Инвестициялық жобалар туралы түсінік және инвестициялық жобалардың түрлері мен кезеңдері

                                                           

                             

Егер PI>1 болса, жобаны қабылдауға болады, егер PI<1 болса, жобаны қабылдамау керек, егер PI=1 болса, жобаны табысты  да, табыссыз да емес.

PI критерийінің мәні мынада: шығынның бірлігіне келетін табысты  бейнелеуде осы әдіс жақсы;  инвестицияның жалпы көлемінде  шектеу болған жағдайда тиімді  портфель қалыптастыруда тәуелсіз  жобаны реттеуге көмектеседі.

Таза келтірілген эффектілікпен  салыстырғанда инвестиция рентабельділігінің индексі қатысты көрсеткіш болып  табылады. NPV  әдісінің көрсеткіштерімен бірдей мәндер болған жағдайда альтернативті жобаны таңдауға мүмкіндік береді.

3.  Инвестициялық жобалардың тәуекелін бағалау

Инвестициялық жобаның  критерийлерін бағалаудың негізінде жобаның ақша ағымы жатыр. Ақша ағымының элементтері ауыспалы өлшем көрсеткіштерімен анықталады. Ауыспалы көрсеткіштерінің бірінде болған кез келген өзгеріс ақша ағымының барлық элементтерінің өзгеруіне алып келеді. Және де инвестициялық жобаны бағалау критерийлерінде де өзгеріс болады.

Сезімталдық анализі (басқаша  сенситивті анализ) ауыспалы мәндердің  тек біреуінде ғана өзгеріс болып  қалғандары тұрақты болғандағы жобаның  ағымдағы таза құны (NPV)  мен рентабельділіктің ішкі нормасының (IRR) қаншалықты өзгеретінін көрсетеді. Сезімталдық анализі ауыспалы өлшемдер мәнінің негізінде құрастырылған  ақша ағымының  базалық нұсқаларын қалыптастырудан басталады. NPV және IRR базалық нұсқалары да есептеледі. Содан кейін ауыспалы өлшемдер мәндерінің өзгеруі жайлы болжамдар жасалады: егер сату көлемі 10 %-ға азайғанда шикізат бағасы  10%-ға жоғарылайды деген сияқты. Сезімталдық анализі барысында бір ғана ауыспалы мән өзгеріп отырып, қалғандары тұрақты болып қалады.

Сценарийлер әдісі инвестициялық  жобаның ақша ағымының анализі барысында  ауыспалы мәндердің бірнешеуінде өзгеріс  болған жағдайды талдайды. Сценарийлер  анализі кем дегенде инвестициялық  жобаның үш түрлі сценарийін құру арқылы анықталады: оптимистік, пессимистік, болуы мүмкін. Сценарийлер анализі  сезімталдық әдісімен салыстырғанда  инвестициялық жобаның тәуекелділігін толық анықтауға мүмкіндік береді, бірақ ол жобаның шешімінің бірнеше  сценарийлерін ғана қарастырады.

Монте-Карло әдісі бұл  мәселені шешуге мүмкіндік береді. Монте-Карло әдісі бойынша модельдеу  процесінің кезеңдері:

1) модельдеу бағдарламасы ауыспалы өлшемнің мүмкін болуын есепке ала отырып, кездейсоқ мәнін таңдайды. Мысалы, сату көлемі натуралды түрде есепке алынады.

2) ауыспалы мәннің  әрқайсысына таңдалып алынған өлшемдер

негізінде жүзеге асырудың  әр жылына арналған таза ақша ағымы анықталады. Кейін NPV берілген компьютерлік сценарийде жүзеге асырылады.

3) бірінші және екінші кезеңдер көп рет қайталанады, мысалы

1000 рет 1000 NPV  аламыз. Нәтижесінде NPV-дің күтілетін мәні және оның орта квадраттық ауытқуы есептеледі.