Мунайга илеспе газдар

 

Мұнайды өңдеуде атмосфераға  зиянды заттар көмірсутектер, күкіртті сутегі, көміртегі және азот оксидтері, аммиак бөлінеді. Негізгі ластау көздеріне  – мұнай мен мұнай өнімдерінің резервуар парктері, құю – құйып алу эстакадалары, сумен қайта қамтамасыз ету және су ағындарын тазалау құрылымдарының шоғырлары, газды ашық факел шамында жағу, сақтандыру қақпақтары, тарту желдеткіштер жүйесі жатады. Көмірсутектердің 40% - ті жоғары ауаға тараушы көлемі резервуар парктерінің үлесіне келеді. Көмірсутектердің ауаға тарауын азайтудың бірден – бір жолы, мұнай мен мөлдір мұнай өнімдерін сақтау үшін қалқымалы және жүзуші қақпақпен жабдықталған резервуарларды пайдалану.

Обьекті  қолдануға   атмосфераны  төмендегі  заттардың   бөлінуінің  әсерінен   ластану күтіледі:

• Технологиялық  жабдықтардағы  жеңіл көмірсутектердің ;
• Ілеспе  газдың өнімдерінің  жануы ;
• Атмосфераға  лас  заттардың  бөлінуі  тұрақты, периодты, аварияны  және бірретті  болып бөлінеді. Ластаушы  көзі  ұйы дастырған  болып бөлінеді. Үнемі  бөліндіге  төмендегілер  жатады.
• ұйымдастырылғанға  -жоғарғы  және төмен  қысымды факел:

Ұйымдастырымаған –барлық   алаңдар-реттеп  бекітілетін  арматуралар  және  фланцты  түйіліскен  жерлердің  саңылаусыздығының азайуының әсеріне болған ластану.

Периодтығы  сақтандырғыш  клапандардың  жұмыс істеуіндегі  ластану   жатады;

Бір реті ластануға ,  технологиялық  операция , қондырығынң  ішін  қара,  гидравликалық сынақтар, профилактикалы-жөндеу жұмыстарын жүргізу жатады.

Отандық мұнай өңдеу  зауыттарында өрттің алдын алу пробмактикасы, қауіпсіздік ережелері мен табиғатты  қорғауды жақсартуға бағытталған шаралар  комплексі қарастырылған. Құрылғыларда газдану мен апатты бастаудың  жоғары сапалы құралдар мен қауіпсіз аппараттар қолданылады. Мұнай майларының өндіру процестері токсикалық, өрт қауіпсіздігі және жарылу қауіпсіздігі бар заттар, тез тұтанатын реагенттер мен еріткіштер қолданумен жүзеге асырылады. Сондықтан да қызмет көрсету персоналы жалпы және май өндірісіне тән қауіпсіздік ережелері зауыттық инструкцияларда жазылған құрылғылар мен аппараттарды эксплуатациялаудың ережелерін, өндірістің технологиялық картасына сәйкес технологиялық режимді сақтау қажет.

Құрылғыларда қолданылатын инертті газ, уланбаған кездегі инертті газ құрылғыларында ауаның қажетті көп концентрациясын төмендетеді. Сондықтан да инертті газ көп болады. Инертті газдың қауіпті әсері желденбейтін бөлмелерде болады. Инертті газдармен қауіпсіз жұмыс істеудің негізгі ережелері, жүйенің гермитизациялы, ғимараттардың желденуі мен аппараттарды жұмыстан кейін өзгереді.

Қызмет көрсету персоналы  алғашқы көмекті көрсету кезінде  инструкциялардыбіліп, қолдана білу керек. Жеңіл улану кезінде бром препараттары мен валериандық тамшылар қолданылады. Ауыл улануда жарақатты газдалған ғимараттан шығару керек, жаңбыр кезінде таза ауасы бар жылы ғимаратқа шығарып, тыныс алуды қиындататын киімді шешу керек. Талып қалғанда алдымен мүсәтір спиртін қолданып, ыссы шай немесе кофе беру керек. Еріткіш арнайы киімге түсу кезінде жедел түрде алмастыру қажет. Фенол немесе крезол теріге тигенде көрсетілетін алғашқы көмек- күйген жерді спиртпен сүрту. Көздің айналасына тигенде, ас тұзының 2% ерітіндісімен жуады. Уланудың барлық симптондары кезінде еріткіштер немесе реагенттер теріге тигенде дәл сол уақытта дәрігерге көріну қажет.

Токсикалық және өрт  қауіпсіздігі бар заттардың болуы  вентиляцияның үнемі және эффективті болуын, ғимараттағы ауаны үнемі  анализдеу, ғимараттағы ауа анализаторларының  эффективті жұмысын, улы заттардың артық болғандағы персоналдың шараларын қолдануын талап етеді. Сонымен қатар пропандық компрессорлардың үнемі жұмысын қамтамасыз ету керек, себебі ауаның келуінің тоқталуы жарылыс мүмкіндігі мен пропанның жарылыс концентрацияның пайда болуына мүмкіндік жасайды. Қауіпсіздік, қоршаған орта мен өртке қарсы профилактика ережелерін қатаң сақтау май өндірісінің апатсыз жұмысты қамтамасыз етеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6  Еңбекті қорғау  және техника қауіпсіздігі 

          

Мұнай өңдеу мекемелердегі  қауіпсіздік жұмыстарын ұйымдастыру шикізаттың аралық және соңғы өнімнің қасиеттерін білуге осы заттармен жұмыс істеген кезде олармен жанаспауына және жарылыстардың, өрттің және уланудың алдын алатын шаралар орындауға негізделген.

