Әлемдік қаржы дағдарысы кезіндегі Қазақстан экономикасының ағымдағы жағдайы

Банк секторына қатысты 2009 жылдың басында қабылданған шешімдердің дұрыстығына Үкімет басшысы нық сенімді. «Мен қаңтар-ақпанда бірлесе қабылдаған сол шешімдер барлық мүмкін шешімдердің арасындағы ең дұрысы болды деген пікірге сол кезде сенгем және қазір де нық сенімдемін. Біздің салымшыларымыз, жалпы халық банк жүйесінің тұрақтылығына күмәнданбаса болады», - деді сұхбатында Премьер.Айтса айтқандай-ақ, 2009-ды Қазақстанның қаржы секторы үшін «өзгерісті» жыл болды деп бағалауға болады. Өткен жыл Қазақстанның қаржы секторы тұрақтандырылған жыл ретінде есте қалды. Банк секторының басына үйірілген қара бұлттың сейілгендігіне төмендегі цифрлар айғақ бола алатындай. Ресми мәліметтер бойынша, 2009 жылғы желтоқсанның 1-інде банк жүйесіндегі депозиттердің көлемі - 6257,9 млрд. теңгені құраған және бұл 2008 жылғы желтоқсанның 1-індегі көрсеткіштен 20,1 пайызға көп. Ал халықтың депозиті - 1806,8 млрд. теңгеге жетіп, 25,2 пайызға өскен. 2008 жыл күрделі болды, ал 2009 да оңай жыл болған жоқ.  Осыны бір қайырып қойсақ, жойқын соққы алған қаржы жүйесі дағдарыс жағдайында мұндай оң өзгерістерге, жетістіктерге  із жүзінде мемлекеттің қолдауымен қол жеткізгенін атап айты керек.  Әйтсе де, әлемді есеңгіретіп кеткен сол дағдарыстан қағылмай-соғылмай шыққандар да бар екен

Көптеген сарапшылардың пікірінше, 2011 жыл Қазақстанның банк жүйесі үшін үміт жылы болады. Банктердің несие портфелдері 15-20 пайызға өседі. Проблемалы несиелер де біршама қысқарып, банктердің активтері жақсарады.

2011 жылдың 1 шілдесінен  бастап, Қазақстандағы екінші деңгейлі банктер капиталының ең төменгі мөлшері реттеушілер тарапынан 10 млрд теңгеге дейін ұлғайтылғалы отырғаны, оның коммерциялық банктерге соншалықты қатаң талап болып көрінетіні белгілі.

Әлемдік қаржылық дағдарыс барлық елдердің банк жүйесін әбігерге салды, соның ішінде Қазақстанның да банк жүйесін және экономиканы мемлекеттік реттеудің мәселелеріне да жаңадан қарауға мұқтаж етті. Барлық елдерде рекапитализациялау жүйесі, банктік қарыздар бойынша мемлекеттік кепілдер беру арқылы қаржы- банк секторын қолдауда мемлекеттердің белсенді қатысулары байқалады, сондай ақ банктердің ұлттандырылу толқыны болды. Банктік сектордың мәселелерін шешудің қазақстандық тәжірибесін талдау көрсеткендей, әлемдік экономикалық қауымдастыққа біріге отырып, Қазақстан дамыған елдерге тән сипаттағы қаржылық және экономикалық құралдарды белсенді пайдалана алады. [5]Сонымен қорыта айтатын болсақ, елбасымыз Н.Ә.Назарбаев атап өткендей «Дағдарыс мәңгілікке созылмайды. Дағдарыс жағдайында болашақта  даму үшін шара қолданған мемлекеттер жетістікке жететін болады» дей отыра, бүгінгі таңдағы дағдарыстан кейінгі Қазақстанның банк секторы мемлекетіміздің жүзеге асырған экономикалық сабдарлы саясатының арқасында тұрақты және жетістікті даму үстінде.Алайда қазір Қазақстан дағдарыстан кейінгі даму жолымен жүріп келеді. Біздің экономика дұрыс жолда. Дағдарыс кезінде біз мынадай бірнеше қадамдарды алдын ала қабылдадық:

1. Коммерциялық банктерге қаржылық көмек көрсетілді. Бұл үдеріс өте транспарентті өтті, бұған барлығы да көз жеткізді

2.  Халықты қолдау, әлеуметтік маңызды міндеттерді шешуді қамтамасыз ету, елдегі тұрақтылықты сақтау үшін шаралар алдын ала қабылданды

3.  ШОБ, агросекторға, инфрақұрылымға көмек көрсетілді.Осы шаралар біздің экономиканың тұрақты дамуы үшін түрткі болды. Қазір дағдарыстан кейінгі даму өте орнықты түрде өтіп жатқанын айтуға болады. Қазір Қазақстан ұзақ мерзімді орнықты даму мақсатын алға қойды. Бұдан басқа, Қазақстан өз позицияларын азиаттық өңірде нығайтады.[14]

