Менеджменттегі коммуникация

 

 

Вербалсыз әрекетті қалай түсіндіреді:

 

Әрекет	Түсіндіру	Нәтиже
Қолын кеудесіне қойған	Қорғаныс қалпы	Әңгімелесуді тоқтатпау  керек
Үстелді жайлап тоқылдату	шыдамсыздық	Әңгімелесуді тоқтатқан  жөн
Жалбарынған кейіпте қолын  жаю, саусақтары сәл жазылған	Үстемдік сезімі, әңгімелесуші қөулығымды асырып отырмын деп есептейді	Алдап отырғанына көз жеткізу, мүмкін әңгімені тоқтату керек
Әңгімелесуші көзін уқалайды	сенімсіздік	Ойлану керек
Басын сәл қисату	Тынышталу, қанағаттану	Әңгімелесуді тоқтатуға  болады

 

 

Вербалсіз қарым  – қатынастың ең табиғи амалы –  көзқарас. Оның өзі көптеген жәйді  аңғартады.

 

 

Көзқарас және одан кейінгі қимыл - әрекет	Түсіндіру	Нәтиже
Басын көтеру және  жоғары қарап көз тігу немесе  басын қисайтып ойлану	Сәл тоқтатыңыз	Байланысты үз
Басын шайқап, қасын керу	Түсінбедім қайталаңыз	Байланысты күшейт
Күлімсіреу, бәлкім басын  сәл қисайту	Түсінемін, менің алып, қосарым  жоқ	Байланысты қолда
Жиі –жиі басын изеу	Түсіндім саған не керек	Байланысты қолда
Әңгімелесушінің бір нәрсеге  қарап қозғалмай ұзақ ойлануы	Өзімді көндіргім келеді	Жағдайға қарап әрекет ету
Басқа жаққа қарау, жерге  қарау	Жаратпау, үрейлену, қашып  құтылу	Байланыстан жалтару

 

 Коммуникацияны  жетілдіру

Ұйымдағы ақпарат алмасуды жетілдірудің кейбір тәсілдерін қарастырайық. Ақпараттың ағымын реттеу. Басшы өзі  және ұйымдағы басқа ақпарат тұтынушыларын  ақпарат қажеттілігінің сандық және сапалық жақтарын былай белгілеу керек. Ол ақпараттың алмасудағы минимум  мен максимумды анықтауға тырысу керек.

Басқарушылық әрекет. Жоспарлау, жүзеге асыру, бақылау ақпараттық алмасуды жетілдіруге бағытталған басқарушылық іс-әрекеттің мүмкіндігін қалыптастырады. Көздегенді тиімді жүзеге асыруға қажетті  жаңа жоспарларды, стратегияның нұсқауларын, мақсаттары мен міндеттерін нақтылау - басшының билігіндегі қосымша іс-әрекеттер.

Кері байланыс ұғымындағы бақылау - басқарушылық ақпараттық жүйенің  бөлігін құрайды. Кері байланыс жүйесінің  бір варианты белгілі бір сұрақтарды талқылау үшін адамның, ұйымның бір  бөлігінен басқа бөлігіне орын ауыстырылуы. Мысалы, қандай қиындықтарға тап болып  жатыр, жұмысқа қажетті ақпаратты  уақытылы және нақты алып тұра ала  ма, басшы ұсыныстарды таңдауға дайын  ба, жұмысына әсер етіп болатын өзгерістер туралы хабардар ма т.с.с.

Ұсыныс жинау жүйесі ақпараттың жоғарыға жетпеуін жеңілдету мақсатымен жасалған. Барлық жұмысшылар қоректің кез-келген аспектісін жеделдіруге  қатысты ой қозғауға мүмкіндік алады. Мұндай жүйенің мақсаты ойдың  төменнен жоғарыға жүру жолында фильтрлеу  мен қабылдауды азайту.