Еңбекті қорғау – адамның  жұмысқа деген қабілеттілігін, денсаулығын сақтауды, қауіпсіздікті қамтамасыз ету.  Егер де химия өндірісінде еңбекті қорғау шаралары дұрыс қаралмаса, ондағы жұмысшылардың денсаулықтарына зиян келеді.

Өткір улану – азғантай уақыттың ішінде концентрациясы жоғары зиянды заттардың организмге әсер етуі. Аурудың белгілері тез білінеді, сондықтан оған алғашқы көмек көрсетіліп үлгереді. Бірақ кейбір химиялық                                                                                                               заттар организмге енгенмен бірден біліне қоймайды, яғни, уақыт өте келе білінеді. Азот оксидімен уланған кезде жасырын улану 3 – 6 сағат құрайды, бұл оттектің жетіспеуіне әкеледі.

Сақтаулы улану –  концентрациясы аз заттың ұзақ уақыт  бойы организмге әсер етуі. Бұл уланудың белгілері бір апта немесе бір ай өткеннен кейін білінеді.

Мамандық ауру – жұмысшыларды қоршаған еңбек ортасының нашар  болуынан. Химиялық өндірісте әр түрлі  шаң тозаңдардың әсерінен пневмокониозы  ауруы туындауы мүмкін, ал улы, күйдіргіш  заттардың әсерінен – тері ауруы ( дерматит, экзем), күкіртсутек пен диметилсульфаттың әсерінен – көз ауруы ( конъюнктивиты ) туындайды.

Улы заттар адам организміне  тыныс алу жолдары арқылы және жарақаттанған немесе жарақаттанбаған  тері арқылы  түседі.

Қондырғыдағы барлық жұмысшыларда қорғаныс құралдары болу керек:

- спец киімдер, арнаулы  аяқ киім, қорғаныс көзілдіріктер,  қолғап, противогаз, дербес тыныс  алу аппараты;

- темір шегемен қағылған  аяқ киімде және жазғы аяқ  киімде жұмыс жасамау;

- спецкиімді қондырғы  территориясында жумау, кептірмеу;

- барлық жұмысшылар  фильтрлеуші және шлангалы противогаздардың  маркасын және қалай қолданылуын  білу керек;

- барлық жұмысшылар  жасанды дем және алғашқы көмек  көрсете білу керек;

- күю, жарақаттану,  улану және басқа да жағдайларда  өндіріс басшысына хабарлап, телефон арқылы дәрігер шақыру; 

Газды күкіртсутектен тазарту  қондырғысындағы процестер жарылысқа  қауіпті және токсикалы, себебі, жанғыш, өртке қауіпті, токсикалы заттар өте көп : метан, этан, пропан, H₂S және т.б.

Өндірістегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін технологиялық процестерді автоматтандыру керек. Бірақ, технологиялық процестерді басқаруда, реттеу жасауда және блокировка жүйесінде зақым болған жағдайда, кездейсоқ жәйттер болып қалуы мүмкін.

Өртке және жарылысқа  ең қауіпті сәт – қондырғыны қолмен іске қосу және тоқтату.

Канализация мен технологиялық  құдықтар, электродегидратор, әртүрлі  электрожабдықтар, факелдер - ең қауіпті  жерлер болып саналады.

Ең қауіпті операциялар: бітеуіштерді, клапандарды орнату және алу; сыйымдылықта, құдықта, биіктікте жұмыс жасау, әсіресе қыс мезгілінде; құбырларды булау арқылы тазартқанда; аппарат ішінің жоғарғы жағын тазалағанда; жарық жеткіліксіз болған кезде электрожабдықтарға өңдеу жүргізу.

Қондырғыдағы зиянды заттар: мұнай, жеңіл көмірсутектер және олардың қоспасы, химиялық реагенттер, күкіртсутек.

 Қазандыққа (резервуар)және  сыйымдылыққа қышқыл түссе жарылысқа  және өртке әкелуі сөзсіз. Бірақ,  процесс тығыз қондырғыда жүретіндіктен,  бұл айтылған заттардың зияндылығы төмен; тек қана авариялық сөндіруде, тоқта-туда және ағуда пайда болуы мүмкін.

H₂S су буымен металдарға коррозиялы әсер етеді, сондықтан аппараттардың бүлінуіне себебін тигізеді.

H₂S – тің аппараттармен және құбырлармен байланысынан темір сульфиді пайда болады, ал ауадағы оттегінің әсерінен өздігінен жанады ,бұл өрттің пай-да болуына әкеледі, сондықтан қондырғыны тоқтатқанда ашпас бұрын азотпен үрлеп және сумен керек болғанда жуу керек.

H₂S жарылыс қауіпті. Тұтану аралығы 4,3 – 25,5%. Күкіртсутек жанғанда ашық көк түсті жалынды, өте улы күкіртті газ түзеді. Жұмыс зонасындағы     H₂S – тің ШМК – сы жоғары болса, өмір үшін қауіпті. Бұл жағдайда келесілерді орындау қажет:

• противогаз немесе тыныс алу аппаратын кию қажет. Тыныс алу аппаратын таза ауа зонасында киеді;
• сигнал беру және қауіпті зонадағы барлық адамдарға хабарлау;
• ликвидация жоспарына сәйкес газданудың алдын алу шараларын қолдану;
• алдын ал<spa