Әлеуметтік жұмыстың теориясы мен оның қалыптасуы

Әлеуметтік жұмыс жүргізген  кезде бірнеше жаңалықтар (инновациялар енгізіледі. Инновация дегеніміз - өзгеріліп отырған өмір жағдайына сәтті ұйымдастырылған жаңалықтар, мысалы; сенім телефоны.

Әдістер -бұл мақсатқа тез жетудің қысқа жолы. Әлеуметтік жұмыстағы әдіс- бұл клиентті қорғау мен көмек көрсету туралы алға қойған мақсатқа жету.

Әлеуметтік жүмыста, басқа  ғылымдағы тәрізді, жалпы айқындау әдістері анализ, синтез, салыстыру, бақылау, эксперимент және т.б. қолданылады. Жалпы ғылыми әдістермен бірге, әлеуметтік жұмыспен тығыз байланысты социология (анкета әдісі, социометрия), психология (тест әдісі), педагогика ғылымдар әдістері пайдаланылады.

Осы әдістерден басқа әлеуметтік жұмыста клиентті тәрбиелеу әдістері қолданылады. Осындай әдістерді: қоғамдық-экономикалық, психологияның педагогикалық және ұйымдастыру-басқару әдістер түрлеріне бөлуге болады. Қоғамдық- экономикалық әдістер клиенттің қызығушылығы мен тұрмыс мұқтажын қанағаттандыруға байланысты, яғни онда азық-түлік, зат, ақша жеңілдік, ақшалай көмек т.б. тәріздер беріледі.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

Психологиялық және педагогикалық әдіс — тура емес, жанама клиентке, оның мінез-кұлқы мен көңіл-күйіне әсер ету арқылы жүргізілетін әдістер түрі.Адамның санасына ақырындап әсер ету, тәрбиелеу, оның өзгеруіне әкеліп соғады. Үлкен маңызды әдістердің түрлері: дәлелдеу, түсіндіру, кеңес мысалдармен таныстыру, әлеуметтік терапия және оның еңбектегі отбасындағы, топтық, ойын түрлері. ( "Терапия" деген ұғым грек сөзінен алынған "көмек," "жазылу," "күту" деген мағынаны білдіреді). Әлеуметтік терапия адамды емдейді, дамытады, оның көңіл-күйін көтереді,оның қызығушылығын түсіндіреді, бір сөзбен айтқанда, әлеуметтік емдейді. Әлеуметтік терапияның бірнеше түрлері бар: жеке, топтық, отбасылық терапия.

Жеке әлеуметтік терапия өзінің басындағы мәселесін көпшілікке айта алмайтын (мысалы: тонау, зорлау, отбасылық қақтығыс) адаммен жүргізілетін жеке жұмыс.

Топтық, әлеуметтік терапия - бұл әлеуметтік қызметкердің 6-8 адамнан тұратын топқа әсері. Ол әйелдердің, ер адамдардың, ата-аналардың – бәріне ортақ мәселелерді талқылайды.

Отбасылық терапия — отбасымен жұмыс, ондағы мақсат — отбасы мүшелерінің қарым-катынасын жақсарту. Әлеуметтік еңбек терапиясы - орта пайда үшін топтын жасайтын еңбегі.

Ұйымдастыру әдісі адамдардың мінез-құлқының себебіне байланысты болады, яғни қоғамдық және еңбек тәртібін өз санасымен, ойлау қабілетімен жүзеге асырса, онда ол жауапкершілік пен борышын жүзеге асырады. Онда

шаралар түсіндіру түрінде, ал керек болған жағдайда ұйымдастыру  түрінде өткізіледі.Әлеуметтік жұмыстың Қазақстанда дамуына түрлі ғылымдардың  әсері мол.Әлеуметтік жұмыс кәсіби қызмет түрі және әлеуметтік институт ретінде күшті теориялық бағасыз өмір сүре алмайды.Әлеуметтік жұмыс көптеген теориялардың парадигмаларына сүйенеді.Қазіргі кезде әлеуметтік жұмыстың көптеген тұжырымдамалық тәсілдерін зерттеу керек.Әлеуметтік көмек парадигмаларының өзгеру себептері төмендегіше:

   1)Өмір сүрудің  жалпы ұстанымдары мен қағидаларына  тұтастылықтық дамыту.

   2)Халықтың қалалық  жерлерге өндіріс орталықтарына  топталуы және өнеркәсіптің көбеюіне  жағдай жасау.

  3)Адамдардың қатысы бар әлеуметтік байланыстар мен қатынастардың

кеңеюіне әкелуіміз  тиіс.

Әлеуметтік аз қамтылған  отбасыларды,тұрғын үймен қамтамасыз ету механизмін жетілдіру,әлеуметтік көмек көрсету мониторингімен әлеуметтік көмек көрсетуші есебінен жүйесін  жетілдіру,қарттардың демалыс үйлеріне жолдамалар алуына қосымша қаржы көздерін іздеу,мүгедектер үшін арнайы құрылғылар алу,қалалық қоғамдық транспорттарды пайдалануға жеңілдіктер жасау,әлеуметтік мекемелер жүйесін дамыту.Жалпы әлеуметтік жұмыстың шетелдік тәжірибелерін оқып үйренуге бірқатар әдістерді пайдалануды ұсыну дұрыс деп ойлаймын. 