Ақпараттық бюллетендер, жариялар. Ірі ұйымдарда барлық жұмысшыларға арналған ай сайынғы бюллетендер  шығарып отырады. Мұндай жағдайда басқару, жұмыскерлердің денсаулығын қорғау, жаңа келісім-шарт, өнім мен қызметтің  жаңа түрі, «ай жұмысшысын» таңдау, басшылықтың қарапайым жұмысшылар сұрақтарына, жауаптарына шолу жазылған мақалалар кіреді. Жазба материалдар  бейне таспалармен толықтырылуы мүмкін.

Қазіргі заманғы ақпараттық технология. Ақпараттық технология саласындағы  соңғы жетістіктер ұйымдағы ақпарат  алмасуды жетілдіруге себептер болды. Компьютер басшылар, көмекші персонал және жұмысшылар тарапынан және алатын ақпаратқа әсер етті. Электрондық  пошта, ұйымдағы кез-келген адамға жазбаша  хабар беруге мүмкіндік береді. Бұл  телефондық әңгімені азайту керек. Сонымен  бірге электрондық пошта әртүрлі  офистерде, қаладағы, облыстағы, тіпті  елдегі адамдар арасындағы тиімді байланыс құралы болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 тақырып. Экономиканы реттеудің   қаржы – бюджетттік  әдістері.

Дәріс мақсаты: Фискалды саясаттың мақсаттарын, негізгі құралдарын, мемлекеттік бюджеттің мәнін, оны құрудың қағидаларын, мемлекеттік бюджеттің қызметтерін, салық жүйесінің мәнін,  салық жүйесін құрудың қағидаларын, негізгі құралдарын, бюджеттің тапшылығы және мемлекеттік қарыздың мазмұнын, Қазақстан Республикасындағы қаржы саясатының еркешеліктерін түсіндіру.

 

Дәріс  жоспары:

1. Фискалды саясат қаржы-бюджеттік реттеудің негізі ретінде: мақсаттары, негізгі құралдары.
2. Мемлекеттік бюджет экономиканы қаржылық реттеудің негізі.
3. Бюджет жүйесін құрудың қағидалары: ашықтық, ғылымилық, толықтық, адрестік.
4. Мемлекеттік бюджеттің қызметтері.
5. Салық жүйесі мемлекеттің экономикалық саясатының әдісі ретінде.
6. Салық жүйесін құрудың қағидалары, негізгі құралдары: салықтық жеңілдіктер, салықтық несиелер, жеделдетілген амортизация.
7. Бюджеттің тапшылығы және мемлекеттік қарыз-экономиканы реттеудің құралдары.
8. Қазақстан Республикасындағы қаржы саясатының ерекшеліктері.

 

1. Фискалды саясат қаржы-бюджеттік реттеудің негізі ретінде: мақсаттары, негізгі құралдары.

Қаржы саясаты - өте ауқымды, көп қырлы ұғым. Ол экономикалық саясаттың бюджеттік, қазыналық, алым-салықтың  мақсатын іске асыру шаралары жиынтығы ретінде түсіндіріледі. Ақша – несие  саясаты – қаржылық әрекеттерге  қарағанда жанама әдіске жақындау. Жеке алғанда, қаржы саясатын  үкіметке тікелей бағынышты құрылым қаржы  минстрлігі жүргізеді. Ол ақша – несие  саясатын үкіметке тікелей бағынбайтын  орталық Банк іске асырады.

Монетарлық саясат нарық  пен мемлекеттік реттеу әдістерімен  қатар қолдану принциптеріне  сайкескеледі. Дамыған елдердің экономикасында негізінен жанама реттеу әдістерін  қолдану тиімді.  Ал өтпелі экономика  жағдайында тікелей реттеу әдісін қолдану  өз нәтижесінде тез береді.

