Коммерциялық банктердің активті операциялары

<h4>ҚОРЫТЫНДЫ

Қорыта келгенде, активтік операциялар  бұл банктердің табыс алу және өзінің өтімділігін қамтамасыз ету  мақсатында, иелігінде бар ресурстарды  орналастыруды жүзеге асыратын операцияларды  білдіреді. Бұл екі мақсаттың бірегейлігі банкті коммерциялық кәсіпорын ретінде тартылған қаражаттарды пайдалануға ерекшелігін сипаттайды.

Қазіргі таңдағы Қазақстан  Республикасының активтік банктік операциялары келесідей түрлерге бөлінетіндігіне көзіміз жетті. Сондай-ақ бұл операциялар елімізде күннен-күнге даму үрдісінде екенінде айта кету қажет. Оларға: несиелік операциялар; инвестициялық операция, яғни бағалы қағаздар бойынша; қаржылық операциялар (лизинг, факторинг, форфейтинг); кассалық операциялар және делдалдық-комиссиондық операциялар жатады.</h4>

Бәрімізге белгілі, 2007 жылдар төңірегінде Алматы қаласын халықаралық қаржы орталығына айналдырмақшы және елміздің банк жүйесінің бүгінде әлемдегі дамыған елдердің банк жүйесінің, олардың операцияларының стандарттарына өте бастауына байланысты Жалпы банктердің қызметтері мен операцияларын халықаралық деңгейге жауап беретіндей етіп құрылымдаудың қажеттігі туындауда.  Әрине бұл еліміздің экономика және қаржы саласы үшін үлкен жетістік болмақ, осыған байланысты еліміздің екінші деңгейлі банктік қызметтерін, олардың активті операциялары болып табылатын төлем, есеп айырысу және делдалдық операцияларын заман талаптарына сай  ииновациялау және әлемдік деңгейдегі қызмет көрсету үлгілерін дамытудың маңыздылығы артып отыр.

Отандық коммерциялық банктердің негізгі мәселелерінің бірі болып  отырған қолма-қолсыз төлемдерді жүзеге асыру барысында кеңінен қолданылатын негізгі төлем құралы – төлем  тапсырмасы болып табылады, аз мөлшерде: төлем талап тапсырмасы, аккредетив және инкассалық өкім қолданылады, қолма-қолсыз төлем айналымында чек және вексель арқылы есеп айырысудың үлесі төмен болып отыр. Ал төлем карточкасын пайдалану арқылы жасалған операциялар төлемдер санының ең үлкен бөлігін алады. Сондықтан алдағы уақыттарда еліміздің есеп айырысудың қолма-қолсыз түрлерімен жүргізілетін опрерацияларға сұраныстың өсетіндігін және осыған орай еліміздің қаржы саласы мен Ұлттық банкі және коммерциялық банктері бірлесе отыра шетелдік тәжірибелер негізінде отандық қолма-қолсыз есеп айырысу жүйесін дамытуы тиіс.

Жалпы елімізде бүгінгі  таңда коммерциялық банктердің активті  операциялары ішіндегі дамыған түрлеріне  несиелік, лизинг беру бойынша, бағалы қағаздармен және т.б. енді дамып  келе жатқан операцияларды жатқызсақ  болады. Әрине ендігі жерде жоғарыда атап өткеніміздей басқа да активті операцияларды дамытып, жүргізіліп жатқан операцияларды жетілдіру шараларын коммерциялық банктің Ұлттық банкпен біріге отырып іске асыруының маңыздылығы жоғары болып отыр.  

<h4>ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Мақыш С.Б.  Коммерциялық банктер операциялары. Оқу құралы. 2-ші басылым, - Алматы: ИздатМаркет, 2004. – 272 б.
2. Баян Көшенова , Оқу құралы  / Ақша,  несие,  банктер,  валюта      қатынастары, - Алматы: «Экономика» 2000ж.
3. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» ҚР-сы Президентінің Заң күші бар Жарлығы, 1995 ж. 31 тамыздағы №2444;
4. Банки Казахстана, 2003 г. №12;   «Банковскаы система Казахстана – крупнейший институтциональный инвестор национального фондового рынка»  // Донцов С.
5. Банки Казахстана, 2004 г. №1;  «О некоторых аспектах развития филиальных сетей коммерцеских банков» // Кил А. Б.
6. Вестник КазНУ, экономическая серия, 2004 г. №4;  «Проблемы стабильности банковской системы РК» // А. А. Ильясов.
7. Каренов Р.