Экономикалық өсу қоғамның әл-ауқаты мен өндірістің тиімділігін арттыру ретінде

     Қазіргі таңда ел  экономикасы дамудың шешуші факторлары  – ғылым мен инновациялық технологиялар  екеніне күннен-күнге көз жеткізіп  келеміз.

     Дүниежүзілік экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстанның қазіргі таңдағы экономикасының дамуында мынадай мәселелер орын алуда:

• экономиканың бір жақты шикізатты бағыттылығы;
• әлемдік экономикаға ықпалдасудың әлсіздігі;
• ел ішіндегі салааралық және өңіраралық ықпалдасудың босаңдығы;
• ішкі рынокта тауарлар мен қызметтерге тұтыну сұранысының мардымсыздығы (шағын экономика);
• өндірістік және әлеуметттік инфрақұрылымның жеткілікті дәрежеде дамымауы;
• кластерлік желілердің дамымауы, яғни кәсіпорындардың бір орталыққа шоғырланбауы;

     Осы мәселелерді шешу  қызметі барысында стратегияның  келесі міндеттерін атап өтсе  болады. Стратегияның міндеттері:

• өңдешуі өнеркәсіпте орташа жылдық өсу қарқынының 8 – 8 ,4 % мөлшерінде қамтамасыз ету, 2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылы еңбек өнімділігін кемінде 3 есе арттыру және ЖІӨ энергия сыйымдылығын 2 есе төмендету;
• өңдеуші өнеркәсіптің негізгі қорларының өнімділігін арттыру;
• кәсіпкерлік құрылымды қалыптастыру, бәсекелестік артықшылықты жетілдіретін қоғамдық институттарды қамту, қосылған құнға барынша қол жеткізе отырып, нақты өндірістерде қосылған құн тізбегіндегі элементтерді игеру;
• ғылымды көп қажет ететін жәнежоғары технологиялық экспортқа негізделген өндірістер құруды ынталандыру;
• сапаның әлемдік стандартына көшу;
• дүниежүзілік ғылым – техникалық және инновациялық процестерге қосыла отырып, өңірлік және дүниежүзілік экономикамен ықпалдасуды күшейту.

     Осы стратегияны іске асыру мерзімі 2003-2015 жылдарды қамтиды және ол даму барысында келесідей кезеңдерден тұрады:

І кезең. 2003-2015 жылдар аралығын қамтиды;

ІІ кезең. 2005-2010 жылдар аралығын қамтиды;

ІІІ кезең. 2010-2015 жылдар аралығын қамтиды.

     Қорытындылай келе, Қазақстанның АЗ пен ИӨЖ құру бойынша тәжірибесі қызығушылық тудырады. Егер оған қазір назар аудармаса, осы саланың орны толытырылмай, мемлекеттің болашағы тек импортқа тәуелді болады.

     Қазір Қазақстан стратегиялық  таңдау алдында тұр. Бұл таңдау  оның онжылдықтарағ тағдырын шешеді. Мұндай таңдаудың қажеттігі ішкі және сыртқы факторлармен шартталған. Бүгінгі таңда экономика қайта қалпына келу фазасына келді. Бірақ жоғары макроэкономикалық берген даму импульстері салыстырмалы айтқанда таусылды. Экономикалық өсудің ішкі көздерін іздеу қажет. Олардың арасынан бәсекеге қабілеттілікті арттыру, отандық өнім өндірісін және ішкі және сыртқы нарықтарда сатуды кеңейту. Ал бұл технологиялық өзгерістерсіз мүмкін емес. Ал бқұл қазір күрделеніп келе жатқан мәселелерді шешудің амалы. Егер Қазақстан бұл процеске қосылудан бас тартса, ол әлемдік ғылыми-техникалық прогрестен артта қалып, қуатты жоғары технологиялы шетелдік трансұлттық компаниялар үшін табиғи шикізат пен өткізу нарығының көзі ретінде бақылауынан тәуелді болуы ықтимал.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1. М. Тодоро « Экономическое развитие» - М. 1995 г., 15 бет

 

2. Аубакиров Я. А «Экономикалық теория» - 1999ж. Алматы, 135 бет

 

3. Костюк В.К «История экономических учений» М-1997 г. 57 бет

 

