ҚР кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары

 

Дипломдық жұмысты атқарушы______________________________ _________________________________дайындаған диплом жұмысына

 

РЕЦЕНЗИЯ

 

Диплом жұмысының тақырыбы: ««ҚР кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары».

Диплом жұмысында қазіргі кітапханалық жарнамасының мәселелелерін шешу жолдары, негізгі әдіс-тәсілдерін жан-жақты талдап зерттеген. Зерттеу барысында қазіргі уақыт талабына сай жұмыс процесінде кітапханалық жарнамасының қолдану жолдарын атап көрсеткен.

Ізденуші диплом жұмысының тақырыбына байланысты әдебиеттерге аналитикалық және синтетикалық талдау жасаған. Кітапханатану және библиографиятану салалары бойынша деректемелермен құжаттардың мол қорын пайдалана отырып орындағаны көрініп-ақ тұр.

1 тарауда ақпарат қоғамындағы 1 тарауда ақпарат қоғамындағы кітапхана жарнамасының ұғымы және тарихи аспектілері ,кітапхана ісіндегі жарнаманың негізгі әдіс-тәсілдері, жарнама маркетигі мен менеджменті, кітапханадағы жарнамалық іс-әрекеттің заңдастырылуы, жарнама қазметін ғылыми ұйымдастырудың бағыттарын атап өткен.

2 тарауда жарнама- кітапхананың  жаңа имиджін қалыптастыру құралы  ретінде жарнама мәтіндерінің  стилистикасы мен құрастыру ерекшеліктері, жарнамалық хабарларды көркемдеу әдістері, нарықтық жағдайда кітапханалық жрнамаларды тарту каналдары мен құралдарын келтіреді.

Студент өз ойын шеберлікпен сауатты, қисынды жеткізу тұрғысынан дайындығын байқатты.

Диплом жұмысының материалы жүйелі түрде құрылған. Диплом жұмысында кітапхананың жаңа имиджін қалыптастырудың әдіс-тәсілдері, қазіргі уақыттағы ерекшеліктері мен ұйымдастырудың формалары қызықты әрі тартымды етіп баяндалған.

Айтарлықтай ескертулер жоқ. Сондықтан бұл дипломдық жұмысты өте жақсы деген бағаға бағалап, қорғауға жіберуге болады деп сенім білдіремін.

 

Рецензент       Мусаева С.Т.

ОҚМУ, п.ғ.к., доценті

 

 

Дипломдық жұмысты атқарушы ________________________ _________________________дайындаған диплом жұмысына

 

ПІКІР

 

Диплом тақырыбы: «ҚР кітапханалық жарнамасының әселелелерін шешу жолдары».

Зерттеудің тақырып көкейтестілігі жалпы ғылыми мемлекеттік бағдарламалармен байланысты.

Зерттеуші өз тақырыбын қазіргі нарықтық экономиканың шарықтап тұрған кезеңінде кітапхана жарнамасының орны мен ролін атап көрсеткен.

Диплом жұмысының құрылымы қалыптастырылған. Ол кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

1 тарауда ақпарат қоғамындағы  кітапхана жарнамасының ұғымы және тарихи аспектілері, кітапхана ісіндегі жарнаманың негізгі әдіс-тәсілдері, жарнама маркетигі мен менеджменті, кітапханадағы жарнамалық іс-әрекеттің заңдастырылуы, жарнама қазметін ғылыми ұйымдастырудың бағыттарын атап өткен.

2 тарауда жарнама- кітапхананың  жаңа имиджін қалыптастыру құралы  ретінде жарнама мәтіндерінің  стилистикасы мен құрастыру ерекшеліктері, жарнамалық хабарларды көркемдеу  әдістері, нарықтық жағдайда кітапханалық жрнамаларды тарту каналдары мен құралдарын келтіреді.

Студент диплом жұмысын жазу процесі кезінде материалды зерттеу талдау және жүйелеу әдістерін, безендіру тәсілдерін дұрыс пайдаланған, диплом жазушы «Тапсырма» бойынша барлық қойылған талаптарды толық орындаған.

