Сапа саласындағы процестік тәсіл

Қызметіміздің ұстанымдары:

сапа саласындағы саясат және мақсаттар бірлігімен камсыздандыруында, қойылған мақсаттарға жетуде барлық қызметкерлерді қатыстыру үшін ішкі ортаны құруында, университет жоғарғы басшылығының озаттығы

сапа саласында міндетті мониторинг және жоспар мен қабылданған  шешімдер нәтижеліктің сараптасымен жоспар негізінде қызметтің орындалуы мәлімет пен ақпараттың жан-жақты сараптамасы негізінде маңызды басқаратын шешімдерді қабылдауы, қазіргі заманның білім және ақпараттық технологияларын қолдау, университет қызметінің тұрақтылығын жақсарту.

Қызметінің бағыттары:

• Білім қызметтерінің сапалы сипаттамаларды жақсарту мақсатында тұтынушылар қанағаттанушылығын жүйелі бағалау;
• сапа саласында жетістікті саясат өткізуге жағдайлар жасау үшін жоғарғы басшылық қажетті қорлармен қамтамасыз ету;
• талапкерлердің сапалы деңгей дайындығын өзгертуге бағдарланған орта білім мекелермен тұрақты әрекеттесу;
• ақпараттық, материалдық, педагогикалық және қоғамдық технологияларды іргелі ғылыми білімдермен теру арқылы университеттегі білім сапасын жоғарлату;
• университет қызметкерлері мен оқытушылардың интеллектуалдық потенциалын жоғарлатуға бағытталған іргелі және қолтаңбалы ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру және өткізу;
• әлемдік білім кеңестігіне интеграция үшін жасап тұрған жағдайлар және елдің білім кеңестігі бірлігін қолдайтын университеттегі бірыңғай ақпараттық ортасының қазіргі заманның ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың негізінде дамыту
• университет қызметкерлердің потенциалды тиімді қолдану, біліктілігін тұрақты жоғарлату үшін жағдайларды жасау және жұмыс сапасы үшін қызметкерлер жауапкершілігінің дамушылығы
• іздеу, жетілдеру, сараптама және материалдық, еңбек пен ақпараттық қорлар білім процесстің тиімді пайдалану жаңа әдістерінің енгізілуі
• түлектердің білімдеріне барлық мүлік түрлер мекемелердің және мемлекет талаптары мен қажеттіліктерінің жан-жақты сараптама негізінде түлектерді жұмысқа орналастыру бойынша мүмкіндіктердің тұрақты жақсарту
• мемлекет, қоғам, адам мүдделеріндегі өнеге, рухани тәрбиесінің, студенттердің азаматшылығы мен отаншылдығының қалыптасу үшін толық жарамды қоғамдық және педагогикалық тәрбиеленетін ортасын құрыстыруға бағыты.

Сапа саласындағы мақсаттар: 

• Тұтынушылардың қанағаттандыруларын арттыру, түсініктілікті, қол жеткізімділікті, тазалықты және бәріне бірдей жақындықты қамтамасыз ету;
• Жұмыс жағдайында сапа менедмент жүйесін қолдау
• СМЖ –нің сегіз қағидасын сақтау негізінде, мемлекеттік қызмет көрсетудің тиімділігін және сапасын арттыру;
• Мемлекеттік қызметкерлерді сапа саласында жүйелі оқыту;
• Қиындықтың туындауын, себептің анықталмауын және олардың туындағанынан кейін тиісті жұмыс жүргізуін ескерту.

Сапа саласындағы мақсаттарға  жету жолдары:

• Қызметкерлерді тұтынушылардың сұраныстарын орындау маңыздылығына бағыттау;
• Сапа саласындағы оқуды қоса отырып, қызметкерлерді толық оқыту және біліктіліктерін арттыру;
• Сапаны арттыру үрдісіне мемлекеттік қызметкерлерді толық қатыстыру;
• Сапа саласындағы саясат бөлімінің мемлекеттік қызметкерлеріне мәлімдеді, таныстырылды, оларға түсінікті және 14 ақпан 2011 жылғы жалпы жиналыста қабылданды.

