Кызметтер көлемі және байланыс жүйенің даму жоспары

 

Басқа шығындардың құрамына кіретін және ҚҚС салынатын материалдық шығындарды олардың үлесі бойынша ағымдағы және жоспарланған кезенде:

                                                      Зм пр =Зпр· УВпр /100                                     (5.14)

Зм пр тек =67000*30/100=20100

           Зм пр пл =78443,32*30/100=23532,996

УВпр -  - ағымдағы кезендегі басқа шығындардын құрамына кіретін және ҚҚС салынатын материалдық шығындардын үлесі.

Материалдар мен электрқуатқа кететін шығындарын:

                                              Зм э =  Зм +Зэ + Зм пр мың. тг                                (5.15)

Зм э тек = 13600+12700+20100=46400

           Зм э пл = 16330,93+15249,21+23532,996=55113,14

 

    Материалдар, қосалқы бөлшектер, электрқуатты сатып алу және пайдалануға байланысты ҚҚС-ты есептеу:

                                             НДСмэ = Зм э  · Нндс : 100                                       (5.16)

НДСмэ тек =46400*12/100=5568

           НДСмэ пл = 55113,14*12/100=6613,58

 

Зм э  – ағымды және жоспарланған кезеңде ҚҚС салынатын материалдар, қосалқы бөлшектер, электрқуаттың шығын сомасы, мың теңге.

Нндс – ҚҚС ставкасы, %.

 

   Байланыс қызметтерді өткізуден шыққан ҚҚС-тан материалдар, электрқуат және басқа шығындарды пайдаланудан шыққан ҚҚС-тың айырмасын бюджетке аударамыз.

Шыққан нәтижелерді 5.3 кестеге толтырамыз.

Кесте 5.3. Қосылған құн салығы

Көрсеткіштер	Ағымдағы	Жоспарланған	Өзгеріс
			абсолюттік	қатысты
1.Байланыс қызметтерді өткізуден түскен табыс, млн. тг.	82753,26	113920,59	31167,33	137,66
2.Материалдар, электрқуат және т.б. қолдану бойынша ҚҚС, млн. тг.	5568	6613,58	1045,58	118,78
3.Бюджетке аударатын ҚҚС, млн. тг.	77185,26	107307,01	30121,75	139,03

 

   Қорытынды: бұл бөлімде байланыс қызметтерін іске асыру барысында жұмсалған шығындарды есептейміз. Еңбек ақы шығындарын, ағымдағы жылдағы және жоспар кезеңіне амортизациялық аударымдарды, телефон аппараттарының санын, бір номерге келетін шығындарын, материал мен қосалқы бөлшек шығындарын, материал мен қосалқы бөлшек шығындарын, материал мен қосалқы бөлшек шығындарын, электр қуаттын шығындарын және басқа да шығындарды анықтаймыз. Барлық шығындар есептелініп алынған соң байланыс қызметтерін өткізуге кеткен табыстан қалғаны бюджетке аударылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 6 ПАЙДА ЖӘНЕ РЕНТАБЕЛЬДІЛІК

Кәсіпорын қызметінің негізгі нәтижелерін сипаттайтын келесі көрсеткіштердің мәндері:

• Негізгі қызметтің пайдасы.
• Жалпы (баланстық) пайда.
• Кәсіпорында қалатын пайда (таза).
• Резервтік қор (РҚ).
• Тұтыну қоры (ТҚ).
• Жинақтау қоры (ЖҚ).
• Жалпы рентабельділік (ресурстық).
• Шығын рентабельділігі.

 

Негізгі қызметтің пайдасы:

                                                     Подi = Додi – З общi                                                   (6.1)

   Под тек =689610,34-811780,3=-122169,96

Под пл =949338,11-950828,15=-1490,04

Додi – негізгі қызметтен табыс, мың тенге,

З общ i – байланыс қызметтерді өндіруге және сатуға кеткен шығындар, мың теңге.

 

    Қаржы нәтижесіне салынатын салықтарды есептейміз. Бұл мүлік салығы.

   Салық салынуға жататын базаға НӨҚ-дың орташа жылдық құны кіреді.

 

   Мүлік салығы:

                                             НИi = Фi  + · Ни : 100  мың. тг                                  (6.2)

НИтек =4138700*1,5/100=62080,5

       НИпл =4457266,5*1,5/100=66858,997

Фi ср  - НӨҚ-дың орташа жылдық құны.

НИ - мүлік салығының ставкасы

Баланстық пайданы:

                                              Пб. i. = Подi + (-) Двн. пл  – НИi .                                    (6.3)

Пб.  тек. =-122169,96+12126-62080,5=-172124,46

  Пб. пл. =-1490,04+12858,56-66858,997=-55490,48

 

Содан кейін пайдаға салынатын табысты есептейміз.

 Пайдаға  салынатын салық:

                                          Нп. і = Пб. i. · КПН: 100   мың. Тг                                  (6.4)

Нп. тек = Пб. тек. · КПН: 100  

Нп. пл = Пб. пл. · КПН /100  

КПН – корпоративтік табыс салығынын ставкасы – 20%

Таза пайда:

                                                   Чп.i. = Пб. i.  – Нп.пл   мың. тг.                                (6.5)

Чп.тек =-172124,46

                                                       Чп. пл. = -55490,48

Кәсіпорында қалатын пайданы қорлар бойынша бөлеміз.

Резервтік қорға таза пайдадан 10% жыл сайын аударып отырамыз.