Жұмыс материалдары ғылыми жүйелі түрде баяндалған, мазмұны түсінікті әрі тілге жатық. Диплом жұмысының құрылымы мен бөлім аттарын дұрыс жүйелей білген.

Дипломдық жұмыстың танымдық маңызы бар, мамандық бойынша арнайы пәндер мен қосымша материалдарға және мерзімді басылымдарға зерттеулер жүргізіліп талданған.

Қорытынды нәтижесі жасалынып, негізгі тұжырымдар келтірілген, осы заманғы моделді кітапхананың жұмысын ұйымдастыру мен басқаруда оның болашағы туралы ұсыныс пікірлер айтылған.

 

Жетекші

аға оқытушы       У.Е.Абуова

 

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫНА КАФЕДРА ҚОРЫТЫНДЫСЫ

Студент __________________«ҚР кітапханалық жарнамасының әселелелерін шешу жолдары» тақырыбы бойынша диплом жұмысы қаралды. Бұл жұмысты мемлекеттік емтихан комиссиясына қорғауға жіберуге болады.

 

 

 

М а з м ұ н ы

 

Кіріспе............................................................................................................3

I. Тарау. Жарнама және қоғамдық мемлекеттік саясат......................6

1.1 Кітапхана жарнамасының тарихи аспектілері.....................................6

1.2. Жарнама маркетингі мен менеджменті...............................................12

1.3. Кітапханадағы жарнамалық іс-әрекеттің  заңдастырылуы................14

 

ІІ.Тарау. Жарнама -кітапхананың жаңа имиджін қалыптастыру

құралы..........................................................................................................17

2.1. Жарнама мәтіндерінің стилистикасы  мен құрастыру

ерекшеліктері................................................................................................17

2.2 Жарнамалық хабарларды көркемдеу  әдістері.....................................23

2.3.Кітапхана жарнамасын тарату  каналдары мен құралдары..................29

2.4.Кітапхананың фирмалық стилі..............................................................50

Қорытынды..................................................................................................53

Қолданылған әдебиеттер тізімі................................................................55

Қосымшалар................................................................................................58

 

 
Кіріспе

 

Кітапхана ісі мәдениет саласы ретінде ақпаратық, білім беру және мәдени ағарту қызметінің негізі болып табылады.

XXI ғасыр мәдениеттің, ғылым мен білімнің ғасыры. Барлық білімнің қайнар көзі - кітапханада екені баршамызға анық.

Қазіргі кезде адамдардың өскелең талабын қанағаттандыру, рухани байлығымен жалпы қабілетін дамыту және жоғары эстетикалық талғамын қалыптастыру міндеттерін іске асыруды кітапханалардың алар орны ерекше.

Кіапхана қызметін дамытуда көпшілік кітапханалардың және мекемелермен ұйымдардың қызметіне әдістемелік көмек көрсетіп, кітапхана ресурстарын талдауда, ғылыми зерттеу жұмысын жүргізуде және біріңғай жүйені жетілдіруде ақпарат көздерін қоғамда, пайдалануға ықпалын тигізіп, ұйымдастыратын идеологиялық және ғылыми ақпараттық орталық болып табылады. Жалпы кітапханалар жүйесін сақтап қалу, оқырмандарға жаңаша түрде қызмет қөрсету, оқуға баулу, рухани байлығын көтеруде кітапханалық жарнаманы қазіргі заманға сай жүргізілуі қажет-ақ.

Кітапханаларда жүйелі түрде ғылыми - практикалық конференциялар, байқаулар, семинар-тренинг, практикалық сабақтар, көмектер, дөңгелек үстел, іс-тәжірибе трибуналары және көптеген көпшілік іс-шаралардың белсенді түрлері мен әдістерін жарнамалау.

Жарнама біздің елімізге нарықтық экономикалық қатынастар мен бірге келіп кірді. Алайда жарнамаға өнер ен мәдениет саласында оның ішінде кітапханада ғылым туындысы емес, насихат құралы ретінде қарау пост кеңестік кеңістікте, соның ішінде республикамызда әлі де басым болып отыр.

Қазақстанда жарнама өнеркәсіп, сауда салаларымен салыстырғанда қаржы - несие жүйесінде, соның ішінде банк қызметінде нақты дамып келеді.

