Жизнь и деятельность белорусского эмигранта Игната Дамейки

Ігната Дамейку называлі вялікім асветнікам. Не толькі таму, што жыў ён у эпоху Асветніцтва. Найперш дзякуючы яго неаслабнай празе распаўсюджваць сярод людзей ідэалы дабра, красы, праўды. А хіба сучасны духоўна-маральны крызіс можна пераадолець інакш, як толькі праз штодзённую асветніцкую працу па папулярызацыі ведаў беларускай культурнай традыцыі, агульначалавечага духоўнага вопыту? Асаблівую, глабальную значнасць і актуальнасць набывае асветніцтва як комплекс спосабаў і метадаў, накіраваных на фарміраванне гуманістычных ідэалаў, такога грамадскага і індывідуальнага светапогляду, які для нашага перыяду з’яўляецца перадавым, прагрэсіўным[6].

Арыентацыяю на маральныя каштоўнасці Ігнат Дамейка выявіў сваю беларускую ментальнасць, сваю шляхетнасць не толькі паводле радаводу, каранёў, але шляхетнасць ад Бога. Адкрытасць, пошук праўды, свабодалюбства, годнасць, няўрымслівасць — наш зямляк увасобіў у сабе гэтыя лепшыя якасці нацыянальнага характару, якасці, якія заўсёды мелі беларусы.

      І родная  зямля не забыла вялікага чалавека, які зрабіў на ёй свае першыя  крокі. Шмат напісана пра вучонага  ў Беларусі. Добра ведаюць пра яго і на Карэліччыне. У 1997 г. у час святкавання 195-годдзя з дня нараджзння І. Дамейкі ў Карэлічах адбыліся 4-я Міжнародныя чытанні, прысвечаныя спадчыне вучонага-асветніка. Тады ж у Мядзвядцы быў устаноўлены памятны знак ва ўшанаванне нашага славутага земляка, а ў мясцовай школе адкрыты музей, экспанаты якога расказваюць пра жыццё і навуковую дзейнасць Ігната Дамейкі.    

       На  наступны год Карэлічы і Мядзвядку  наведалі ўдзельнікі 5-х Карэліцкіх  чытанняў, прысвечаных Адаму Міцкевічу. Сярод гасцей быў нашчадак Ігната Дамейкі Мар’юш Германовіч, які прыехаў з Францыі.

      Траюрадная  пляменніца вучонага Ева Адахоўская, з якой музею ўдалося наладзіць  перапіску, не маючы магчымасці  прыехаць з далёкай краіны, даслала  з Сант’яга ў Карэліцкі раённы краязнаўчы музей “Зямля і людзі” цікавыя дакументы і фотаздымкі, якія расказваюць пра жыццё нацыянальнага героя Чылі. Фотаздымкі зрабіў для музея Ігнасіо Дамейка, праўнук нашага славутага земляка. Яны былі змешчаны на выставе “Вялікі асветнік”, створанай у нашым музеі да 200-годдзя з дня нараджэння вучонага і выкарыстанай на перасоўнай выставе “Ураджэнец Мядзвядкі – нацыянальны герой Чылі”.

Беларускі нацыянальны  шлях вызначаецца многімі асаблівасцямі, сярод якіх не апошняя — дзівосная здольнасць аддаваць свету і свае ідэі, і свае лепшыя таленты. Ігнат Дамейка — не выключэнне. І сёння беларусы дзеляцца са светам сваім духоўным, інтэлектуальным, творчым патэнцыялам. Хіба што ўсё цяжэй ігнараваць, абыходзіць, замоўчваць Беларусь як Радзіму выдатных мастакоў, пісьменнікаў, навукоўцаў.

Спадчына Ігната Дамейкі  застаецца для вечнасці. Дамейка  ж жыве найперш у людзях, якія гэтак жа актыўна і ахвярна  працуюць для будучыні і на славу  Беларусі. І яны заслугоўваюць  падзякі сучаснікаў і нашчадкаў.