Памятные монеты

З 1992 года па наш час  выпускаюцца памятныя манеты серыі: "Выдатныя асобы Расіі". [3].

У 1992 годдзе былі выпушчаны манеты прысвечаныя : П. С. Нахімаву, Я. Купале, Я. Коласу, Н. І. Лабачэўскаму. У 1993 годдзе - У. І. Вернадскаму,  Г. Р. Державіну,  У. У. Маякоўскаму,  К. А. Ціміразеву, І. С. Тургеневу і А. П. Барадіну. У 1994 годдзе прысведчаныя  П. П. Бажову,  І. А. Крылову,  М. В. Гогалю,  Ф. Ф. Ушакову,  І. Е. Репіну. У 1995 годдзе А. С. Грыбаедаву,  М. І. Кутузаву,  С. А. Ясеніну, І. А. Буніну. У 1996 годдзе М. А. Некрасаву, Ф. М. Дастаеўскаму. У 1999 годдзе І. П. Паўлаву,  М. К. Реріху , К. П. Брюлову. У 2000 годдзе С. В. Кавалеўскму, Ф. А. Васільеву, Е. А. Баратынскаму, М. І. Чыгорыну. У 2001 годдзе У. І. Далечу. У 2002 годдзе Л. П. Арлову. У 2003 годдзе І. В. Курчатаву, Ф. І. Цютчеву. У 2004 годдзе У. П. Чкалаву, М. І. Глінке, С. М. Реріху. У 2005 годдзе былі выпушчаны манеты прысведчаныя М. А. Шолахаву і П. К. Клодту. У 2006 годдзе А. К. Антонаву, М. А. Врубелю, С. А. Герасімаву, А. А. Іванаву,  Д. Д. Шостаковічу. У 2007 годдзе С. П. Каралёву, У. М. Бехцереву,  Л. Эйлеру,  Г. С. Уланаву,  Ф. А. Галавіну,  М. М. Герасімаву, К. Э. Цыялкоўскаму. У 2008 годдзе Л. Д. Ландау, Н. І. Севасцьянаву,  У. П. Глушко,  Д. Ф. Ойстраху,  І. М. Франку, Е. С. Вучетічу. У 2009 годдзе Д. І. Мендзялееву,  А. В. Кальцову,  А. Н. Вараніхіну. У 2010 годдзе І. І. Левітану і Н. І. Пірагову. У 2011 годдзе М. М. Бацвінне, А. І. Райкіну,  М. В. Ламаносавуў. У 2012 годдзе П. А. Сталыпіну,  І. Н. Крамскому,  І. А. Ганчарову, М. В. Несцераву, А. І. Васільеву. У 2013 год А.С. Даргамыжскаму, У.І. Вернадскаму, У.С. Чарнамырдзіну,  А.І. Пакрышкіну. У 2014 годдзе плануецца выпусціць памятныя манеты прысвечаныя В.Н. Челамею і М.Ю. Лермантаву. [6].

У 2000 годдзе была распачата  серыя: "Выдатныя вайскаводы і флатаводцы Расіі". Выпускаліся яны за гэты час толькі тры разы, у 2000, 2002  і 2013 гадах і былі прысвечаны А. В. Сувораву, П. С. Нахімаву, А.С. Шеіну. [3].

Серыя  "Выдатныя спартсмены Расіі" была распачата ў 2009 годдзе і выпускаецца па наш час. Першыя памятныя манеты гэтай серыі былі выпушчаны  у 2009 годдзе і прысвечаныя хакеістам У. М. Баброву,  А. Н. Мальцеув і У. Б. Харламаву. Таксама у 2009 годдзе была выпушчана серыя манет, прысведчаная футбалістам К. І. Бескову, Э. А. Стральцову, Л. І. Яшіну. У 2010 годдзе тэма фігурнае катанне , манеты прысведчаныя  І. К. Радніной, А. Г. Зайцаву, Л.А Пахомовау, А.Г. Чыгунову. У 2012 годдзе - Канькабежны спорт (М.Г. Ісакаву, Л. П. Скоблікаву, Е. Р. Грішіну. У 2013 годдзе выпушчаны манеты із серыі лыжныя гонкі і прысведчаны Г.А. Кулакову  і плануецца выпусціць манету прысведчаную Р.П. Сметаніну. Таксама плануецца выпусціць у 2014 годдзе  шэраг памятных манет прысведчаных спартыўнай гімнастыкі. [6].

Серыя: "Гарады вайсковай  славы" была пачата  у 2011 годдзе  і выпускаецца па наш час. У 2011 годдзе былі выпушчаны манеты прасвечаныя : Белгараду, Курску, Арлу,  Уладзікаўказу,  Малгабеку,  Ржэўску,  Ялецу,  Ельне. У 2012 годдзе – Варонежу,  Сенажаці,  Палярны,  Растову-на-дону,  Туапсэ, Вялікія Лукі,  Вялікі Ноўгарад, Дмітраву. [6].