 

Жоғарғы басшылықтың  сапа менеджменті жүйесіндегі рөлі

 

Сапа жүйесін енгізу сапа жөніндегі басшылықты енгізуден  басталады. Сапа жөніндегі басшылықтың негізгі тағайындалуы сапа жүйесін және оны құраушы жүйелерін жалпы сипаттау (сапаны жоспарлау, сапаны басқару, сапаны қамтамасыз ету және сапаны жақсарту) болып табылады.

  Сапа жөніндегі басшылық – бұл негізгі мазмұны мекеме туралы мәлімдеме беретін басты концептуалдық құжат, оның визит карточкасы болып табылады. Сапа жөніндегі басшылық сапа жүйесін енгізу кезінде, оны жұмыс және жетілдірілген күйінде ұстау кезінде тұрақты түсініктеме материал функциясын атқарады. ИСО 9001 стандартына сәйкес, сапа жүйесі келесі элементтерден тұрады. Олардың әрқайсысы сапа жөніндегі басшылықтың сәйкес бөлімінде сипатталады:

• Басшылықтың жауапкершілігі
• Ресурстар менеджменті
• Өмірлік цикл процестері
• Өлшемдер, анализ, жасақтаулар

Жетекшілік және нақты  әрекеттер көмегімен жоғарғы  басшылық қызметкерлерді толық қызықтыратын және сапа менежменті жүйесінің тиімді жұмысына әсер ететін жағдай туғыза алады. Сапа менеджментінің принциптерін жоғарғы басшылық мыналарда өзінің рөлін орындауға негіз ретінде қолдана алады:

1. Сапа саласындағы ұйым саясаты және мақсаттарын әзірлеу және қолдау;
2. Барлық ұйымда қызметкерлердің майталмандығын қолдау және қызықтыруды арттыру мақсатында сапа саласындағы саясат және мақсаттарды әзірлеу;
3. Барлық ұйымда тұтынушылыр талаптарына бейімделуді қамтамасыз ету;
4. Тұтынушылыр және мүдделі тараптар талаптарын орындауға мүмкіндік беретін сәйкес процестерді енгізуді қамтамасыз ету және сапа саласындағы мақсаттарға жету;
5. Сапа саласында осы мақсаттарға жету үшін сапа менеджментінің тиімді жүйесін әзірлеу, енгізу және жұмысшы қалыпта ұстауды қамтамасыз ету;
6. Қажетті ресурстармен қамтамасыз ету;
7. Сапа менеджменті жүйесіне кезеңдік талдау жүргізу;
8. Сапа саласындағы саясат және мақсаттарға қатысты шешімдер қабылдау;
9. Сапа менеджменті жүйесін жетілдіру шаралары бойынша шешімдер қабылдау;

Жоғарғы басшылық жоспарланған аралықтар сайын ұйымның сапа менеджменті жүйесінің үнемі  жарамдығын, барабарлығын және нәтижелілігін  қамтамасыз ету мақсатында оны талдауы  керек. Талдауға ұйымның сапа менеджменті  жүйесін, оның ішінде сапа саласынағы саясат пен мақсаттарды жақсарту мүмкіндіктері мен өзгерістер енгізу қажеттіліктерін бағалау керек. Басшылық тарапынан талдау туралы талдау жұмысшы қалыпта ұсталуы керек.

Жоғарғы басшылық сапа менеджменті  жүйесін әзірлеу және енгізу жөнінде, сондай-ақ оның нәтижелілігін

1. Ұйымға тұтынушылар талаптарының, сондай-ақ заңнамалық және нормативтік талаптардың маңыздылығын жеткізу;
2. Сапа саласындағы саясатты әзірлеу;
3. Сапа саласындағы мақсаттарды әзірлеуді қамтамасыз ету;
4. Басшылық тарапынан талдаулар жүргізу;
5. Қажетті ресурстармен қамтамасыз ету арқылы тұрақты жақсарту бойынша өзінің міндеттерін растауды қамтамасыз етуі керек.

