Акша кредит реферат

2012 жылы ақша  нарығындағы өтімділікпен ахуал  түбегейлі өзгермейді. Осыған байланысты, осы құралдардың мерзімін мынадай  нақты деңгейде сақтауды болжамдайды:  Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталар бойынша – 3, 6 және 9 ай, банктерден тартылатын депозиттер бойынша – 7 күн және 1 ай.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің шаралары Қазақстан  Республикасы Ұлттық Банкінің ставкалары дәлізінде қысқа мерзімді құралдар нарығында пайыздық саясаттың реттеуші ролін арттыруға және  нарықтық ставкаларды ұстап тұруға бағытталатын болады.

Бұдан басқа, ашық нарықта операцияларды барынша  тиімді пайдалану мүмкіндігі (open market operations) қаралады, банктерге берілетін өтімділіктің оңтайлы өлшемдеріне (операциялардың көлемдері, мерзімдері, кепілмен қамтамасыз ету түрлері) талдау жүргізіледі. Осы мақсатта Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ең үздік шетелдік практиканы одан әрі қолдану мүмкіндігі бар дамыған елдердің тәжірибесін зерделейді.

Тұтастай алғанда, бұл өтімділікті басқару мен  реттеудің тиімділігін арттыруға, сондай-ақ ақша нарығындағы қаржы  құралдары бойынша қисық кірістілікті қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Қажет болған жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі банктердің қысқа мерзімді өтімділігін қолдау үшін қайта қаржыландыру заемдарын береді. Бұл ретте Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы ресурстарға сұраныстың айтарлықтай өсуін күтпейді. Осы операциялардың мерзімі 1 жылдан аспайды.

2012 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі  ең төменгі резервтік талаптар тетігін оны қолдану тиімділігін арттыру бөлігінде одан әрі жетілдіру жұмысын жалғастырады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің валюта саясаты Қазақстан  экономикасының ішкі және сыртқы бәсеке қабілеттілігінің арасындағы балансты қамтамасыз етуге бейімделген. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бағам саясатын жүргізу кезінде үнемі өзгеріп отыратын әлемдік конъюнктура жағдайларында ұлттық валютаның нақты бағамының отандық өндірістің бәсеке қабілеттілігіне теріс ықпал ететін айтарлықтай ауытқуларына жол бермейді.

Айырбас бағамының  саясаты әлемдік бағаның өзгеруіне, сыртқы сауда жағдайларына осы арқылы, ішкі экономиканы дамытуға негіз  құра отырып, барабар сезінетін болады. Мемлекет жаңа технологиялар, жабдық пайдалану, еңбек сапасын арттыру сияқты осындай факторлармен байланыстағы осы саясатты қатаң қолдай отырып, жедел даму траекториясына шыға алады.

Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі экономикалық ахуалға  байланысты теңге бағамының икемділігін арттыру мақсатында өзінің валюта нарығына қатысуын одан әрі төмендетуге тырысатын болады.

Экономикалық  ахуалдың түпкілікті өзгеруі энергия  ресурстарына әлемдік бағаның күрт және айтарлықтай төмендеуі және олардың ұзақ уақыт ішінде осы  деңгейде сақталуы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының негізгі сауда әріптестері елдеріндегі құнсыздануы кезінде теңге бағамының күрт өзгеруі ықтимал.

Экономикалық  даму сценарийіне қарамастан ақша-кредит саясатының шаралары жылдық инфляция деңгейін  6-8% шекте ұстап тұруға бағытталады. Инфляциялық қысымда ынталандыратын артық ақша ұсынысының ұлғаюы тиісінше, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің айықтыру  операцияларының өсуімен жойылады.

Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі Бірыңғай экономикалық кеңістіктің жұмыс істеуі шеңберінде өтетін  интеграциялық үдерістерді ескере отырып ақша-кредит және валюта саясатының сол немесе өзге де шараларын қолдануды жүзеге асырады.

 

 1-қосымша

АҚША-КРЕДИТ САЯСАТЫНЫҢ НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІНІҢ

2012 - 2014 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН БОЛЖАМЫ

БІРІНШІ СЦЕНАРИЙ                                                                               

    (кезең аяғында)

 

	2011	2012	2013	2014
Инфляция, %	7,4	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ресми қайта қаржыландыру ставкасы, %	7,5	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ақша базасы, млрд. теңге	2 836	2 970	3 143	3 362
Ақша массасы, млрд. теңге	9 751	9 821	10 356	11 049
Резиденттердің  депозиттері, млрд. теңге	8 385	8 502	8 964	9 561
Экономикадағы кредиттер, млрд. теңге	8 781	7 873	8 283	8 731
Экономиканы монеталандыру  деңгейі, %	35,7	39,5	39,4	39,3

 

ЕКІНШІ СЦЕНАРИЙ                                                                                               

 

 

 (кезең аяғында)

	2011	2012	2013	2014
Инфляция, %	7,4	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ресми қайта қаржыландыру ставкасы, %	7,5	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ақша базасы, млрд. теңге	2 836	3 451	3 778	4 226
Ақша массасы, млрд. теңге	9 751	11 525	12 633	14 149
Резиденттердің депозиттері, млрд. теңге	8 385	9 995	10 959	12 277
Экономикадағы кредиттер, млрд. теңге	8 781	9 233	10 082	11 283
Экономиканы монеталандыру  деңгейі, %	35,7	39,8	40,0	40,0

 

 

 

ҮШІНШІ СЦЕНАРИЙ                                                                                               (кезең аяғында)

	2011	2012	2013	2014
Инфляция, %	7,4	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ресми қайта қаржыландыру ставкасы, %	7,5	6,0-8,0	6,0-8,0	6,0-8,0
Ақша базасы, млрд. теңге	2 836	3 559	3 968	4 464
Ақша массасы, млрд. теңге	9 751	11 891	13 326	15 014
Резиденттердің  депозиттері, млрд. теңге	8 385	10 316	11 571	13 045
Экономикадағы кредиттер, млрд. теңге	8 781	9 212	10 263	11 532
Экономиканы монеталандыру  деңгейі, %	35,7	39,9	40,1	40,2

 

 
Төлем балансы бойынша 2012-2014 жылдарға арналған болжамды жасау кезінде  Қазақстан Республикасы министрліктері мен ведомстволарының 2011 жылғы шілде-тамыздағы ірі жобаларға шетелдік инвестициялардың түсуіне қатысты болжамдары мен күтулері де ескерілді.

Қазақстан Республикасының экономикасы дамуының 2012-2014 жылдарға арналған сценарийлік  нұсқалары

Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының ақша-кредит саясатының негізгі бағыттарын әзірлеу шеңберінде келесі үш жылға арналған сценарийлік болжамдарды қарады.

Көрсетілген сценарийлер Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының 2012-2016 жылдарға арналған болжамдарын қалыптастыру кезіндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағаларымен үйлестірілген және келісілген.

Қазақстан Республикасының  экономикасына ықпал ету дәрежесін  ескере отырып, 2012-2014 жылдарға арналған ақша-кредит саясатын әзірлеу кезінде  мұнайдың әлемдік бағасының орташа жылдық деңгейі сценарийлік нұсқаларға бөлудің негізгі өлшемі болып айқындалды. Мұнайдың мынадай бағаларын болжайтын макроэкономикалық ахуалдың дамуының үш сценарийі қарастырылды (1-кесте)                                                                                                                

 

		2012			2013			2014
	I	II	III	I	II	III	I	II	III
мұнай бағасы, бір баррель үшін АҚШ доллары	40	90	100	40	70	100	40	70	100

Қазақстан Республикасы ақша-кредит саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамдары төлембалансының жеткілікті дәрежеде консервативті болып табылатын болжамдарына негізделген.

Сценарийлер Қазақстан  Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің   республикалық бюджеттің әлеуметтік қамтамасыз етуге және әлеуметтік көмекке арналған шығыстарын 2012-2014 жылдар бойы ұлғайтуға қатысты деректерін ескере отырып құрылды. Көрсетілген шығыстар жиынтық сұраныстың артуын білдіреді, ол тиісті жиынтық ұсыныспен теңдестіріледі. Соңғысы өндіріс саласымен, сондай-ақ өндірістік өсу үшін қолайлы жағдайлар жасау бойынша тиісті шаралармен қамтамасыз етілуі тиіс.

2012-2014 жылдары  инфляция аясының ағымдағы деңгейде сақталуы күтіледі. Инфляцияның өсуінің негізгі тәуекелдері, бұрынғысынша, ішкі нарықтық бәсекелес ортаның дамымауы, нарықты монополизациялаудың жоғары дәрежесі, сауда инфрақұрылымының нашар дамуы, сондай-ақ әлемдік тауар нарықтарындағы ахуалдың тұрақсыздығы болып қала береді. Әлемдік тауар нарықтарына қатысты Қазақстанның экономикалық мүддесі бірінші кезекте мұнайдың, сонымен қатар жанар-жағар май материалдарының (ЖЖМ)  әлемдік бағасына байланысты. Соңғылары ЖЖМ баға арқылы, сондай-ақ барлық басқа да тауарлар және қызмет көрсету арқылыинфляция деңгейіне екі жақты ықпалы бар, олардың өзіндік құнына ЖЖМ құны өзгеріссіз кіреді.

Бұл ретте 2012-2014 жылдары монетарлық факторлардың Қазақстан Республикасындағы инфляциялық үдерістердің қалыптасуына ықпалы барынша аз болады. Бұл Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің тарапынан  ақша ұсынысын барабар деңгейде қолдаумен қамтамасыз етіледі.

2012-2014 жылдары Қазақстан Республикасының экономикасын дамытудың барлықсценарийлерін іске асыру кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің негізгі мақсаты баға тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады, бұл инфляцияны  6,0-8,0% дәлізде ұстап тұруды болжамдайды.

Бірінші сценарий – орташа  перспективадағы әлемдік тауар және қаржы нарықтарында ахуал нашарлаған жағдайда пессимистік болжамдарды ұсынады.

Осы сценарийді іске асыру кезінде 2014 жылы экономиканың 2%-ға дейін нақты өсуін қалпына келтіре отырып 2012 жылы Қазақстан экономикасының аздап қысқаруы күтіледі.

Осы сценарий шеңберінде іскерлік белсенділіктің төмендеуі, жиынтық сұраныстың қысқаруы, төлем балансы көрсеткіштерінің нашарлауы және ақша ұсынысының төмендеуі күтіледі.

Төлем балансы  болжамының пессимистік сценарийі 2012 жылы  тауар экспортының 45,1%-ға  43,1 млрд. АҚШ долл. дейін айтарлықтай қысқаруын және  2012 жылмен салыстырғанда 2014 жылы кейіннен 2%-ға  44,1 млрд. АҚШ долл. дейін өсуін есепке алады. Бұл ретте экономиканың өсу қарқынының баяулауы және кірістердің қысқаруы салдарынан болжамды жылдары тауар импорты 2014 жылы 31,3 млрд. АҚШ долл. дейін кейіннен аздап өсуімен 2012 жылы 23,4%-ға 30,4 млрд. АҚШ долл. дейін төмендейді деп күтіледі. Сонымен бір мезгілде тауар экспортының қысқаруы резидент еместерге төленетін кірістердің төмендеуімен жойылады. Осыған байланысты,барлық болжамдық кезең ішінде ағымдағы операциялар шотының тапшылығы ЖІӨ-нің 5%-нан аспайды.

Әлемдік қаржы  нарықтары негізінен сыртқы қарыз алу үшін жабық болады. Алайда, болжамдық кезеңнің бастапқы жылдары Қазақстан экономикасына, ең бастысы бұрын жасалған шарттар есебінен қамтамасыз етілетін шетелдік инвестициялаудың, оның ішінде Үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасының жобаларын қаржыландыру мақсатында айтарлықтай көлемі байқалатын болады. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына таза түсімдердің төмендеуі және республикалық бюджетке кепілдік берілгентрансферттің сақталуы жағдайында қаралып отырған кезеңде Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының сыртқы активтерінен қаражаттың ағыны байқалады. Жоғарыда көрсетілген  факторлардың қиылысуы капиталмен және қаржымен операциялар шоты бойынша әкетуді қысқартуға себепші болады.