Н.Назарбаев Тарих толқынында

Елдің нышаны ретінде қар  барысын таңдай келе, Н.Ә. Назарбаев  былай дейді: Азиялық жолбарыс тұқымдас бола тұра, Қазақстан Барысының «өзіндік ерекшелігі бар» - ол ең үздік ұлттық, батыстық және шығыстық сапаларға ие болуы тиіс. Қазақстан Барысының  мұндай сапалық үйлесімі, Қазақстанның «еуразиялық ел» ретіндегі қасиетті нышандардың тоғыстырылуы еді.

Сонымен, Еуразиялық жоба және кең мағынадағы еуразиялық – доктриналық (ілімдік) деңгейге тұжырымды көтерді.

2001-2002 жылдар Н.Ә. Назарбаевтың  Еуразиялық доктринасының дамуының  жаңа кезеңі болды, онда мәдениет  пен өркениеттің диалогының «ғаламдық»  тақырыбы өзінің орнын алды. Қазақстан  Президенті 1-ші Еуразиялық медиа-форумды  аша отырып «Біз Батыс пенен  Шығыстың бір-бірімен кездесуге  деген қозғалысында  ғана емес, сондай ақ, осы уақытта және  осы құрлықта ашықтықтың жаңа  философиялық негізін және өркениеттің  ынтымағында қалыптастыруда бізге  байланыстының  бәрін жасауымыз  тиіс» екендігін айтты. Саяси  жағынан 2001-2002 жылдары Қазақстан  мен Ресейдің арқасында тек  қана «азияттық» емес, шын мәнінде  «еуразиялық» бірлестік болған  ШЫҰ және СВМДА сияқты жаңа  халықаралық құрылымдардың іс-әрекеттерінің  басталуының маңызды мәні болды.  

      2004 жылы, Еуразиялық  бастаманың 10-жылдығында Н.Ә. Назарбаев  өз қорытындысын жасады және  Л.Н. Гумилев атындағы Еуразиялық  ұлттық университетінде екі мәрте  өткен халықаралық ғылыми форумда  сөз сөйледі (2 сәуірде –«Еуразиялық: идеядан практикаға» атты ғылыми  конференцияда және 19 маусымда –  «Еуразиялық ықпалдастық: қазіргі  даму бағыттары және ғаламданудың  шақыруы» атты форумда). «Он жыл  бұрынғы Еуразиялық одақтың жобасын  ұқыпты оқып шығу үлгіге салынған  өзара тиімді экономикалық мүдденің  қағидалары, ықпалдасудың әр түрлі  деңгейлері және әртүрлі қарқыны,  аймақтық қауіпсіздік және еріктілік  ұлттық егемендікке ешқандай  қауіп-қатер төндірмейтініне және  жаңа жүзжылдықтың міндеттеріне  барынша сай келетініне иландырады»  – деді Н.Ә. Назарбаев 2 сәуірде. 

      2008-2009 жылдары  Н.Ә. Назарбаевтың еуразиялық  тұжырымының дамуының келесі  кезеңдері болды. Қазақстан Президентінің  бастамасы бойынша «Еуропаға  жол» бағдарламасы қабылданды. 2008 жылы 27 мамырда Қазақстан Республикасының  Парламентінің Мәжілісінде өткен  «Н.Ә. Назарбаевтың Еуразиялық  доктринасы: Шығыс пен Батыс диалогы»  атты үлкен халықаралық ғылыми  конференцияның ғылыми қауымдастықта  аса зор жаңғырыққа ие болды.  Өзінің ықпалдастық бастамасында  Қазақстан Президенті тек қана  ТМД елдеріне көңіл аудармайды. 2008 жылы маусымда, Астанада өткен  ОБСЕ-нің Парламенттік ассамблеясында (Азия аймағында бірінші рет  өткен) Н.Ә. Назарбаев «ерте  ме кеш пе» құрлықта «Еуропалық  одақ қағидасы бойынша» қалыптасатын  Еуразиялық одақ идеясын тағы  да дамытты. Және мұндай одақтың  орталығы Еуразиялық құрлықтың  ортасында орналасқан  қала Астана бола алады. Шындығында сөз ЕвразЭО Кедендік одағының негізінде «Еуразиялық экономикалық одақты» құру жөнінде жүрді.  

       Бүгінгі  күні ғаламдық әлемде қаржылық-экономикалық  дағдарыс басталды. Еуразиялық жобаның  тағдыры жаңа жағдайда қандай  болуы мүмкін? 2009 жылы 11 наурызда Еуразиялық университеттердің ассоцациясында сөйлеген сөзінде Н.Ә. Назарбаев «Бүгін ТМД-ның барлық елдері әлемдік дағдарысқа қарсы іс-әрекет жолдарын іздеу кезінде, нағыз дамыған ірі мемлекеттер өздерінің экономикалық мәселелерін жеке шешуге дәрменсіз жағдайда, тағдыр еуразиялық ықпалдастық тұжырымның маңыздылығын тағы да растайтынын» көрсетті. Президент «Ұзақ мерзімді болашақта еуразиялық ықпалдастыққа балама жоқ екеніне мен қазір бұрынғыдан да қатты сенімдемін» деді. 

 Қазақстан Президентінің  ғаламдық мәселені шешуде өз  ұсынысы бар. Ол «Дағдарыстың  кілті» мақаласында және 2009 жылы  наурыз айында өткен ІІ Астаналық  экономикалық форумда сөйлеген  сөзінде баяндалды. Ескеретін  жәйт, Н.Ә. Назарбаевтың жолы еуразиялық  ұлттықтың үстіндегі есеп айыратын  бірлікті құруды қарастырады.  Ол аймақтық ықпалдастыққа түбегейлі  басқа жаңа сапа беруі мүмкін.

Н.Ә. Назарбаев шындығында 15 жыл ішінде (1994 жылы жобаны ұсынғаннан кейін) еуразиялық теория «тәжірибелік іске аса бастады, және бүгін еуразиялық кеңістіктегі ықпалдастықтың үш өлшемі – экономикалық, әскери-саяси және мәдени-гуманитарлық – жөнінде  айтуға болады» деді. Қазақстанның аймақтық және ғаламдық стратегиясында 2010 жылдың алатын ерекше мәні бар. Бұл  жыл ЕҚЫҰ - на төрағалық ету жылы, Қазақстан, Ресей және Беларуссияның  Кедендік одағының  өз  қызметін бастайтын жылы. Осының барлығы Қазақстан  Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Еуразиялық доктринасының тұжырымды  дамуын және өмір шындығында жүзеге асуын  көрсетеді.