толассыз әдісімен бұйымдарды пішіндеу, бетонды төсеу, бу камераларындағы жылу ылғалды өңдеу жүргізіледі.

Жиектегі тасты вибротығындау  әдісімен ұсақ бетоннан жасалады. Технологиялық  үдеріс аяқталғаннан кейін барлық бұйымдар ТББ (техникалық бақылау бөлімі) түседі [13].

Өндірістік циклдің қажетті  құраушылары дайын өнім қоймасы және зауытқа келіп түсетін материалдар сапасын бақылау және дайын өнім сапасын бақылау жүргізілетін зауыт зертханасы балып табылады.

2.3 Термиялық және механикалық өңдеу, орау және сақтаудың технологиялық прцесі

 

Берілген кәсіпорында  технологиялық өңдеу ұғымы астарында өз камераларында дайын өнімдерді булау ұғынылады. Камераларға дайын өнім жүк көтеруші механизм арқылы орналастырылады, ол онда қажетті төзімділікке ие болады. Камерада бұйым белгілі уақыт аралығында болады, ол өткеннен кейін алынады және ір түрлі сынауларға ұшырайды. Қарау және кемшіліктер табыламаған жағдайда бұйым маркіленеді және ТББ штампісімен белгіленеді, дайын өнім қоймасына тасымалданады. Бірақ орналастыру немесе камерадан шығару үдерісінде зақымдалған (ұсақ жарық) бұйымдар болады, бірақ жөндеуге жармды болып табылады. Бұл жағдайда бұйым жөндеудің қажетті сатылымынан өтеді және қажет болған жағдайда қайтадан бу камерасына орналастырады.

ТББ қабылдағаннан кейін, бұйым пайдалануға дейін болатын  дайын өнімдер қоймасына шығарылады. Дайын өнім қоймасында бұйымдар қоймалау талаптарына сәйкес, яғни биіктігі 2 м артық емес және бұйымдар арасында 70 см кем емес өлшеммен орналастырылады. Бұйымдар арасында сыртқы түрін зақымдамауды болдырмау үшін ағаш бағаналар орнатылады [14].

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 Өнім мен шикізатқа  қойылатын стандарт талаптары

 

 

3.1 Сәйкестiктi растау  тәртiбi

 

Қазақстан Республикасының  аумағындағы нарықта өткiзiлетiн (импортталатын) темiр-бетон және бетон  конструкциялардың сәйкестiгiн растау мiндеттi сипатқа ие. Сәйкестiктi мiндеттi растау (нысандар мен схемалар) «Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңына, «Сәйкестiктi растау процедурасы» техникалық регламентiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2008 жылғы 4 ақпандағы N 90 қаулысына, «Құрылыс материалдарының, бұйымдарының және құрылмаларының қауiпсiздiгi» техникалық регламентiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2008 жылғы 4 ақпандағы N 96 қаулысына және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк техникалық реттеу жүйесiнiң нормативтiк құжаттарының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады. Сәйкестiктi мiндеттi түрде растауға жоғары қауiптiлiк объектiлерi болып табылатын темiр-бетон және бетон конструкциялардың жаңа түрлерi жатады.

Техникалық регламентте  белгiленген қауiпсiздiк талаптарының орындалуын қамтамасыз ететiн темiр-бетон және бетон конструкциялар жөнiндегi қолданыстағы және күшi бар стандарттарды үйлестiру «Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңына сәйкес жүргiзiледi. Үйлестiрiлген стандарттар өнiмнiң тұтынушылық қасиетi (сапасы) мен сәйкестiк презумпциясының қағидатын сипаттайтын көрсеткiштермен қатар қауiпсiздiктi айқындайтын көрсеткiштердiң нақты сандық мәндерi түрiндегi техникалық сипаттамаларды көрсетуi тиiс. Темiр-бетон және бетон конструкциялар, егер көрсетiлген қауiпсiздiк талаптары үйлестiрiлген стандарттарда көрсетiлген қауiпсiздiк талаптарына сәйкес келетiн өзге де нормативтiк құжаттар бойынша, ал олар болмаған жағдайда сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiлген нормадан төмен болмайтындай түрде жасалуы мүмкiн. Талаптардың орындалуын қамтамасыз ететiн үйлесiмдендiрiлген келтiрiлген стандарттар тiзiмi (дәлелдiк база) осы Техникалық регламентке 2-кестеде келтiрiлген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-кесте

Темiр-бетон  және бетон конструкцияларды өндiру кезiнде жарықтандырылу нормалары

№	Жұмыс сипаттамасы	Жасанды жарықтандыру, лк	Табиғи жарықтандыру, ТЖК (табиғи жарықтандыру коэф-тi), е Н, %		Бiрлескен жарықтандыру, ТЖК (табиғи жарықтандыру коэф-тi), е Н , %
			жоғарғы немесе аралас	жанама	жоғарғы немесе аралас	жанама
1	Өндiрiстiк процестi тұрақты қадағалау	кемiнде 200	кемiнде 3	кемiнде 1	кемiнде 1,8	кемiнде 0,6
2	Үй-жайларда адамдардың тұрақты болуы кезiнде өндiрiстiк  процестi мерзiмдi қадағалау	кемiнде 75	кемiнде 1	кемiнде 0,3	кемiнде 0,7	кемiнде 0,2
3	Үй-жайларда адамдардың мерзiмдi болуы кезiнде өндiрiстiк  процестi мерзiмдi қадағалау	кемiнде 50	кемiнде 0,7	кемiнде 0,2	кемiнде 0,5	кемiнде 0,2

 

«Бетон конструкцияларының қауiпсiздiгiне және шикізатқа қойылатын талаптар» темiр-бетон және бетон конструкцияларының қауiпсiздiгiне, оларды өндiру, тасымалдау, сақтау, пайдалану мен кәдеге жарату процестерiне қойылатын талаптарды белгiлейдi.