                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жәрдемақылар төлену мүмкіндігі мен санатына орай

2009ж жарық көрген  «Қазақстан Республикасының халықты  әлеуметтік қорғау» тұжырымдамасына сәйкес мүгедектігіне, асыраушысынан айырылуына байланысты, жұмыссыздығы мен жасы бойынша әлеуметтік қорғау жүйесі толық ынтымақтастық қағидасына негізделген. Сондықтан да әлеуметтік қорғау бұл кәрілік, мүгедектік, денсаулық жағдайы, асыраушысынан немесе жұмысынан айырылу сияқты өткір тұстарда пайдаланылатын мемлекеттің арнайы оңалту шараларын жүргізу және әлеуметтік қажеттіліктерін қамтамасыз етуде берілетін арнайы жүйесі болып табылады.

 

1-кесте. Бұл кестеде 2003-2009 жылдар аралығындағы Мемлекеттік         әлеуметтік жәрдемақы алушылар саны көрсетілген:

Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алушылар саны
адам
	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Қазақстан Республикасы	786426	790359	773770	764553	748378	756533	767213
Ақмола	41055	40848	40000	39328	37793	37597	36993
Ақтөбе	36074	35895	34967	34378	33206	33232	33511
Алматы	87776	88924	85218	83226	82180	83224	85435
Атырау	28674	28859	26660	26006	25110	25507	25547
Батыс Қазақстан	35336	34875	34259	34046	33483	33168	33212
Жамбыл	52758	53926	53765	53437	52028	52354	53145
Қарағанды	72894	73109	73528	73091	71091	71836	72072
Қостанай	40411	39967	39500	38573	37054	36802	37077
Қызылорда	40116	40004	38956	38455	37232	37222	37163
Маңғыстау	117410	119234	122752	123229	123379	128049	132428
Оңтүстік  Қазақстан	18322	19229	19382	19676	20042	21205	21652
Павлодар	36740	36477	35209	34246	33228	33146	33469
Солтүстік Қазақстан	41480	41118	37384	36704	35770	35660	35091
Шығыс Қазақстан	79636	79140	76269	74390	72004	71819	72703
Астана  қаласы	13274	13606	14197	14606	14941	15918	17192
Алматы  қаласы	44470	45148	41724	41162	39837	39794	40523

 

 

(http://www.kaz.stat.kz/digital/soc_politika/Pages/default.aspx)

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

Мемлекеттік әлеуметтік жұмыс – бұл мемлекеттің әлеуметтік сферадағы белгілі бір әлеуметтік кезеңге есептелген қаржылық ресурстар  мен ұйымдық – насихаттаушы күштермен  нығайтылған, нақты – тарихи жағдай мен мақсаттарға негізделген  қызметі болып табылады.

Мемлекеттің әлеуметтік жұмысында негізгі орынды халықтың табысын қалыптастыру саясаты алады. Табыс ұғымы экономикалық қызмет нәтижесінің көрсеткіші болып табылады. Қазақстанның әлеуметтік жұмысының  стратегиялық мақсаты болып әлеуметтік бағдарланған экономиканың қалыптасуы болып табылады. Экономиканың  әлеуметтік бағдары ең алдымен (тұтынушының) өндірістің  тұтынушыға бағынуын, халықтың көптеген қажеттіліктерін қамтамасыз етуді білдіреді, дәл осы дамыған нарықтық механизмі бар экономикаға тән. Еліміздің аймақтарында әлеуметтік жұмыс теориясының дамуына лицензия беру қызметін жетілдіру қажеттігі туындап отыр.Әлеуметтік жұмыста мемлекеттік стандарттарды мейлінше қолданып сақтап отыру қажет.Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен пәні, бір жағынан, практикалық  әлеуметтік жұмыстың бағыттарымен негізделген, екінші жағынан, әлеуметтік жұмыстың теориясы мен практикасының мазмұны мен шекарасына әсерін қарамастан бұлар бір-біріне ұқсас. Қазіргі жағдайда әлеуметтік жұмыс көмекке аса мұқтаж адамдарға әлеуметтік көмек шегінен шығып, Адам туралы теориялық білімді игеріп, сол адамның әлеуметтік жағдайын түзеуге тырысады.Қортындылай келгенде менің курстық жұмысым қазіргі заманғы ҚР-дағы әлеуметтік жұмыс және оның теориясы туралы,еліміздегі әлеуметтік жұмыстың дамуы жайлы айтылған. Жас мемлекетіміздегі жас мамандық әлеуметтік жұмыстың жас мамандары алдында көптеген күрделі мәселелерді шешу мен олардың алдын алу профилактикасы тұр. Қазақстан әлеуметтік жұмысы енді қалыптасып келе жатқан білім саласы. өзінің кемшіліктерімен артықшылықтары бар. Қоғам өмірін реттеу мәселесін қарастыратын білімдер саласы өте үлкен болғанмен оның ең маңыздысы, әрі әлі эмперикалық жүзеге асыру функциясымен көзге түсетіні де осы әлеуметтік жұмыс мамандығы.Сондықтан адам үшін экономиканы құрудың қажетті шарты нарықтық реформаны жалғастыру болып табылады. Мемлекет халықтың материалды жағдайы үшін жүргізілген реформалардың кері әсерлерін азайтуға және позитивті әсерлерін күшейтуге ұмтылуы керек, ал бұл үшін реформалар жүйелі, әрбір кезеңнің жүзеге асырылуынан алдын – ала саналған нәтижемен жүргізілуі қажет.Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен пәні, бір жағынан, практикалық  әлеуметтік жұмыстың бағыттарымен негізделген, екінші жағынан, әлеуметтік жұмыстың теориясы мен практикасының мазмұны мен шекарасына әсерін қарамастан бұлар бір-біріне ұқсас. Қазіргі жағдайда әлеуметтік жұмыс көмекке аса мұқтаж адамдарға әлеуметтік көмек шегінен шығып, Адам туралы теориялық білімді игеріп, сол адамның әлеуметтік жағдайын түзеуге тырысады.Қортындылай келгенде менің курстық жұмысым қазіргі заманғы ҚР-дағы әлеуметтік жұмыс және оның теориясы туралы,еліміздегі әлеуметтік жұмыстың дамуы жайлы айтылған

