Салық басқармасы қызметін автоматтандыру

Егер СТ  адвокат болса, онда «Сіз СТ кабинетіне жеке тұлға ретінде немесе адвокат ретінде кіргіңіз келенді ме?» деген сұраныспен ұқсас ақпараттық хабарлама көрінеді.

Салықтөлеушінің түрлерімен байланысқан СТ кабинетімен қойылған сервистердің толық тізімі  кестеде көрсетілген (Қосымша Б қараңыз).

СТ түріне қарай қосымша  қол жеткізетін жөнге салуды жүргізу  қажет және салықтөлеуші сервистердің дербес жинағын алады.

 

1.4 Ақпараттық  –ішкі жүйесін жобалауының мәні

 

Ақпараттық - ішкі жүйесін  жобалау – бұл оның болуының ең маңызды кезеңдерінің бірі, онда оның өмірі басталады. Кез келген дұрыс  ақпараттық анықтама жүйесi мұқият жобалы кәсiпкерлiктiң жүргiзуiн барлық ерекшелiгі ғана емес, ақпараттық жүйеге функционалдықтың қосымшасы келешек дамытуды мүмкiндiк  жолымен салған да ескерген деректер қорында негiзделедi.

Өнеркәсiптiк кәсiпорындардың  ААЖ жобалауының есебi жеткiлiктi күрделi, жұмыстанылатын мәлiметтiң  сипаты, өйткенi әртүрлi және күрделi формалданамыз. Дегенмен жұмыстың негiзгi үлгiсiн бұл  жерде ерекшелеуге болады - бұл  «Проект кодынан» жұмысы. Жобаның  коды жағдайда жеке шот, ол  ұқсас  болады нақтылы дәрежелiктi, реттi алады. Нақты кодтың бiр бөлiгi және де технологиялық, конструкторлық, қаржы тағы басқалар құжаттарды мiнездейдi. Тиiстi ГОСТтармен бұның барлық реттеледi, сондықтан  формалданыла алады. ААЖ iске асыруына сонымен бiрге модулдiк жолы өте  маңызды.

Күн сайынғы өндiрiстiк  жоспардың құрастыруына екi жақты  жолы өнеркәсіптік кәсіпорындардың  ААЖ үшін «Дуализм принципіне» жатты. Сонымен бiрге екi жақтылықтың  қағидасының iске асыруы сөзсiз жаңа ұрпақтың кәсiпорындарының өзара органикалық  сабақтас программалық модулдардың  түрiндегi ААЖ құрастыруы талап еттi, бiрақ сонымен бiрге автономды  да жұмыс iстеуге қабiлеттi.

Мұндай көп компоненттi жүйе автоматты ақпараттық жүйелердiң  құрастыруды негiзiн қалайтын қағидасы орындалуды қамтамасыз еттi - бастапқы деректердiң енгiзудi қайталаудың  жоқтығы. Жүйенiң компоненттердiң  бiрлерiнiң қолдануымен өткiзiлген операциялар бойынша мәлiмет қолдану  кез келген басқа оның компонентiмен  бола алды. Жаңа ұрпақтың ААЖ құрастыруын  модулдiк және бiр реттi енгiзудi қағида бұл жүйелердiң кескiндерiмен өзгертуге  икемдi мүмкiндiк бередi.

Бұдан басқа, олардың кезеңдi енгiзуiн негiздi жаңа ұрпақтың ААЖ  жасау болатын көп компоненттiлiктi қағиданың қасиетi тұратын мүмкiндiктердің  бiрi. Енгiзулер бiрiншi кезеңде сол  бойынша жаңартуға зарығатын  жұмыс орындарына жүйенiң компоненттерi (немесе әлдеқашанғы ауыстырылады) бекiтiледi. Екiншi кезеңде жаңа компоненттердiң  төменгi қосуы бар жүйесiнiң дамытуы  және компонент аралық байланыстарының  жан-жақты зерттеуiмен болады. Мұндай енгiзудi әдiстеменiң қолдануын мүмкiндiк  оны қамтамасыз етедi жергiлiктi шарттарға  көбейту және бейiмделудi қарапайым  болуы жеткiлiктi. Жаңа ұрпақтың автоматты  ақпараттық жүйесi сайып келгенде - бұл көп компоненттi жүйесi сараптаманың деңгейлерi бойынша деректер қоры таралған.

Көп кәсiпорындарда ААЖ өз күшiмен өндеуге қалайды, себебі:

1. бұндай өңдеулердің бағасы әлдеқайда төмен (iрi шетел өңдеушiлерiмен өнiмдермен салыстырғанда). Әдеттегiдей, ақпартану департаменттiң қазiргi бөлiмшелерiне, сондай: есептеуiш желiнiң пайдалануды басқару, пайдалануды басқаруы және байланыс құралы, сарапшылық-аналитикалық басқару (есептiң қойылуы), тек қана жаңа құрылым жамалады: не болмаса, әдеттегiдей, үлкен қаржы шығындарына әкелiп соқпайтынын ААЖ дамыту және өңдеуiн басқару.