4. Х. Худокормов В. «История экономических учений» -М. 1994г., 237 бет
5. А.Смит. Исследования о природе и причинах богатства народов.М: 1991, с15
6. Курс предпринимательства В. Я. Горфинкель, В.А. Швандер – М.1997 г. «Экономика».  
7. А.С. Храпунов. «Региональная экономика г.Алматы». –А. 2000г. 
8. Тургинбаева С.А. Менеджмент в малом бизнесе. Алматы. 2000г.
9. Оразәлі Сәбден. XXΙ ғасырға қандай экономикамен кіреміз. – Алматы: Қазақстан, 1997. – 192 б.
10. Баймұратов О. Национальная экономическая система. – Алматы: Атамұра, 2001. –С.192
11. Ахметгалиев Б. 10 лет: Казахстан и интеграция. – Алматы: Атамұра, 2001. – С.192
12. Аубәкіров Я.А. Экономикалық теория. (авторлармен бірлесе) Алматы, 1999. – 78б
13. Алиев О.Ж. Общая теория и структура предмета теоретической экономики как научной дисциплины. Алматы, 2002. – 111б.
14. Рикардо Д. Соч. Т.» М, Госполитиздат, 1955, с. 89
15. Человеческое развитие в Казахстане. – учебник / под общ. Ред. Н.К. Мамырова и Ф.Акчуры. – Алматы: Экономика, 2003. – С10
16. К. Маркс, Ф.Энгельс. Соч. Т.46, ч2,с221
17. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика. Пер. С англ. М., Дело ЛТД. М: 1992г. с56
18. Друкер П. Рынок: как выйти в лидеры. Практика и принципы. М: СПб. – ГМП «Форматика», 1992. -164с.
19. Шеденов У.К., Ильясов Д.К. Теория маркетинга и менеджмента в сфере услуг (уч. пособие). Алматы: Қазақ университеті, 2002, с.6-7
20. Гэлбрейт Дж. Экономические теории и цели общества. – М.: Прогресс, 1976
21. Иноземцев В. Структурирование общественного производства в системе постиндустриальных координат (методолого – теоретические аспекты). – РЭЖ, 1997, 11-12, с59-68
22. Марцинкевич В.И. США:человеческий фактор и эффективность в экономике. М, Наука, 1991. стр 17.
23. Шеденов У.К. Сфера обслуживания: экономика развитого социализма и удовлетворение насущных потребностей народа. Алма – Ата, Казахстан, 1983. - с224
24. Есентугелов А. Путь Казахстана к рынку был долгим и тернистым, но не напрасным (к десятилетию экономических реформ) / Экономика и статистика. – 2001. №2. – С.11-15
25. Л. Эрхард. Благосостояние для всех. – М.: Дело, 2001. С332
26. Сатубалдин С.С. Азиатский кризис и экономика  Казахстана / Материалы Международной конференции, посвященной 10 – летию независимости РК. – Алматы, 2001. Часть1. – С.49
27. Кабдиев Д.К. Рост государственного регулирования в условиях к переходу к рынку / Материалы международной конференции, посвященной 10-летию независимости РК. – Алматы, 2001. – Часть1. – С.49
28. Оспанов С.С. Модели межотраслевого баланса – основной инструмент стратегического планирования / Материалы международной конференции, посвященной 10 – летию независимости РК.– Алматы: Қазақ университеті, 1998. - с166
29. Елемесов Р.Е. Переходная экономика: проблемы методологии и теории. – Алматы: Қазақ университеті, 1998. - с166
30. Шеденов У.К. Региональные аспекты комплексного развития экономики РК в условиях перехода к рыночным отношениям / Вестник КазГУ. Серия экономическая. 1999. №17 – С48

 

31. Парамонов В.В. Экономика Казахстана (1990-1998гг.). – Алматы: Ғылым, 2000. – С41
32. Мамыров Н.К. Ихданов Ж. Государственное экономики в условиях Казахстана. – Алматы: Экономика, 1998. – С. 21
33. Қазақстан Республикасының идустриалдық – инновациялық дамуының 2003 – 2015 жылдарға арналған стратегиясы. – Алматы. – 2003. б52
34. Есайдар У.С. Кәсіпорынлардың инновациялық қызметін мемлекет тарапынан реттеу қажеттілігі. ҚазҰУ хабаршысы, экономика сериясы.