 

 

 

 

 

 

 

 

                 

 

 

 

                Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1.  Қазақстан  Республикасының қаржы секторын  дағдарыстан кейiнгi кезеңде дамыту  тұжырымдамасы туралы. Қазақстан  Республикасы Президентiнiң 2010 жылғы 1 ақпандағы № 923 Жарлығы

2.  Қазақстан  Республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары

3.  Қазақстан  Республикасының қаржы секторын  дамытудың 2010-2011 жылдарға арналған  тұжырымдамасы

4.  Бахмутова  Е.Л. Банковский сектор Казахстана: реалии и перспективы. // Банки  Казахстана, №10, 2010 год.- cтр.5

5.  Мақыш С.Б. Банк капиталын арттырудың өтімділік дағдарысынан шығуға тигізер ықпалы. // Банки Казахстана, №4, 2008 год. – Стр.24

6.  Сатыбалдина  Г.К. Уроки кризиса для банковский  системы Республики Казахстан. // Посткризисная экономика Казахстана: основные тенденции и условия экономического роста: Материалы международной научно-практический конференции, 27-28 мая 2010год.

7.  Байжомартов  У.С. Основные антикризисные меры, направленные на стабилизацию  экономики в РК. // Посткризисная  экономика Казахстана: основные  тенденции и условия экономического роста: Материалы международной научно-практический конференции, 27-28 мая 2010год.

8.  Нестеренко  Г.И. Посткризисная экономика- приоритеты  роста. // Посткризисная экономика  Казахстана: основные тенденции  и условия экономического роста: Материалы международной научно-практический конференции, 27-28 мая 2010год.

9.  Тақаева Г.Т. Жаһандық қаржы және экономикалық  дағдарыс. // Посткризисная экономика  Казахстана: основные тенденции  и условия экономического роста: Материалы международной научно-практический конференции, 27-28 мая 2010год.

 

10.  Нурпеисов  Е.Предлагаемые антикризисные меры. // Банки Казахстана, №2, 2009 год. –  стр.34

11.  Кенжеғали  А. Елімізде дағдарысқа қарсы  жасалып жатқан іс-шаралар. // Экономика  негіздері. №2-3, 2009 жыл. –бет.6

12.  Кенжеғали  А. Дағдарысты еңсеруге Қазақстан  экономикасының әлеуеті жетеді. // Экономика негіздері. №2-3, 2009 жыл. –бет.31

13.  Мақыш С.Б. Әлемдік қаржы дағдарысының Қазақстан  банктік секторына ықпалы және  оған қарсы шаралар. // Тұран университетінің Хабаршысы                   

14. «ДАҒДАРЫСТАН  ЖАҢАРУ МЕН ДАМУҒА» Қазақстан  Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың  халыққа жолдауы 2009|04|06

15. Выступление Министра  экономики и бюджетного планирования  РК Султанова Б.Т. на коллегии  МЭБП

(Астана, 5 февраля 2009 года)

16. Круглый стол  на тему «Антикризисные меры  Казахстана и Китая и их  влияние на взаимоотношения между  двумя странами» (23 декабря 2009 года  в Пекине в посольстве Казахстана  в КНР).

17.Олег Игнатов,Кирил  Мартынов « 2009ж дағдарыс». http://www.liberty.ru/  

18.Дағдарыс жайлы  толық ақпарат.Біз қорқытпаймыз, біз тек ескертеміз» http://bankir.ru/news/newsline 02.12.2008ж

19.ТҰРАҚТЫЛЫҚ ФЕНОМЕНІ немесе қаржылық дағдарысты ауыздықтаудың қазақстандық моделі 2008-10-14: Егеменді Қазақстан Авторы: Таңатар ТАБЫНҰЛЫ.

20.БЮДЖЕТТІ НАҚТЫЛАУ  – ДАҒДАРЫСТЫ ЕҢСЕРУ ТЕТІГІ 2009-04-04: Егеменді Қазақстан

Авторы: Төлебек ҚОСМАМБЕТОВ, Мәжіліс депутаты.

21.Қаржы министрі Болат ЖӘМІШЕВ:

ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУҒА САЛЫҚТЫҚ ЖҮКТЕМЕНІ

АРТТЫРУДАН ҚАЗАҚСТАННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ  

 ТАРТЫМДЫЛЫҒЫ ТӨМЕНДЕМЕЙДі Мамыр, 2008 жыл (C) 2008,

  «Интерфакс-Қазақстан» агенттігі..  №2, 2010 жыл. –бет.57