2. меншiктi өңдеу - бұл кәсiпорынның немесе банктың бизнес- процесстерi iске асырудың максимал бағыты, жылдар бойы ашылмалы-жабылмалы сирек кездесетiн қаржы және басқару технологиялары.

3. бұл сыртқы факторлардан қауiпсiздiк және тәуелсiздiктi едәуiр жоғары деңгейлi қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

4. ойын ережелердi өзгерiстегi жедел реакциясы нарықта болуы мүмкiн.

Меншiктi өңдеудiң жанында  сонымен бiрге керек қате шешiмдер құтылуға мүмкiндiк беретiн ұйымдастыру-техникалық есептердiң табандатқан кешенi шешер  едi:

Бiрiншiден, кәсiби ДҚБЖ есептеуiш - коммуникациялық желiнiң құрастыруын  архитектураның дұрыс таңдауы және бағыт. ААЖ меншiктi өңдеулерiнiң сарапшылық бағаларына арналған 53% Oracle ДҚБЖ, 15% шақты Informix, 22%-басқа ДҚБЖ негiзделедi.

Екiншiден, қазiргi құрал-сайманның  өңдеу кезінде қолдануылуы.

Үшіншіден, ААЖ нақты модул  есептердiң өзара байланысты тiзiмi бар өңдеушiлерi топты жетектейдi қағидаларда толық алмастырмалық  салынған жобалауды, мультиесептi инфрақұрылымға, яғни ААЖ және оның дамытуын осы модулды жұмыс жасау бiр нақты өңдеушiмен байланбаған.

ААЖ болжамдарының жобаларды  басқаруға және бақылауы бойынша  төртiншi, тиiмдi ұйымдастыру-техникалық құралдардың қолдануына.

Кәсiби ДҚБЖ бағыты келесi мақсаттардың табысына мүмкiндiк туғыза алады:

1) деректер қорымен жұмыстың  мүмкiндiгi көп қолданушыларға  бiр-бiрi қақпаламай қамтамасыз  ететiн транзакция өңдеуiн оптимизациялалған  дамыған жүйесi бар көп қолданушы  жұмыс тәртiбi;

2) мәлiметтiң Сенiмдi қорғау  құралдары;

3) ДҚ рұқсаттың шектеуi үшiн тиiмдi аспаптар;

4) кең диапазонның қолдауы  аппаратты - программалық платформалар;

5) мәлiметтердiң таралған  өңдеуiн iске асыру;

6) гетерогендi және таралған  желiлердiң құрастыруды мүмкiндiгi;

7) дамыған басқару құралдары, бақылау, барлау және ДҚ сервердiң әкiмдiк етуi;

8) мұндай тиiмдi құрал-саймандардың  қолдауы: мәлiметтердiң сөздiгi, триггерлер, функция, процедура, пакеттер  тағы сол сияқтылар.

Барлық жоғары аталғаны iрi сауда банктерi және өнеркәсiптiк  корпорациялардағы кәсiби ДҚБЖ базасында  шешiмдердiң кең таратуына себепшi болды. Қоюларды сан бойынша сарапшылық бағаларға арналған Oracle, Sybase ДҚБЖ, Sybase озады. Бұған қарамастанның орташа және аз банктердiң көпшiлiгiнде және кәсiпорындар бұрынғыша, екiншi ұрпақтың үшiншi және ААЖ базасында шешiмдерде бағдарлайды.

ААЖ құрастыруында кәсiби ДҚБЖ қолдануындағы бағыттың негiзгi себептерi:

«Қарсы» - кәсiби ДҚБЖ жоғары қымбаттылығы туралы.

«Қолдау» -  түгелдей дерлiк  кәсiби ДҚБЖ жабдықтаушыларымен орташа және аз жүйелер үшiн масштаб жасалатын  шешiмдердi қазiр ұсынылатын және де соңғы бағалармен салыстырылатын жергiлiктi ДҚБЖ бағасы.

«Қарсы» - Кәсiби ДҚБЖ аппаратты  платформаға биiк талаптар көрсетедi.

«Қолдау» - Intel қатты өнiмдiлiктiң  артуымен кәсiби ДҚБЖ өндiрушiлерiнiң  көпшiлiктiң бағдарлалған аппаратты  платформалары өз болжамдарын iс  жүзiнде тегiн БЖ жүйенiң UNIX барлық өз қуатының жанында LINUX ретiнде есепке ала босатты және Intel астында - сервер, онда және әдеттегiдей оның негiзiнде  шешiмi үлкен қаржы шығындары елiктiрмейдi, соның iшiнде және LINUX БЖ. Бұл сервердiң  жоғары өнiмдi көпкластерлік  RISC ғана емес, серверлiк Intel қолданылсын - платформа  да жүйенiң құрастыруында бағдарлауға  мүмкiндiк бередi.