Да Серыі "Грашовае абарачэнне" былі выпушчаны манеты прысвечаныя 100-годдзю эмісійнага закона Вітэ,140-годдзю з дня падставы Дзяржаўнага банка Расіі, 150-годдзю Банка Расіі, 190-годдзю Федэральнага дзяржаўнага ўнітарнага прадпрыемства "Гознак", 275-годдзю Санкт-Пецярбургскага манетнага двара і 300-годдзю грашовай рэформы Пятра I, таксама манеты прысведчаныя гісторыі грашовага абарачэнню Расіі. [3].

Серыя "Старажытныя гарады Расіі" была пачата  у 2002 годдзе і выпускаецца па наш час, у гэтай серыі шмат манет прасвечаных амаль усім старажытным гарадам Расіі. [3].

Таксама была распрацавана серыя прысвечаная усім  знакам задыяку.

Да серыя "Мастацтва" адносяцца манеты прысвечаныя100-годдзю Рускага музея, 150-годдзю Новага Эрмітажа  і падставе Дзяржаўнай Трэццякоўскай галерэі, 225-годдзю Вялікага тэатра, 250-годдзю Акадэміі майстэрстваў. [6].

Да "Гістарычная серыя" выпускаліся манеты: 100-годдзю яднання Расіі і Тулы, 100-годдзю парламентарызму ў Расіі, 150-годдзю першай расійскай паштовай маркі, 150-годдзю з дня нараджэння А. П. Чэхава, 200-годдзю адукацыі ў Расіі міністэрстваў, 200-годдзю з дня нараджэння Н. В. Гогаля, 200-годдзю з дня нараджэння А. С. Пушкіна, 250-годдзю заснавання Дзяржаўнага Эрмітажа, 300-годдзю падставы Санкт-Пецярбурга,  300-годдзю Палтаўскай бітвы, 360-годдзю добраахвотнага ўваходжання Якутыі ў Расію, 625-годдзю Кулікоўскай бітвы, 750-годдзю Перамогі Аляксандра Неўскага на Чудскім возеры, 850-годдзю заснавання Масквы, 1000-годдзю заснавання Казані, 1000-годдзю Расіі , 1150-годдзю зараджэння расійскай дзяржаўнасці, гісторыі рускай авіяцыі, манеты да 300-годдзя добраахвотнага ўваходжання Хакасіі ў склад Расіі, да 400-годдзя добраахвотнага ўваходжання калмыцкага народа ў склад Расійскай дзяржавы, 400-годдзя народнага апалчэння Козьмы Мініна і Зміцера Пожарского, да 450-годдзя добраахвотнага ўваходжання Башкірыі ў склад Расіі, да 450-годдзя добраахвотнага ўваходжання Ўдмуртыі ў склад Расійскай дзяржавы, 200-годдзе перамогі Расіі ў Айчыннай вайне 1812 гады, таксама манеты Вайскаводы і героі Айчыннай вайны 1812 гады. [6].

Серыя "Космас" прысвечана 40-годдзю касмічнага палёту Ю. А. Гагарына , 50-годдзю запуску першага штучнага спадарожніка Зямлі, 50-годдзю пачатку даследавання Месяца касмічнымі апаратамі і 50-годдзю першага палёту чалавека ў космас. [3].

У Серыю "Чырвоная кніга" уваходдзяці манеты прысвечаныя жывёльнаму асяроддзю якое занесенв ў Чырвоную кнігу. Гэтыя памятныя манеты пабачылі свет у 1993 выпускаюцца яны кожны год і па наш час. [6].

У серыю "Міжнародныя адносіны" уваходзяці  манеты: Садружнасць Незалежных Дзяржаў, 50 гадоў усталявання дыпламатычных адносін з КНР, 50-годдзе Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, першыя ўгодкі дамовы пра адукацыю супольнасці Расіі і Беларусі, Стагоддзе Расійска-Французскага сувязі. [6].

У серыю "Навука" уваходзяці манеты прасвечаныя 250-годдзю стварэння Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя М. В. Ламаносава, 250-годдзю Маскоўскай медыцынскай акадэміі імя І. М. Сеченова, 275-годдзю першага Расійскага ўніверсітэта, 275-годдзю Расійскай акадэміі навук, 300-годдзю ваеннай адукацыі ў Расіі. [6].

Серыя "Помнікі архітэктуры" была распачата ў 1993 годдзе, у гэту серыю уваходзяці амаль усе архітыктурныя помнікі Расіі. Манеты гэтай серыі выходзяць кожны год і чаканяцца па сённяшні дзень.[3].