Қаржы мәні ақша ресурстарын  бөлу және пайдалануға байланысты құн  ағымдылығының желісі. Экономика  ғылымында күрделі категориялардың  бірі арасында ақша ағымдары үздіксіз ағатын негізгі субъектілері мыналар:

1. мемлекет және оның құрылымдары
2. кәсіпорындар (фирмалар)
3. тұрғындар

Дәл осы субъектінің үш тобы көптеген экономикалық байланыстар  түрлерінің  қалыптасу орталықтары. Бұл байланысмтардың көбі қаржылық қызметсіз өмір сүре де алмайды. Отандық  экономика ғылымынджа қаржы-қаражат  шаруашылығы атауы макроэкономикалық  мазмұны  терең және көп қырлы  және торияда қаржы шаруашылығын сипаттамасы мемлекет қызметінің кеңею  заңы немесе мемлекет қажеттіліктерінің  өсу заңы деп аталатаын заңдармен  байланысын анықтаған неміс экономисі  А.Вагнер анықтап берген. Бұл заң  экономика мен қоғамдағы мемлекет ролінің артуы тенденциясын көрсетеді. Қаржы шаруашылығының ең маңызды  белгілері:

1. ақша ресурстарын міндетті түрде қайта бөліп, жаңа табыс түрлерін жасау.
2. табыстарды өндірісте емес қажеттіліктерге жұмсау

Қаржы шаруашылығы бірнешще қызмет түрлерін атқарады: ресурстарды  қайта жылжытып, жаңаша орналастыру, табыыстарды қайта бөлу және тұрақтандыру

Мемлекеттік қаржы жүйесінің  бел ортасында мемлекеттік бюджет тұрады. Бюджеттік жүйе өте күрделі  механизм. Ол сол елдің ерекшелігін  оның әлеуметтік экономикалық құрылысын, мемлекеттік ққұрылымын білдіреді. Ел бюджетінің құрылымы сол елдің мемлекеттік құрылымымен байланысты. Унитарлық мемлекеттердің бюджеттік жүйесі екі деңгейден – мемлекеттік және жергілікті бюджеттерден тұрады. Федеративтік мемлекетттерде штаттардың, (АҚШ) жерлердің (ФРГ) өз бюджеттері болады, соған сайкес әкімшілік ұйымдары қызмет етеді.

 

2. Мемлекеттік  бюджет экономиканы қаржылық  реттеудің негізі.

Мемлекеттік бюджет– бұл мемлекеттік шығындардың және оларды қаржылық жабу көздерінің жылдық жоспары. Ол ұлттық табыстың бір бөлігінің қайта бөлуге жататынын көрсетеді және есептік кезеңдегі табыстар мен шығындардың балансы түрінде жасалады.

Мемлекеттік бюджет –экономикалық саясаттың  шоғырландырылған түрі.

Бюджеттік жүйе –барлық деңгейдегі бюджет жиынтығы. Мемлекеттік бюджет құрылымы бюджеттің  табыстары мен шығындарының құрылымын  көрсетеді.

• Бюджеттік табыстар – мемлекеттік қазынаға түсімдер. Олар салықтық және салықтық емес түсімдер есебінен құралады.
• Салықтық түсімдер –міндетті салықтар түрлері және тұрғындардан, кәсіпкерлерден және мемлекеттік кәсіпорындардан  алымдар.
• Бюджетке салықтық емес түсімдер –мемлекеттік меншікті және мемлекеттік мүлікті пайдаланудан, сыртқы экономикалық қызметтен, мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден, мемлекеттік қарыздан, роялтидан түседі.
• Бюджеттік шығындар – бұл экономиканы дамытуға әлеуметтік аяны, қорғанысты, мемлекеттік борышты жабуға және т.б. қажеттіліктерге бағытталатын қаржылық ресурстар.

Мемлекеттік бюджет жүйесі – экономикалық қатынастарға және құқықтық нормаларға негізделген  түрлі деңгейлер бюджеттерінің, сонымен бірге бюджет процесі  мен қатынастарының жиынтығын білдіреді.