Жарнама агенттіктері, сондай-ақ оларға тапсырыс беретін жеке фирмалар, мемлекеттік кәсіпорындар, дайын жарнама өнімін насихаттайтын жарнаманы жоғары бұқаралық ақпарат құралдары тек орыс тілінде жұмыс істейді.

Қазіргі таңда кітапханаларда жарнаманы кеңінен падалана алмайтындағы және арнайы бөлімінің жұмыс жасамайтындығы бізді қатты қынжылтады. Міне, мен сондықтанда осы тақырыпты таңдап кітапханалық жарнаманың кітапханада, оның орны ерекше екендігін атап өтіп, оны кітапханашылар мен студенттер арасында кеңінен насихаттау. Бұл дипломдық жұмысымда Қазақстан Республикасының кітапханалық жарнамасының мәселелерін шешудің жолдарын, жарнама жасаудың әдіс-тәсілдерін, түрлерін, жарнаманың кітапханада кеңінен қолдану ерекшеліктерін атап көрсетіп, терең талдау жасап, ғылыми зерттеу жұмысын жүргіздім.

Сонымен проблеманың көкейтестілігі қазіргі кезеңдегі кітапхана ісін одан әрі дамыту және осы кезеңдердегі қағидаларды басшылыққа ала лотырып, кітапхана ісін жандандыру - бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі болып отыр. Осы тауқыметті шешудің негізгі тұтқасы кітапхана ісін жаңа технологиялық әдістермен ұдайы жетілдіріп отыру, ақпарат көздерін қоғамда пайдалануға ықпалын тигізіп, оқырмандардың сұраныс талаптарына жаңаша түрде қызмет көрсетуін жарнамалау арқылы тұтынушыларды оқуға баулу.

Зертеу объектісі - ақпаратық білім орталығы кітапханалардың маркетингтік жарнамалық бөлімі.

Зерттеудің жетекші идеясы - қазіргі таңда кітапханалақ жарнаманың ерекшелігін, атқаратын қызметі мен маңыздылығы.

Диплом жұмысының міндеттері:

- кітапханалық жарнамалардың тарихын зерттеу;

- кітапханалық жарнамалардың түрлері мен атқаратын қызметін түсіндіру.

- кітапханалық жарнаманың әдістерін  талдау.

- кітапханалық жарнаманың қажетілігін айқандау;

- кітапханалық жарнамаларды халық  игілігіне ұсыну.

Дипломдық жұмысының практикалық мәнділігі.

- кітапханалық жарнама арқылы оқырмандарды, тұтынушыларды кітапханаларға тарту;

- кітапхана жарнамасы арқылы  кітапхананың ақпараттық білім  орталығы екендігін таныту;

- қорда бар құнды мәдени байлықтарды жарнамалау.

- Зерттеу нәтижелерін университеттер  мен педагогикалық институттарды практикалық сабақтарда пайдалану;

- Студентерге іс-тәжірибе барысында  пайдалану.

Қорғауға ұсынылатын негізгі қағидалар :

- ҚР кітапханалық жарнамасының  көкейтесті мәелелері;

- кітапханалық жарнаманың тарихы;

- кітапханалық жарнамасының қазіргі кезеңдегі ерекшелігі;

- компьютерлік технологияларды  кітапханалық жарнамасында дұрыс пайдалану;

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қортытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен, қосымшалрдан тұрады.

Кіріспеде зерттеудің көкейтестілігі, пәні, мақсаты, болжамы, міндеттері, жетекші идеясы, деректі көздері мақұлдануы мен практикаға енгізілуі баяндалады.

Қорытындыда зерттеудің нәтижелері бойынша тұжырымдамалар жасалынып, проблема бойынша келешекте орындалатын зерттеу перспективасы тұжырымдалады.

Зерттеудің міндетері:

1. Жарнамалық қызмет көрсетудің  мәнін, мазмұнын айқындайтын тірек ұғымдарды ғылыми тұрғыда зертеу.

2. Кітапханалық жарнамасының тарихы, құрылымы, тәжірибелері арқылы ақпараттық мәдениетін қалыптастырудың өлшемдері мен көрсеткіштерін айқындау.