«Қарсы» - Кәсiби ААЖ және әкiмдiк етудегi жолы күрделi.

«Қолдау» -  әкiмдiк етудi күрделiлiктің нақты ААЖ тәуелдi болады. Платформаға UNIX көп профилдi банк немесе кәсiпорындағы ААЖ бұдан басқа, пайдаланулардың жанында орталықтан алып тастаған әкiмдiк етудiң арқасында  кең мүмкiндiктерiнiң орын пайда  болатын көп мәселелерiн шешедi.

«Қарсы» - өнеркәсiптiк  платформада  ААЖ өңдеуi өте қымбат.

«Қолдау» - қазiргi интеграцияланған жүйелердiң жобалауы - сыйымды, өңдеушiлердiң  талап ететiн биiк бiлiктiлiгiнiң  процессi. Бiрақ дегенмен, бағадағы шағылысу бұның барлығын табады және жаңа ұрпағының  ААЖ олардың негiзiн салушылары бар құн бойынша салыстырылатын аяулырақ объективтi түрде iстейдi.

«Қарсы» - кәсiби платформаға  жүйелердiң енгiзуi созылған және қымбат бағалы.

«Қолдау» - мұндай жүйелердiң  қоюы бойынша жабдықтаушының фирмасының тәжiрибесiнiң кемшiлiгiмен немесе өзінің енгiзiлетiн өнiмiнiң жеткiлiксiз  дайындығымен шартталған енгiзуi созылады. Oracle ДҚБЖ төртiншi ұрпақтың бiр үлгiдегi ААЖ қоюын шамамен мерзiм бiрнеше  апталарды технологиялық үдерiсте  құрайды.

«Қарсы» - кәсiби платформаның базасында жүйенi бақылап отыру  керексiз қымбат, мұндай ААЖ сапалық  сипаттамасы жақсы тiлеуге тастап кетедi.

«Қолдау» - бұл қате түсiнiк  көпшiлiгiнде шетел өндiрiсiнiң ААЖ  пайдалануы тәжiрибенiң негiзiнде  орын алды. Жабдықтаушылар шетел фирмалары  немесе өзгерiстердi кiргiзуге уақытында  бас тартатында жағдайлардың бiр  қатары Цб мерзiмдi жаңа нұсқауларымен  көрсетуге болады немесе керексiз iрi сомалар бұл өзгерiстерде талап  еттi. Дегенмен бұл жаңа ұрпақтың құбылмалы  ресейлiк заң бастапқы өлшеулi отандық  жүйелерiне мүлдем жатпайды.

Нарықтың талдауы қазiргi ААЖ бүгiнше интеграцияланған кешен  аппаратты болуы керек болатынын  көрсетедi, транзакция деректердi өңдеуiнiң  жанында нақты уақыт тәртiбiндегi өндiрiстiк және сауда технология жобалаушы қазiргi қаржы, басқару  қамтамасыз ететiн пәндiк ақпараттық жүйе iске асыратын программалық құралдары.

Бiрлескен ДҚБЖ негiзгi айырмашылығы оның ерекшелiктерiнде. Бiрiншiден, олар интеграцияланған, көп қолданушы  жүйелердiң жасауларына бастапқы жүйелiк талдау және пiшiндеудi рөл  жүйенiң жобалауында едәуiр жоғарылататын  мәлiметтердiң дамыған сөздiктерi өз ұйғарымында ала бағытталды. Екiншiден, осы ДҚБЖ үшiн өңдеудiң құралдары  шеңберiнде бiртұтас ойластырылған  стратегиялық сызықтың күрделi жүйелерiнiң  ұжымдық өңдеуi үшiн оптимизациялаған. Кәсiби ДҚБЖ базасында жүйелердiң  табысты енгiзулерiн ұдайы бөлтек-бөлтегiлгендiк  сан бұның барлығын ескертедi.

Деректер қорының жобалаушыларының жұмысы ақпараттық үлгiсiнiң сапасынан  едәуiр дәрежеде тәуелдi болады. Ақпараттық үлгiсi шеңберiнде таңдаулы ДҚБЖ жүзеге асыруға болмайтын ешқандай да түсiнiксiз  конструкциялар болуы керек. Демек, ақпараттық үлгiсi мәлiметтердiң үлгiсiн  оның негiзiнде таңдаулы ДҚБЖ iске  асыруының ерекшелiгi есепке алуы керек  құрастыруға болу үшiн сол үшiн  жасалатынын атап өту керек. Егер ДҚБЖ ерекшелiктер не бiр ақпараттық үлгiсi суреттейтiн мәлiметтердiң  үлгiлерiнде бейнелеуге мүмкiндiк  бермесе, ақпараттық үлгiсi өзгерту  керек демек ДҚБЖ өндiрушi өйткенi сiздiң (бiр жағынан мұндай, расында  жеке, жағдайлар орын алды) нақты  жобаңыз үшiн ДҚБЖ шындығында өзгерту  өзгертеу керек.

