ТМД-ғы интеграция тарихы

Сыртқы істер министрлерінің кеңесінде ТМД-ның басқа да халықаралық  үнымдармен қатынастарын дамыту үшін «Бейбітшілік мақсатындағы ссріктестік» атты НАТО бағдарламасына қатысу мақсатында көптеген сүрақтар бойынша консультациялар өткізу туралы шешім қабылданды. Дегенмен соңғы кездерде НАТО тарапынан жүзеге асырылып жатқан Косово мәселесіне байланысты әскери-қарулы әрекеттер НАТО-ның шын мәніндегі бейбітшілік корушысы атына нүқсан келтіріп отыргандай, мүше-мемлекеттердің ортақ сыртқы саясат алаңында қол жеткізген жетістіктері бола тұрса да, толықтай алғанда, ТМД-ға мүше-мемлекеттердің барлығы біріге, ортақтаса отырып бір мүдцеге саятын сыртқы саясат ұстануда деп пікір айту әзірше ертерек. Жалпы алғанда, ТМД СШК-нің толық қанды жүмью атқаруына мүше-мемлекеттердегі сыртқы істер министрлігі дайындаған үсыныстардың атқарар ролі зор.

 

Тәуелсіз Мемлекеттер  Достастығының басқа да органдары.

 

ТМД жарғысының 28 бабына сай, Үйлестіру-консультатцвтік комитетінің

 құрылуы көзделген. Және бұл орган Достастықтың тұрақты негізде жүмыс істейтін атқарушы жэне үйлестіруші органы ретінде белгіленген. Мемлексттер басшыларының кеңесі және үкіметтер басшыларының кеңесінің шешімдерін жүзеге асыру мақсатында Комитеттің атқаратын қызметі мыналар:

• Достастық көлемінде ынтымақтастық саласы бойынша сұрақтарды дайындап, ұсынады;

 

• Сыртқы істер министрлерінің кеңесінде ТМД-ның басқа да халықаралық үнымдармен қатынастарын дамыту үшін «Бейбітшілік мақсатындағы серіктестік» атты НАТО бағдарламасына қатысу мақсатында көптеген сүрақтар бойынша консультациялар өткізу туралы шешім қабылданды. Дегенмен соңғы кездерде НАТО тарапынан жүзеге асырылып жатқан Косово мәселесіне байланысты әскери-қарулы әрекеттер НАТО-ның шын мәніндегі бейбітшілік корушысы атына нұқсан келтіріп отырғандай.

 

Достастықтың  салалык ынтымақтастық органдары.

 

 Төуелсіз мемлекеттер  достастығы келісім-шарттар негізінде  экономикалық, өлеуметтік және баска  да салаларда ынтымақтастық органдарын  бекіте алады. Мүндай органдар  олардың әртүрлі салаларға байланысты  қағидалары мен міндеттерін жүзеге  асыруға атсалысады. Салалық ынтьшақтастықтың  кеңестері, комитеттері жөне басқа  да органдары  ТМД жарғысында көрсетілген сала аралық функцияларды жүзеге асырады. Бұл органдардың қүрамына ТМД атқару органдарының тиісті басшылары кіреді. Салалық ынтымақтастық органдары өз өкілеттігі аумағында үсыныстар қабылдайды, ал қажетті жағдайда үкіметтер басшыларының к еңесіне ұсыныстарымен кіреді. Сала аралық ынтымақтастық екі немесе көп тарапты болуы мүмкін.

 

  Парламент  аралық ынтымақтастық

 

 Парламент аралық Аесамблея  Достастық көлемінде парламент  аралық консультациялар өткізеді, ынтымақтастықтың сүрақтарын талқылайды, үлттық парламенттер қызметі  саласында бірлескен үсыныстарды  дайындайды (Жарғының 36 бабы). Ассамблея туралы келісім 1992 жылдың 27 наурызында қабылданған болатын. Және бүл құжатта шешімдер негізінде қабылданады, делінген.  Интеграциялық комитет тұрақты жүмыс істейтін атқару оргапы ретінде кеңесші-үйлестіруші мемлекетаралык құрьыым оргаиы болып габылады. Сонымен қатар, бұл орган тікелей әсер етіп шешім қабылдайтын қүқыққа ие емес, сол себептен де өз қызметі мен өкілеттігін нақты анықтауды кажет етеді. 1998 жылдың 22 кдңтарында Достастық мүше-мемлекеттерінің басшылары Интеграциялық комитеттің мәртебесін көтеру қажеттігі жайында сөз етті. Бірақ әзірше үсыныстар ғана бар. Бүған байланысты, Кеден одағы мен Ортақ экономикалық кеңістік көлемінде интеграцияны басқару органдарының қабылдаған келісімдері мен шешімдеріне қарай КО мен ОЭК органдарына төмендегідей мәргебе беру жайында үсыныстар бар. Интеграциялық комитет жанындағы Кеңестер, (салааралық) комиссиялар өз құзыреті шеңберінде ведомствоаралық (ұсыныс ретінде) сипаттагы шешімдерді қабылдайды, егер бұл шешімдер үкіметтер басшылары Кеңесі тарапынан қоддау тауып бекітілетін болса, тараптар үшін міндетті болып саналады.

Басқару органдарының функцияларын бұлайша болу 1969 жылғы Вена конвенциясының ережелеріне жөне мүше-мемлекеттердің халықаралық шарттар туралы үлттық зандарына сай келеді. Қазіргі кезенде бүл ұлт үсті органдар құру дегенді білдірмейді, дегенмен, интеграция болашақта мүндай козқарасты да талап етуі әбден мүмкін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

 

1. Верт Н. История советского государства. 1900-1991.

 М.: Прогресс-Академия, 1992

 

2. История СССР, 1861-1917. Под.ред. В.Г.Тюкавкина.

М., 1992.

 

3. Мәшімбаев С.М. Еуропа жіне Америка елдірінің қазіргі заман тарихы. 1945-2000. А., 2007

 

4. Конституция стран СНГ. Алматы. 1997

 

5. Клепацкий З М. Западноевропейские международные организации.- М., 1973.

 

6. www.policy03.narod.ru

 

7. http://ru.wikipedia.org