Ұйым жетістікті, басшылық жүйені және ашық менеджментті талап  етеді. Жетістікке жету үшін қызығушы тараптардың қажеттерін есепке алып, менеджмент жүйесін енгізу және өнімді жұмысшы қалыпта ұстауы керек. Жоғарғы  басшылық нақты түсінікті болатын, тиімділігі мен нәтижелілігі тұрғысынан менеджментке салынған жүйелер мен  процестерді анықтауы қажет. Сондай-ақ процестерді нәтижелі және тиімді орындау, басқару және көрсеткіштер мен деректерді қамтамасыз ету арқылы тұтынушыға бағдарланған ұйымды құру керек. Жоғарғы басшылық өзінің озықтығы және нақтылы іс-әрекетінің көмегімен қызметкерлердің сапа менеджменті жүйесінің тиімді жұмысына толықтай қатыстыру жағдайын жасай алады.

 

Құжаттама

 

Құжаттама- сапа менеджменті жүйесінде қолданылатын құжаттама мазмұны мен құжат түрлерін сипаттайды. Құжаттаманы әзірлеу мақсат қана болып қалмай, керісінше құндылықты үстемелеуі тиіс. Әрбір мекеме өзіне қажетті құжаттаманы көлемі мен оны тасымалдаушыны анықтайды. Бұл мекеменің түрі мен мөлшері, үрдістердің күрделілігімен өзара әрекеттесуі, өнімнің күрделілігі, тұтынушы талаптары, сәйкес міндетті талаптар, қызметтердің көрсеткен қабілеті, сапа менеджменті талаптарын орындауға тәуелді болады. Ұйым басшылығы сапа менеджменті жүйесін әзірлеу, енгізу және жұмысшы қалыпты ұстау үшін қажетті сәйкес жазбаларды, құжаттарды анықтауы тиіс. Тұтынушылардың және басқа да қызығушы тараптардың ұсыныстарына жауап беру, сондай-ақ ұйымның көңілінен шығу керек. Құжаттама ұйымның қажеттілігінен шығатын түрлі нысанда және түрлі жеткізушілерде бола алады.

Қызығушы тараптардың  талаптарына жауап беретін құжаттама  мақсатында жетекшілік етеді.

1. тұтынушылар мен қызығушы тараптардың келісімшарт талаптары
2. ұйым мен халықаралық, ұлттық, салааралық сандартты қолдану
3. сәйкес заңнамалық және басқа да міндетті талаптар
4. ұйым шешімдері
5. ұйым мүмкіншілігіне қатысты сыртқы ақпарат көздері
6. қызығушы тараптардың қажеттілігі туралы ақпаратты есепке алу

Құжаттаманы әзірлеу, пайдалану, басқару төмендегідей болады:

1. қызметтік
2. пайдаланудағы қарапайымдылық
3. ресурстарды қажет ету
4. саясат және мақсаттар
5. білім менеджментіне қатысты алдағы талаптар
6. құжаттаманың ең жақсы жүйелерімен салыстыру
7. ұйымның тұтынушылары, жеткізушілерінің әрекеттері, критерийі негізінде ұйымның нәтижелілігін есепке алу бағаланады.

Әрекет етуші құжаттаманы  уәкілетті мамандар уақытында көрсетуі, қарастыруы және қабылдауы қажет.

ИСО стандарттарының талаптарының орындалу тәртібі мен әдістерін  анықтайтын барлық құжаттар олардың  өндірісте қолданылуына дейін басшылықтың  қарауы мен мақұлдануынан өтуі керек. Бұл құжаттарға сапа саласындағы  ұйымның саясаты, мақсаттары, бақылау  әдістемесі, мен процедуралары, сапа бойынша басшылық, жұмыстың тексерілуі туралы есеп және тағы басқалар кіреді.

