Салық жүйесі

Осы заң  бойынша алғаш рет Қазақстан  Республикасында 43 салық түрі қызмет етті және олар 3 топқа бөлінді:

- жалпы мемлекеттік салықтар - 16;

- жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар - 10;

жергілікті  салықтар мен алымдар - 17.

              Жалпы мемлекеттік салықтардың түрлері:

              1. Қосылған құнға салынатын салық.

              2. Пайдаға салынатын салық.

              3. Акциздер.

              4. Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан алынатын салық.

              5. Экспорт пен импортқа салынатын салық.

              6. Кеден тарифі және баж салығы.

              7.Пайдалы қазбаларды геологиялық барлау және геологиялық 
  іздестіру жұмыстарына байланысты шығындарды өтеуге 
  жұмсалатын алым.

             8. Тіркелген (ренталық) төлемдер.

             9. Транспорт құралдарына салынатын салық.

            10. Автотранспорт құралдарын сатып алуға салынатын салық.

            11. Автотранспорт құралдарының Қазақстан Республикасына келіп кіргені үшін төленетін ақы.

           12. 3анды ұйымдардың мүлкіне салынатын салық.

            13. Қазақстан Республикасы азаматтарынан, шетел азаматтарынан және азаматтығы жоқ адамдардан алынатын табыс салығы.

            14. Мемлекеттік баж салығы.

            15. Табиғат ресурстарына салынатын салық.

            16. Колхозшылардың еңбегіне ақы төлеу қорына салынатын салық.  Жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар:

            1.  Жер салығы.

           2. Жеке адамдардың мүлкіне салынатын салық.

           3. Орман табысы.

           4. Су үшін төленетін ақы.

           5. Табысқа салынатын салық.

            6. Кәсіпкерлік қызметті тіркеу үшін алынатын алым.

            7.Кәсіпкерлік қызметтің субъектілері ретінде тіркелмеген азаматтардан алынатын алым.

             8.Занды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуден өткізгені үшін 
алынатын алым.

              9. Елтаңбалық алым.

      10.Мұрагерлік және сыйға тарту тәртібімен ауысқан мүлікке                   салынатын салық.

            Жергілікті салықтар мен алымдар:

             1. Курорттық   аймақта   өндірістік   мақсаттағы   объектілер 
құрылысына салынатын салық.

             2. Курорттық алым.

             3. Азаматтардан алынатын мақсатты алым.

             4. Жарнамаға салынатын салық.

             5.Автотранспорт құралдарын, есептеу техникасы және жеке 
компьютерлерді қайта сатуға салынатын салық.

             6. Автотранспортты аялдауға қойғаны үшін алынатын алым.

             7. Жергілікті символиканы пайдалану құқығы үшін алым.

             8. Ипподромдарда ат жарысына қатысқаны үшін алынатын алым.

            9. Ат жарысындағы ұтысы үшін алынатын алым.

           10.Ипподромдарда тотализатор ойынына қатысушы адамдар-дан алынатын алым.

         11.Тауар биржаларында және валютаны сату және сатып алу кезінде жасалған мәмілелерден алынатын алым.

         12.Аукциондық сатудан алынатын алым.

         13.Кино-телетүсірімдер өткізу құқығы үшін алынатын алым.

         14.Пәтер алуға берілген рұқсат қағаз (ордер) үшін алынатын алым.

        15.Ит иелерінен алынатын алым.

         16.Спиртті ішімдіктермен сауда-саттық жасау қүқығы үшін алынатын лицензиялық алым.

        17.Жергілікті  аукциондар  өткізу және  лотереялар  ойнату құқығы үшін алынатын лицензиялық алым.

        Алғашқы салық жүйесінің көптеген кемшіліктері де болды.Атап айтқанда, басқа елдерге қарағанда біздің салық жүйеміздің жинақталған ғылыми және практмкалық тәжірибелерінің жеткіліксіздігі, салық түрлерінің көптігі халықаралық салық салу қағидаларының назардан тыс қалуы айналымды анықтаудың қиындығы, дәлелсіз берілген жеңілдікгердің көптігі, т.б.Осыдан келіп еліміздің салық жүйесін реформалаудың қажеттігі туындады.Қазақстан Үкіметі 1992 жылдың басында салық жүйесін кезеңді түрде реформалаудың концепциясын қабылдады.

          Екінші кезең .

         Аталмыш концепцияны іске асырудағы негізгі кезең болып Қазақстан Республикасы Президентінің 24.04.95. жылы қабылданған «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заң күші бар Жарлығы табылады. Ол 1995 жылдың 1-ші шілдесінен бастап іске қосылды, нәтижесінде бұрын қызмет еткен 43 салық түрінің орнына 11 салықтар мен алымдар қызмет ететін болды. Бұл Салық Заңдылығы бойынша еліміздің салық жүйесі нарықтық қатынастар талабына біршама бейімделіп, халықаралық тәжірибеге мейлінше жақындатылған.Оның ішінде бесеуі мемлекеттік, алтауы жергілікті салықтар.

     Жалпы мемлекеттік салықтар:

     1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;

     2. Қосылған құнға салынатын салық;

     3. Акциздер;

     4. Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;

     5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері;

Жергілікті  салықтар мен алымдар:

1. Жер салығы;

2. Заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;

3. Көлік құралдарына салынатын салық;

4. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды      тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алым;

5. Жекелеген қызмет түрімен айналысу құқығы үшін алынатын алым.

Үшінші  кезең.

Қазақстан Республикасы Президентінің бүл Жарлығы Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 16 шілдедегі ғ440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін алды.

Осы кезде  Қазақстан Республикасында салықтар, алымдар және басқа да міндетті төлемдердің мынадай түрлері қолданылды:

1. заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
2. қосылған құнға салынатын салық;
3. акциздер;
4. бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені және мемлекеттік тіркеуге жатпайтын     акциялар эмиссиясының ұлттық бірыңғайландыру 
   нөмірін бергені үшін алынатын алымдар;
5. жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемд<span class="Normal__Char" style=" f