У серыю "Расія ў сусветнай культурнай і прыроднай спадчыне ЮНЭСКА" уваходзяць манеты:Вулканы Камчаткі, гістарычныя помнікі Вялікага Ноўгарада і наваколляў, Маскоўскі Крэмль і Чырвоны пляц, Яраслаўль. [6].

У серыю "Рускі балет" балет уваходзяць 6 частак , якія выпускаліся з 1993 – 1999 год. У 1995 годдзе выпуск спячая прыгажуня, у 1996 годдзе – Шчаўкунчык, у 1997 – Лебядзінае возера, у 1999 годдзе – Раймонда. [3].

У серыю "Падзея года" уваходзяць манеты: перамога дэмакратычных сіл Расіі 19-21 жніўня 1991 гады,  год праў чалавека ў Расійскай Федэрацыі, міжнародны год Космасу,  Міжнародны палярны год, Год згоды і пагадненні, Усерасійскі перапіс насельніцтва. [6].

Да серыі "Захаваем наш свет" адносяцца манеты: Амурскі тыгр, Буры мядзведзь, Палярны мядзведзь, Рачны бабёр, Рысь, Паўночны алень, Снежны барс, Собаль. [3].

У серыю "Спорт" уваходзяць манеты: XVIII Зімовыя Алімпійскія гульні,  XIX Зімовыя Алімпійскія гульні,  XX Зімовыя Алімпійскія гульні,  XXII Зімовыя Алімпійскія гульні 2014, XXVII Летнія Алімпійскія гульні, XXVIII Летнія Алімпійскія гульні, XXIX Летнія Алімпійскія гульні , 100-годдзе Расійскага футбола, Сусветныя юнацкія гульні, Алімпійскае стагоддзе Расіі, Чэмпіянат Еўропы па футболе 2000 года,  Чэмпіянат Еўропы па футболе 2004 года, Чэмпіянат свету па біятлоне 2003 года, Чэмпіянат свету па лёгкай атлетыцы , Чэмпіянат свету па футболе 2006 года, Чэмпіянат свету па хакеі з шайбай. [6].

Да серыі "Транспарт" адносяцца манеты: 100 гадоў Транссібірскай магістралі, 150 гадоў з дня ўстановы Галоўнага грамадства расійскіх чыгунак, 170 гадоў расійскім чыгункам. [6].

Апошняя серыя памятных манет гэта - "Флот" у яе ўвыходзяць манеты: 300-годдзе Расійскага флота , Барк "Крузенштерн", Барк "Седов" , Фрэгат "Свет". [3].

Тэматычныя серыя памятных манет вельмі разнастайныя, у тэматычныя серыі уваходзяць  манеты  прысвечаныя як асобным падзеям, так і розным аспектам сучаснага жыцця. Памятныя манеты пачалі выпускацца з 1992 года і чаканяцца па наш час.

Банк Расіі выпускае ў зварот памятныя манеты з каштоўных  і некаштоўных металаў .

Цэнтральнае месца ў  выпусках Банка Расіі ў апошнія  гады займаюць манеты гістарычнай і  спартыўнай серый, такіх доўгатэрміновых праграм як "Выдатныя асобы Расіі", "Помнікі архітэктуры Расіі", "Расія ў сусветнай культурнай і прыроднай спадчыне ЮНЭСКА", "Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі", "Чырвоная кніга", "Захаваем наш свет", "Месяцовы каляндар" і іншых.

У лютым 2006 года Банк Расіі выпусціў у зварот новую залатую манету інвестыцыйнага прызначэння з малюнкам Георгія Пераможца і ў 2009 году - аналагічную манету са срэбра.

Манеты Банка Расіі вырабляюцца на Маскоўскім і Санкт-Пецярбургскім манетных дварах, адрозніваюцца высокім узроўнем мастацкага афармлення і бездакорнай якасцю чаканкі, карыстаюцца прызнаннем і ўстойлівым попытам, як у самай Расіі, так і за яе межамі.

 

 

 

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Значнасць тэмы заключаецца у тым, што пры  даследаванні памятных манет  Расійскай імперыі, СССР, Расійскай Федэрацыі, можна падрабязней вывучыць у якіх выпадках яны выпускаліся і гісторыю іх абарачэння.

У выніку распрацоўкі  тэмы курсавой работы былі выкананы наступныя  задачы:

1. Даследаваны існуючыя крыніцы інфармацыі па тэме курсавой работы, літаратура, каталогі, звесткі інтэрнэт-рэсурсаў.

2. Разгледжан сабраны матэрыял па тэме даследвання.