Мәлiметтердiң логикалық  және физикалық үлгiлерiмен құрастыру  деректер қоры негiзгi жобалаудың бiр  бөлiгi болып табылады. Ақпараттық үлгiсi алған талдауды логикалық процессте  бастапқыда өзгертедi, содан соң  мәлiметтердiң физикалық үлгiсiне. Ақпараттық жүйенiң өңдеушiлерi үшiн  осыдан кейiн сыналатын деректер қоры жасалады. Кодтың өңдеушiлерi олардан  жұмыс iстейдi. Мәлiметтердiң үлгiнiң  өңдеуiн жақсы болғанда моментке орнықты болуы керек.

Мәлiметтердiң үлгiлерiнiң  жобалауы үшiн ортақ болып табылған есеп төменде санап шығамыз:

- орындалмайтын немесе ER ерекше конструкцияларының анықталуы  - үлгi және мәндердiң анықтауларындағы;

- барлық доғалар, iшкi түрлер  және түрлердiң шешуi;

- зерттеу алғашқы, сыртқы  кiлттер, сiлтеме бүтiндiктiң сипаттамасы  мүмкiн;

- өнiмдiлiктiң жоғарылатуы  мақсаттарындағы жобалау және  деректер қорының денормализациясын  iске асыру;

- деректер қорына жүзеге  асыру керек болатын кәсiпкерлiктiң  бiр бөлiгiн анықтауы (пакеттер, сақталатын  процедуралар);

- шектеулер және триггерлердiң барлық орталықтандырылған нақтылы бизнес- ережелер, генерация шағылатын (шектеулер және триггерлер) шектеулердi iске асыру;

- деректер қорына шектеуi сияқты берiле алмаған бизнес- ережелердi жиынның анықтауы;

- анықтау индекстер, кластерлер (егер осындай ДҚБЖ iске асырылған), кестелердiң көлденең бөлшектеуiн анықтау қажеттi (егер бұл ДҚБЖ iске асырылған);

- барлық кестелер, индекстер, кластерлердiң мөлшерлеуi;

- алып тастаған мәлiметке  рұқсаттың тетiктерiнiң таралған  деректер қоры, анықтауды жағдайындағы  деректер қорының топологиясының  өңдеуi.

Демек, бiрлескен ақпараттық жүйе - бұл техникалық және идея және автоматтандыру әдiсі, кәсiпорындардың  программалық құралдарының жиынтығы. Iскер процесстердiң қазiргi басқару  жүйелерi әр түрлi программалық қамтамасыз ету өздерiн бiртұтас ақпараттық жүйенi қалыптастыра айнала интегралдауға мүмкiндiк бередi. Олардың қажеттi мәлiметiн қызметкерлер және бөлiмшелердiң қызметтiң үйлестiруiн мәселесi, қамтамасыз ету және атқарушылық тәртiптi бақылаулар нақ сол ұйғарылады, басқару өндiрiстiк процесстi жүрiс туралы сенiмдi мәлiметке дер кезiнде рұқсат алады және өз шешiмдерiнiң өмiрге жедел қабылдану және iске асыруы үшiн құралды алады.

Ақпараттық жүйе қабатты  қағиданың қолдануымен сала алады. Осылай, жекесi мамандандырылған (кеңсе, қолданбалы) программалық қамтамасыз етудi ерекшелеуге боладуға қабатта, жүйенiң функционалына сыртқы әлемi бар байланыс және рұқсаттың қамтамасыз етуi үшiн workflow, құжаттармен, құжаттардың  тасқынды енгiзудi бағдарламасының  басқару жүйесi, сонымен бiрге  қосалқы программалық қамтамасыз ету  тiкелей (e-mail, Internet/intranet) коммуникациялық  құралдар арқылы.

Ақпараттық – ішкі жүйенiң  жобалауының кезеңдерi - БАЖ негiзгi компоненттерiнiң бiрi - дайын жүйенiң  пайдалануына пәндiк облыстың зерттеуiнен  бiртiндеп алға басулар болады. Ерекше iлтипаттағы жобалаулары процессте  концептуалды, логикалыққа және физикалық  деңгейлер мәлiметтердiң үлгiсiнiң  өңдеуiне бөлуге керек.