 

I Tapay. Жарнама және қоғамдық мемлекеттік саясат

 

1.1. Кітапхана жарнамасының  тарихи аспектілері

 

Жарнама (франц. — Кесіате, лат. Кесіата-к — айқайлау).

Адам белгілі бір тауарды жеткілікті мөлшерде немесе артығымен шығара бастаған соң-ақ, айырбас үрдісі басталады. Айырбастау үшін нарық қажет. Нарық дегеніміз ең әуелі тұтынушы табу деген сөз. Міне, осылайша маркетинг, жарнама да қажет болады.

Жарнама адамдардың басқа адамдарға шығарылған өнімдер мен көрсетілетін қызметтер туралы мәлімет беру қажеттігінен туған. Осыған қарап-ақ жарнаманың өте ерте заманда пайда болғанын аңғаруға болады.

Жарнаманың көне заманғы үлгісі ретінде Каирдың археологиялық музейінде тұрған «Мен, Крит аралында тұратын Ринос, түс жоримын» деген жазуы бар тасты алуға болады. Бұл жарнаманың пайда болғанына 2,5 мың жыл екені анықталған. Бұдан басқа да ерте заманғы жарнама түрлері бар. Лондонда сақтаулы тұрған, құл сатылатыны жайлы иероглиф жазуы бар Мысыр папирусы; көне заманғы қолөнершілердің әртүрлі ендері мен таңбалары. Олар қазіргі тауар белгілерінің арғы тегі болып табылады.

Қытайда 10-ғасырда баспа жарнамасы болған. Месопотамия саудагерлерінің эмблемалары да жарнамаға жатады. Ерте кезде жарнамалық хабарларды сауда жолдарының бойындағы жартастарға, тастарға, мыс пен сүйектерге жазатын. Тарихи құжаттарда. ортағасырлық қалаларда өндірушілердің тауарларын халық көп жиналған жерде мадақтап, хабарлайтын азаншылар қоғамы болғаны жайлы мәліметтер бар.

«Жарнама тарихындағы бетбұрыс жылы — 1450 жыл болды», — деп жазады О.О. Борисова «Кітапхана жарнамасы: тарихи аспект» (5 ғыл.-практ. конф. — М., 2000) деген мақаласында. Бұл жылы Иоганн Гутенберг баспа станогын ойлап тапты. 18 ғасырдың екінші жартысында жарнамалық хабарландырулар басылатын алғашқы неміс мерзімді басылымдары шыға бастады. Ал 1812 ж. Англияда алғашқы жарнама агенттігі пайда болды.

Капитализмнің дамып, нығаюына байланысты жарнама жеке сала болып қалыптаса бастайды. Ол сала концерн, корпорация, кәсіпорын, фирмалардың мүддесін қорғайтын, олардың нарықты жаулап алу, пайда түсіру үшін қолданатын негізгі құралы болатын ірі индустрияға айналды.

Сонымен, 19-ғасырда жарнама барлық дамыған капиталистік елдердің өмір салты болып қалыптасты. Ресейде де жарнама ісі жақсы жолға қойылғанын айта кету керек. 10-11 ғасырдың өзіңде-ақ орыс көпестері өз тауарларын жарнамалаудың алуан түрін қолданған: сауда қатарының алдыңда көңілді өлеңдер мен жаңылтпаштар айтып, тауарларды мадақтайтын арнаулы жалданған азаншылар тұрды. 19 - ғасырдың аяғында Ресейде баспа жарнамасы дамиды, сонымен бірге газет пен журналдардағы жарнама да даму үстінде болды. «Сауда», «Сауда және өмір» журналдары, «Комиссионер» (Москва), «Сатып алушының серігі» (Төменгі Новгород) газеттері сияқты арнайы жарнамалық басылымдар пайда болды. Жарнама ісінің зор табыстарын 1897 жылдың соңында Петерборда Бүкіләлемдік сауда плакаты кормесі болғанынан, онда өр елден келген жарнамашылардың 700-ден астам жұмыстары қойылғанынан көруге болады. Бұл жұмыстардың ішінде орыс суретшілерінің жұмыстары да болды.