3. Даследваны Памятные манеты Расійскай імперыі, СССР, Расійскай Федэрацыі.

З 1832 года пачыныецца чаканка  памятных манет Расіі па выпадку  знамянальных падзей ці юбілеяў.  Гэтыя  манеты былі хадзячыя, іх можна было набыць у абмен на звычайныя манеты на Санкт-Пецярбургскім манетным двары. Апошнім у 1914 г. Чаканіўся рубель у памяць 200-годдзі перамогі рускага флота ў марской бітве пры мысе Гангут. На гэтай манеце выпуск памятных манет спыніўся.

Толькі ў 1965 у СССР аднавілася чаканка памятных манет. У зварот была выпушчана медна-нікелевая манета, прысвечаная 20-годдзю Перамогі над фашысцкай Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне. Памятные манеты выпускаліся на розную тэматыку і з розных металаў але ў асноўным з медна-никелевага сплава. Акрамя таго, выпускаліся манеты са срэбра, золата, плаціны і паладыю.

Банк Расіі у рамках сваёй эмісійнай дзейнасці выпускае ў зварот памятныя манеты з каштоўных  і некаштоўных металаў і інвестыцыйныя  манеты з каштоўных металаў. Распаўсюджвальнікамі памятных і інвестыцыйных манет у Расіі з'яўляюцца больш 100 крэдытных арганізацый-рэзідэнтаў.

Гэтай дзейнасцю Банк Расіі займаецца з моманту  свайго стварэння — з 1992 года (раней, у 1965—1991 гадах памятныя і інвестыцыйныя  манеты выпускаліся Дзяржаўным банкам СССР). 2 красавіка 1992 года была выпушчана першая памятная манета — 750-годдзе Перамогі Аляксандра Неўскага на Чудскім возеры.

Тэматыка памятных манет  вельмі разнастайная, у тэматычныя серыі уваходзяць  манеты  прысвечаныя  як асобным падзеям, так і розным аспектам сучаснага жыцця.

У апошнія гады цэнтральнае месца ў выпусках манеты займаюць гістарычная і спартыўная серыі, такія выпускі як "Выдатныя асобы Расіі", "Помнікі архітэктуры Расіі", "Расія ў сусветнай культурнай і прыроднай спадчыне ЮНЭСКА", "Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі", "Чырвоная кніга", "Захаваем наш свет", "Месяцовы каляндар" і шмат іншых.

Манеты якія вырабляюцца  на Маскоўскім і Санкт-Пецярбургскім  манетных дварах, вельмі высокага узроўню, мастацкага афармлення і бездакорнай якасцю чаканкі, яны карыстаюцца вялікім прызнаннем і ўстойлівым попытам як у самай Расіі, так і за яе межамі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

БІБЛІЯГРАФІЧНЫ  СПІС

 

1. Кондратьев Д.Л. Памятные монеты. История и культура. -М.: Финансы и статистика, 1992. - 128 с.
2. Монеты РСФСР, СССР и России 1921 – 2004 гг. / С.Ф. Соколов, Г.Ф. Колюжный – Санкт -Петербург : Конрос-Информ, 2004. – 36 с.
3. Памятные и инвестиционные монеты Банка России // Монеты СССР и России [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://moneys.ucoz.ru/publ/monety_sssr/pamjatnye_i_investicionnye_monety_banka_rossii/4-1-0-15. Дата доступа 05.04.2013.
4. Памятные и инвестиционные монеты России 1832 – 2007 гг. / Л.М. Пряжникова – М.: ИнтерКрим-пресс, 2007. – 639 с.

5. Памятные и инвестиционные монеты России из драгоценных металлов, 1921–2003: каталог-справочник / ред.-сост. Л.М. Пряжникова. – М.: ИнтерКрим-пресс, 2004. – 462 с.

6. Памятные монеты России // Википедия [Электронный ресурс] :свобод. энцикл. – Режим доступа : http://ru.wikipedia.org/wiki/Памятные монеты России. Дата доступа : 28.04.2013.
7. Памятные монеты Российской Империи // Монеты [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://www.royalcoins.ru/numizmatic-pamyatnye_monety.html. Дата доступа 19.03.2013.
8. Прошлое в монетах. Памятные монеты 1832-1991 гг. / Е.Н. Кукушкина, Л.А. Юрова, Г.М. Сухонос. / Под. ред. А.В. Юрова  – М.: Финансы и статистика, 1994. – 258с.
9. Северин Г.М. Монеты  Российской империи / Г.М. Северин. – М.: Профиздат, 2006. – 351 с.
10. Уздеников В.В. Монеты России 1700-1917 гг. / В.В. Уздеников. / под. ред. В.Л. Янина. – 3-е изд., испр. и доп. – М.: Наука, 2004. – 497 с.