Құжаттардың шығарылуы барлық орындаушыларға түсінікті болуын қамтамасыз ету керек, ал ескірген құжаттама  өз уақытында алынып тасталуы керек. Яғни мұнда:

• құжаттамаларды үнемі тексеріп отыру (кім жасады, тексерді, растады, оның әрекет ету мерзімі, оның нормативтік құжаттарға сәйкестігі);
• құжаттарды тарату, яғни оған сілтеме жасау, тексеру және уақытында барлық көшірмелеріне өзгеріс енгізу;
• ескірген құжаттаманы алып тастау жұмыстары жүргізіледі;

Құжаттаманың құрамы мен  қозғалысы дәл анықталуы керек. Құжаттар кез келген уақытта қол  жетімді болуы керек. Олар бір-бірінен көшірілмей, бір-біріне қайшы келмейтіндей, белгілі жүйе бойынша жасалуы тиіс. Оған сапа саласындағы саясат (СС), сапа бойынша басшылық (СБ), құжаттандырылған процедуралар (ҚП), мекеме стандарттары (МС),  жұмысшы ережелер (ЖЕ), қызметтік ережелер (ҚЕ), бөлімшелер туралы жағдайлар (БЖ), сапа бағдарламалар (СБ), құжаттарға қосымшалар (ҚҚ) т.б құжаттар тобы кіреді.

Жүйеде артық құжаттар болмауы тиіс, олар қажеттілікке байланысты жасалады. Құжаттар уақытында қайта  қаралып, жаңартылуы тиіс. Әрбір қызығушылық  танытқан тұлға өз құжаттарының мазмұнын білуі тиіс.

Сапа менеджменті жүйелерінде  қолданылатын құжат түрлері:

1. ұйымның сапа менеджменті жүйесі туралы келісілген ішкі, сондай-ақ сыртқы ақпаратты білдіретін құжаттар, бұндай құжаттарға сапа жөніндегі нұсқаулық жатады;
2. сапа менеджменті жүйесінің нақты өнімге, жобаға немесе шартқа қарай қолданылатын суреттейтін құжаттар, бұндай құжаттарға сапа жоспары жатады;
3. талаптарды белгілейтін құжаттар, бұндай құжаттарға техникалық шарттар жатады;
4. кепілдемелер немесе ұсныстардан тұратын құжаттар, бұндай құжаттарға жетекші сілтемелер немесе нормативтер жатады;
5. іс-әрекеттер мен процестерді қалай біртіндеп орындауды мазмұндайтын ақпараттан тұратын құжаттар, бұндай құжаттарға құжатталған процедуралар немесе әдістемелер, жұмысшы нұсқаулар және сызбалар жатады;
6. орындалған іс-әрекеттер немесе қол жеткізілген нәтижелерге объективті куәліктері бар құжаттар, бұндай құжаттарға жазбалар жатады;

 

Сапа менеджменті  жүйесін бағалау.

 

Сапа менеджменті жүйелерін бағалаған жағдайда әрбір бағаланатын процесс туралы төрт негізгі сұрақ қойылуы тиіс:

1. процесс табылған ба және ол тиісті үлгіде анықталған ба?
2. Жауапкершілік танытылған ба?
3. Процедуралар енгізіліп және олар жұмысшы жағдайда ұстала ма?
4. Талап етілетін нәтижелерге қол жеткізуде процесс тиімді ме?

Жоғарыда берілген сұрақтарқа жиынтық жауаптар бағалау нәтижелерін анықтай алады. Сапа менеджменті жүйелерін бағалау, қолданылу саласына байланысты болуы және аудит және сапа менеджменті жүйесін талдау, сондай-ақ өзіндік бағалау сияқты іс-әрекет түрлерін қамтуы мүмкін.Сапа менеджменті жүйесін бағалау-сапа менеджменті жүйесінің үрдістерін бағалайтын сапа менеджменті жүйесінің аудиті, сапа менеджменті жүйесін талдау өзіндік бағалау сияқтыларды сипаттайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

СМЖ-ң жетілдіру моделдерінің арасындағы өзара байланыс

 

Сапа менеджменті жүйесі мен жетілу моделінің ара байланысы-ИСО

9000 сериялы стандарттар тобына келтірілген сапа менеджменті жүйесінің амалдары мен жетілу модельдері жалпы қағидаларға негізделген. Бұл екі тәсіл: