Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметі

-            Кәсіпкерлік немесе жұмысты, қызметті сатып алушыныңкез-келген қызметі біршама байланысты болып келсе, атап айтқанда, меншік құқығын беру, кеңес беру, аудиторлық, инжинирингтік , бухгалтерлік, адвокаттық, жарнамалық, сондай-ақақпаратты өңдеу бойынша, жалға беру, тауарды алу бойынша агенттік қызмет  көрсету, байланыс, туризм т.б. ;                         

-            Кәсіпкерлік немесе басқа да кез келген жеке тұлғаның  атқарған қызмет, жоғарыда аталғандардан басқасы, жүзеге асырылуы байланысты болып келсе.

Қазақстан Республикасыныңаймағында  қызмтін жүзеге асырған кезде, яғни  жұмысты, қызметті орындаған кезде  резидент еместердіңтабыс көзіне салықсалынады. Бұл жағдайда  басқарушылық, қаржылық(сақтандыруды қоспағанда), кеңестік, аудиторлық, маркетинголық, заңдылық(адвокаттылықты қоспағанда, агенттік ақпарттық, сондай-ақнақты көрсеткен қызметініңтуған жеріне қарамастан, Қазақстан Республикасының  тұрақты мекемелері арқылы өз қызметтерін жүзеге асырған резидент еместер немесе резиденттер сияқты  оларға да қатысыт болады, яғни аталғандардыңтабысынан салықұсталынады. Қазақстан Республикасының  резидент еместерініңде табыс көздеріне , қарастырылған  мөлшерлемесінде  салықсалынады, олардыңтұрақты кәсіпорынмен байланысына   қарамастан салықсалынады. Резидент еместердіңсалықсалу  ерекшіліктері осы кітаптың  9 – тарауында қаралған болатын.

Франчайзинг бойынша  жасалатын операциялардыңесебі. Франчайз – бұл кіші дербес кәсіпорын мен ірі шетелдік немесе отандықкәсіпорындарыныңарасында жасалатын келісімшарттыққатынас. Сол қатынастыңмақсаты  біріншісіне белгілі бір қызметпен  және тауар түрімен  бәсекелестік нарығында бас кәсіпорынныңсауда маркісімен  сатуына  және өндіруіне еркше құқықберу деп түсінеміз. Іс жүзінде франчайзингті үш түрге бөлуге болады: өндірістік – бұл кезде келісім-шартта қаралғандай, шағын кәсіпорын бас кәсіпорынныңшығаратын өнімін шығарумен шұғылданады, бірақоныңсауда маркісін сақтайды; іскерлік – бұл кезде  нарықтағы жекелегн өнім түрлерінің  жұмыстардың, қызметтердіңбағасы, тауар нарығы туралы ақпарттармен ой бөліседі; тауарлық– бұл кезде келісім-шарттыққатынаста қаралғандай бас кәсіпорынның  тауарын сатумен шұғылданады.

Франчайзингке қатысушылардыңекі  жағы болады : франчайзер және франчайзи.

Франчайзер – бұл нарықта  үлкен сұранысқа ие өнімдерді, жұмыстарды, қызметтерді жасаушы ірі компаниялар.

Франчайзи – франчайзермен  жасалған келісім-шарттыңжағдайында  франшиза құқығын алатын шағын кәсіпорындар.

А) берілген өнімніңнақты өзіндік  құнына 801 дебеттеліп, 221 кредиттеледі;

Б) берілген өнімініңбосатылған құнына : 301 шоты дебиттеліп. 701 шоты кредиттеледі;

В) есептелеген пайызды  өтеу сомасына : 686 шоты дебеттеліп, 301 шоты кредиттеледі.

Франшиздіңөтелуі мен  алынуы : 106, 343 шоттары дебеттеледі  де, 441 шоты кредиттеледі.

Халықаралық  іскерлік операциясын мемлекеттік бақылау.  Трансферттік бағаны пайдаланудыңтәртібі.  Халықаралықіскерлік операцияларда мемлекттік табысты жоғалтудыңалдын алу мақсатында  мемлекеттік органдар тауарды алып-сату бойынша экспорттықмәміледе пайдаланатын трансферттік  бағаларды бақылауды жүзеге асырады және салықсалу объектілеріне түзетулер енгізеді.

Трансферттік баға – бұл  халықаралықіскерлік  операцияларын жасау кезінде пайдаланатын баға, ал ол нарықтықбағадан өзгеше болып келеді. Мына мәмілелер бойынша трансферттік бағалар қолданылуы мүмкін:                          

-            Бір-бірімен тәелді тараптардыңарасында;                          

-            Тауар айырбастау операциялар бойынша;                         

-            Мәміле бойынша міндеттемені орындау кезінде, біртектес қарсы талаптарды зачетқа жатқызуды жүзеге асыру барысында;                          

-            Тіркелген тұлғамен мәміле жасаған кезде немесе шетел мемлекеттерінде  банк шоттары бар тұлғалармен қаржылықоперацияларды жүзеге асырған кезде, егер берілген ақпараттардыңзаңжүзінде ашылып көрсетілмегендігі  қарастырған болса немесе тіркеуден өткен жерінде салық  салу  тәртібінде жеңілдіктер қолданатын болса, оффшорлықзонаны қоса алғанда;                         

-            Салықбойынша жеңілдігі бар заңды тұлғамен мәміле жасасқан кезде ол үшін қойылған салқмөлшерлемесі заңда белгіленген мөлшерлемеден өзгеше болса;                          

-            Кейінгі салықтықкезеңніңекі жылында салықтықдекларациясыныңмәліметі бойынша зияны  бар заңды тұлғамен мәміле жасақан кезде;                         

-            Егер де тауардыңнарыққұнына кем дегенде  10% оңнемесе теріс ауытқулары анықталған кезде.

Өкілетті орган нарықтықбағадан  мәміле бағасыныңауытқуын анықтаған  кезде олар салықсалынатын объектілеріне  түзетулер енгізеді, корпоративтік  табыс салығына, ҚҚС, акцизге, роялтиге және табысқа салынатын салықтарға, кеден төлемдеріне  қайта есептеулерді жүргізеді, демек, осы мәмілелерден түсетін табыстарын айыппұл мен өсімдерді қолдана отырып, нарықтыңбағасынан шығарады.

Бұл жағдайда мәміленіңкелесі  шарттары ескеріледі:                         

-            Жеткізіп берілген тауардың, атқарылатын жұмыстың, көрсетілетін қызметтіңсаны;                          

-            Жеткізіп берілетін тауардыңсапасы;                          

-            Міндеттемені орындау мерзімі;                          

-            Төлем шарты;                         

-            Бір-біріне тәуелді кәсіпорындар өзара мәміле жасасқан кезде қолданылатын жеңілдіктер . 

 

 

  

 

Қорытынды 

 

Кәсіпорынныңсыртқы экономикалыққызметі  елдіңэкономикасын тұрақтандырудыңмаңызды факторы. Қазіргі кезде  шаруашылыққызметініңнегізгі буыны – кәсіпорын болып табылады. Осы деңгейде сыртқы экономикалыққызметініңнегізгі нысандары іске асырылады.  Кәсіпкерліктіңсыртқы экономикалыққызметініңнегізгі нысаны – сыртқы сауда қызметі. Ол сыртқы экономикалықбайланыстардыңбасты түрі болып саналады. Кәсіпорын өзініңсыртқы экономикалыққызметін дербес іске асыруға құқықты. Ол үшін оған халықаралықрынокта сыртқы сауда мәмілесі бойынша серіктестер табу қажет. Сыртқы сауда мәмілесін іске асыруда сыртқы сауда шарты жасалу керек. Онда сатушы (экспортшы) және сатып алушылар (импортшы) арасында сатып алу – мату шарттарыныңбарлықкөрсеткіштері толығынан қатыстырылуы тиіс. Қазақстан Республикасыныңсыртқы экономикалықсаясатыныңнегізгі тұжырымдамасыныңқызметтіңбасым бағытындағы отандықтауар өндірушілерді қорғауға бағытталған, халықаралықшарттар шеңберінен шықпайтын, ақылға сиымды қолдаушылықболуға тиіс.   Сол сияқты таяу шет елдермен ұзақмерзімді екі жақты және көп  жақты келісімдерді жалғастыра беру қажет. 

 

Мазмұны

Кіріспе.......................................................................................1

Сырқы экономикалық қызметінің жалпы мәселелері....................................2

Шетелдік валюта операцияларының есебі.........................................................6

Тауарлардың импорты  бойынша жасалатын операциялардың есебі..........15

Тауарлардың экспорты бойынша жасалатын операциялардың есебі.........18

Толлингті операциялардың есебі.........................................................................19

Сыртқы экономикалық қызметпен байланысты басқа да операциялардың есебі.............................................................................................................................20

Қорытынды..............................................................................................................24