• Ағымдағы кезең: Чп. тек*10/100
• Жоспарланған кезең:   Чп. пл*10/100                                                       (6.6)

Тұтыну қор мен жинақтау қорға жыл сайын аударымдар кәсіпорын шешімі бойынша бекітіледі және кәсіпорыннын уставында көрсетіледі.

Жинақтау қоры 80%

• Ағымдағы кезең: Чп. тек *80/100
• Жоспарланған кезең:    Чп. пл*80/100                                                      (6.7)

Тұтыну қоры 10%

• Ағымдағы кезең: Чп. пл*10/100
• Жоспарланған кезең:   Чп. пл*10/100                                                        (6.8)

Пайда – кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесін абсолюттік түрде сипаттайтын көрсеткіш, яғни ол кәсіпорын жұмысының тиімділігін алынған табыс пен жұмыстарды атқару процесінде кеткен шығындардың айырмасы түрінде көрсетеді. Өндірістің экономикалық тиімділігін көрсететін қатысты көрсеткіш – рентабельділік.

Ресурстық рентабельділікті:

                                                     Рр = Чп : А · 100                                                 (6.9)

Р р тек =Чп / А · 100

Р р пл= Чп.пл / А · 100

Активтердің орташа құны, мың тенге.

                              А тек =Осроб + Фср=4138700+165548=4304248                        (6.10)

        А пл =Осроб + Фср =4457266,5+177860,44=4635126,9                  

 Шығындық рентабельділікті:

                                                           Рз = Чп : Зобщ · 100                                      (6.11)

Зобщ  – қызметтерді өндіруге және сатуға кеткен шығындар, мың тенге.

6.1 кестеге  шыққан нәтижелерін толтырамыз.

Кесте 6.1. Байланыс кәсіпорын қызметінін қаржы нәтижелері (мың тенге)

Көрсеткіштер	Ағымдағы	Жоспарланған	Өзгеріс
			Абсолюттік	Қатысты
1.Негізгі қызметтін пайдасы	-122169,96	-1490,04	120679,92	1,22
2.Қаржы нәтижесіне салынатын салық.	62080,5	66858,997	4778,497	107,70
3.Баланстық пайда.	-172124,46	55490,48	116633,98	32,24
4.Пайдаға салынатын салық.	-	-	-	-
5.Таза пайда.	-	-	-	-
6.Резервтік қор.	-	-	-	-
7.Тұтыну қор.	-	-	-	-
8.Жинақтау қоры.	-	-	-	-

    

 Қорытынды: бұл бөлімде негізгі қызметтің пайдасын есептедік. Мүлік салығын ағымдағы және жоспарлы кезең бойынша есептедік. Баланстық пайданы және пайдаға салынатын салықты ағымдағы жыл мен жоспарлы жылға есептей келе екі жылда да табыс болмағандықтан кәсіпорында заңды тұлға ретінде пайдаға салынатын салықты тапсырмайды. Келесі кезекте таза пайданы есептеу қажет, бірақ бізде шығынға ұшырап тұрған себептен таза пайда да қалмайды. Осы себептен кәсіпорындағы резервтік қоры, тұтыну қоры, жинактау қорына да қаражат салынбайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   7 ӨНДІРІС ПЕН ИНВЕСТИЦИЯ  ТИІМДІЛІК КӨРСЕТКІШТЕРІ

    Инвестицияның экономикалық тиімділігін бағалау келесі көрсеткіштері арқылы анықталады:

• Таза дисконттық табыс.
• Табыс индексі.
• Инвестицияның өтелімділік мерзімі.

     ҚТС даму инвестициялық жобаның тиімділігін бағалауда есеп қадамы квартал (тоқсан) болады. Осыған қарай, қорларды инвестициялардың түсіміне қарай квартал бойынша бөлеміз.

• I квартал –  45 %;
• II квартал –  20%;
• III квартал –  25%;
• IV квартал –  10%.

    Байланыс жүйенің дамуы инвестициялық  жобаның нәтижесінде күтілетін ақша қаражатының ағындарын есептейміз. Жоспарланған кезеңде таза ақша қаражаттарының түсімдері жинақтау қоры, амортизациялық аударымдар, резервтік қордың сомасы болып табылады.

    Алтыншы бөлімде есептеген жоспарланған кезеңдегі жинақтау қорын әр квартал бойынша бөлеміз:

I квартал = Ж.қ*45/100

II квартал = Ж.қ *20/100

III квартал = Ж.қ *25/100

IV квартал = Ж.қ *10/100

     Бесінші бөлімде есептеген жоспарланған  кезеңдегі амортизациялық аударымдарды  әр квартал бойынша бөлеміз:

I квартал = 229994,95*45/100=103497,72

II квартал = 229994,95*20/100=45998,99

III квартал = 229994,95*25/100=57498,74

IV квартал = 229994,95*10/100=22999,5

   Алтыншы бөлімде есптеген жоспарланған  кезеңдегі резервтік қорды әр  квартал бойынша бөлеміз:

I квартал = Р.қ*45/100

II квартал = Р.қ *25/100

III квартал = Р.қ *25/100

V квартал = Р.қ *5/100

 

Кесте 7.1. Таза ақша қаражат түсімдердің ағындары (мың теңге)

Көрсеткіштер	Есеп қадамының номері
	0	1	2	3
Жинақтау қоры	-	-	-	-
2.Амортизациялық аударымдар	103497,72	45998,99	57498,74	22999,5
3.Резервтік қор	-	-	-	-
Барлығы: таза ақша қаражат түсімдері (ДП)	103497,72	45998,99	57498,74	22999,5