Мемлекеттік бюджет  үкімет қолындағы ақша  ресурстарының  орталықтандырылған қоры. Бұл қаражат  мемлекеттік ақпаратты, қарулы күштерді қаржыландыруға және әлеуметтік экономикалық қызхметтерді атқаруға жұмсалады. Қазіргі  жағдайда бюджет экономиканы мемлекеттік  реттеудің, шаруашылық коньюктураға ықпал  етудің, дағдарысқа қарсы шараларды  жүзеге асырудың аса күшті құралы. Қазіргі мемлекеттік бюджет оның сан түрлі қызметін көрсететін күрделі  де көп қырлы құжат.

Бюджеттік процесс мемлекеттің  кірістері мен шығыстарын баланстайды. Бірақ қазіргі кезде барлық елдерде  дерлік мемлекеттің шығыстары мен  оның кірістері мен табыстарына  қарағанда тез өсуде. Оның себептері  көп, олардың ішіндегі ең бастылары: әртүрлі салаларындағы мемлекет ролінің үздіксіз артуы, оның экономикалық және әлеуметтік қызметінің кеңеюі, мемлекет аппараты көлемінің өсуі және т.б. себептері.

 

3. Бюджет жүйесін  құрудың қағидалары: ашықтық, ғылымилық,  толықтық, адрестік.

Мемлекеттік бюджетті әзірлеу және қабылдау тәртібі. Мұнда мемлекеттің табыстары мен шығындарының заңмен белгіленген қалыптасқан үдерісі бар.

Бюджетті  әзірлегенде оны дайындаушылар  белгілі бір экзогендік межеленген жағдайдан шығады. Мұндай жағдайда әлеуметтік-экономикалық даму мақсаттары мен ішкі және сыртқы экономикалық шектеулер ұлттық экономиканың дамуы  ретінде көрінеді.

Мемлекеттік бюджетті әзірлеуге енетіндер:

1. Әлеуметтік-экономикалық дамудың мақсаттары:

• халықтың жекеленген азаматтарына көмек;
• әлеуметтік аяны ұстау;
• өндірушілерді талғамалы қолдау;
• ғылыми және қорғаныс әлеуетін қолдау.

2. Экономиканың дамуына сыртқы экономикалық шектеу:

• экспорттық мүмкіндіктер;
• импорттық мүмкіндіктер.

Мемлекеттік бюджетті әзірлеу және жүзеге асырумен айналысатын институттарға - Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі, Қаржы министрлігі, Индустрия және сауда министрлігі, Қазынашылық бас басқармасы, Санақ палатасы, биліктің заң органдары кіреді.

 

4. Мемлекеттік  бюджеттің қызметтері.

Бюджеттік шығындардың  қызметі. Бюджеттік шығындардың  негізгі қызметіне саяси, әлеуметтік және шаруашылық жатады.

Саяси қызметі әлеуметтік экономикалық құрылысты қолдау және өзіне мемлекеттік басқаруды, әскерді, қауіпсіздікті, сыртқы саяси қызметті, БАҚ қолдаудан тұрады.

Әлеуметтік  қызметі елдегі әлеуметтік экономикалық жағдайды тұрақтандырудан, әр түрлі табыс топтарының өмірлік деңгейі және табыстардың айырмашылық деңгейін жұмсартудан, әлеуметтік қызмет көрсететін салаларды қолдаудан тұрады.

Экономикалық  қызмет төмендегіден тұрады:

• Экономикада бәсекелестікке қабілетті нарықтық ортаны қалыптастыру;
• Ең маңызды мәні бар, кейбір салаларды қолдау жолымен экономиканы құрылымдық қайта құру;
• Отандық өндірушілерді сыртқы нарыққа шығаруға көмектесу;
• Ішкі және сыртқы борышты төлеу бойынша міндететемелерді орындау.