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Тұмашбай Т.Е Амантаев А.О «Әлеуметтік жұмыс» 2007ж №42(2)
2. «Қазақстан – 2030» Президенттің даму стратегиясы
3. Сәрсенова Ж.Н «Әлеуметтік жұмыс» 19 бет .
4. Тасмагамбетов И.Н. «Социальная политика и политическая трансформация». Алматы 1997ж.
5. Волгин Н.А. «Социалная политика»2004ж.
6. Сансызбаева Г.Н. «Система социальной защиты населения и ее проблемы». Алматы. Экономика 1998.
7. Мамыров Н.Қ. «Қазақстандағы адам дамуы». Алматы. «Taimas Printhouse» 2008жыл.
8. Жуйриков К. «Страхование теория,практика, зарубежный опыт» Алматы БИС 2000 384 стр.
9. Агентство Республики Казахстан по статистике «Уровень жизни населения в Казахстане» Алматы 2008
10. «Әлеуметтік саясат» Алматы 1999  25 –бет.
11. Гастенка Л.Н. «Страхование» Алматы 2003 183 – бет.
12. Карибджанова А.С. «Соц.защита населения» Алматы . Экономика 1999 136бет.
13. Гастенка Л.Н. «Финансовые обеспечение социальной защиты население РК»
14. Говорухина Е.И. «Управление социальной защиты населения в условиях рыночных преобразований» Алматы 2004.
15. Жаймурзаева Г.А. «Вопросы социальной политики государства» Алматы Экономика 2004 165 – 167бет.
16. Тасмагамбетов И.Н. «Социальная политика в условиях независимости РК» Саясат 1997 №9 13 – 31бет.

Романов В.И. «Социальная политика Казахстана». Саясат 1996 №7 3 – 23бет.

17. Хисматуллин Р. «Соц справедливость как цивилизационный фактор развития Казахстанского общества» Саясат 2004 №4 44 – 48бет.
18. Адильханов М.А. «Функциональные обнавление системы занятости в русле радикализации социально – трудовой политики». Вестник 2004 №1 149 – 154бет.
19. Гастенка А.Н. «Роль страховых компаний в реформировании рынка пенсионных услуг» КазЭУ хабаршысы 2003 №9 134 – 137бет.
20. Есенгалиева А.К. «Этнический фактор социально политического развития Казахстана» Саясат 1998 №7 28 –39бет.
21. Рефераты на казахском www.Temakosan.net
22. «Обязательное социальное страхования: дополнительная социальное защита работника». Труд 2004 №19 9 – 15бет.
23. Темебеков И. «К вопросу об обязательном страховании в РК» Предприниматель и право 2003 №12 11 – 13бет.
24. «Правила осуществления. Гос фондом социального страхования деятельности, связанной с финансовыми инструментами» Собрание актов Президента РК и Правительства РК. 2004 №30 97 – 98бет.
25. Алкеева Н.Н. «ХХ ғасырдың бас кезіндегі Қазақстандағы саяси – әлеуметтік процесс лидерлерінің көзқарастығы» Алматы 2004.
26. «2000 жылдың қаңтар – желтоқсанындағы Алматы қаласының әлеуметтік – экономикалық жағдайы» Алматы 2001 227бет.
27. Мурзатаева М.Т. «Cоциальная защита населения РК» АльПари 2008 №4 147 – 150бет.