Жарақаттану және қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы медициналық жөрдем

шаншылған сүйек сынығы —  басқа сүйекке еніп("шаншылып") кетеді. Сүйек тұтастығының бұзылуы саныбойынша жекеленген жөне көптеген, жарыкшақты болады(сүйектің үш жөне одан да көп сынуы, көбінесе ок тигенжараларда).

Сыну кезінде сүйек  сынықтарының орны ауысуы мүмкін (бұлшық еттің жиырылуы сүйек сынығына жабысып  түрған)инфекцияның дамуы (жұмсақ тіндердің іріңдеуі, зақымданған сүйекте іріңдінекротикалық процестің дамуы—оқ тиген жара остеомиелиті).

Балаларда ерекше сынықтар жиі  байқалады— мертігу-лер сүйек дөңесі бетіндегі сыньщ сүйек асты-үсті аз жылжуы,эпифизиолиздер,сүйек ұштарындағы сүйектенбегенэпифизарлы шеміршек аумағындағы сынық.

 Сүйек сынған,шыққан буын аралығы созылған және басқа жарақаттар алған кезде зардап шегушідененің зақымданған жерінің қалпын ауыстыру кезінде тез күшейетін қатты ауыруды сезеді. Кейде аяқ-қолдың  дұрыс қз орнында және қзгеше қалыпта майысып жатқаны кқзге бірден түседі. Сүйектің сынуының ашық (қан кетуді тоқтатқаннан стерилденген таңғышты салғаннан кейін)және жабық түрінде алғашқы көмек көрсету кезіндегі ең бастысы зақымданған аяқ-қолды иммобилизациялау (тыныштықты қамтамасыз ету) болып табылады. Бұл ауыруды азайтады және сүйек сынықтарының одан әрі жылжуын болдырмайды. Иммобилизациялау үшін дайын таңғыш қалақтарды,сондай-ақ таяқты,тақтайды,сызғышты,фанераның бөлігін және сол сияқты пайдаланады. Жабық сынық кезінде зардап шегушінің киімін шешпей-таңғыш таяқты оның сыртынан салуға болады.Жарақаттанған жерге ауырғанды төмендету үшін суық (мұз,қар салынған суық су құйылған резеңке қапшықты суық таңғышты) басады .

Сүйектің сынуы. Адам қатты құлағанда  немесе басқаша оқыс жағдайда сүйектің сынуы мүмкін. Сүйектің сынуы 2 түрлі: морт сыну, шытынап сыну. Әсіресе ересек адамдардың сүйектері морт сынғыш, оның себебін өздерің түсіндіруге тырысыңдар. Морт сынғанды - ашық сыну деп атайды. Морт сынған кезде сүйектердің ұштары қантамырларына, бұлшықеттерге, теріге зиян келтіреді. Жарақаттанған жерге микробтар түсуі мүмкін (69, а-сурет). Сынған жері қатты ауырып шыдатпайды, сондықтан қозғалмайтындай етіп шендеуіш салып таңады. Шендеуішке кез келген қатты заттар (тақтай, таяқ, қатқыл қағаз) жарайды. Алдымен жарақаттанған жерге жұмсақ мата салады. Матаның үстіне шендеуішті қойып, аяқ немесе қолмен бірге (сынған мүше) қатты таңып тастайды. Қозғалмалы буындар орналасқан жерін де қамтиды. Кейде қозғалтпау үшін сынған қолды тұлғамен қосып таңады. Егер бассүйек жарақаттанса, жарақттанған жерін ептеп тазалап, таңып, үстіне суық шүберек басуға болады Ашық сынған жердің алдымен аққан қанын тоқтатып, жараны тазалап алып, шендеуіш салады. Дәрігердің көмегі ауадай қажет. Ашық сыну өте қауіпті, өйткені сүйектер ұсатылып кетеді. Сүйектің бітіп қайта қалпына келуі сүйектің сыртқы қабына байланысты.

Шытынап сыну

Шытынап сыну (жабық сыну) - бұл сынудың жай түрі . Мұндай сүйектің сынған жерінде шытынаған сызат пайда болады. Морт сынудағыдай (күрделі сыну) сүйек бөлініп, үгіліп теріні тесіп жарақаттамайды. Шытынап сыну да ауыртады, сынған жері домбығып іседі. Себебі сүйекте жүйкелер мен қантамырлар болғандықтан, ауырған жері тез білінеді. Мұндай жағдайда қатты таңып, ауырғаны әбден басылғанша тыныштық қалыпты сақтау керек.

Сынған сүйектерді орнына келтіріп салушы адамды сынықшы деп атайды.Сіңірдің созылуы - адам абайсызда ойлы-шұқырлы жерден аяғын ыңғайсыз басудан болады. Аяқтың ұшы бұралып, сіңірі созылады. Сіңірдің созылған жері шыдатпай ауырып, ісіп кетеді. Алғашқы жәрдем - ісінген жерге суық шүберек басып, қатты таңып тастау керек. Содан соң дәрігерге көрінеді .

Соғып алу , буынның шығуы, сіңірдің созылуы, олардың белгілері

 

Соғып алу—жұмсақ тіндердің бұзылуы, көбінесе құлау немесе бір нөрсеге ұрьш алу кезінде пайда болады;бұл кезде тері,ұсақ тамырлар зақымданады;тіндерде кан қүйылуы немесе жиналуы (канды ісік) пайда болады.

Белгілері:ауру сезімі,ісуі, қанталау,қол-аяқтыңкозғалысының аздап  шектелуі,тек кейбір жағдайларда(ішті, жұмыртқаны соғып алу ) шок кұбылысы немесе дене кызуының аздап көтерілуінің байкалуы мүмкін.

Буынның шығуы — буын айналасындағы  сүйек ұш-тарының жылжып кетуі,иық, шынтак жөне жамбасбуындарының жиі  шығуы, ал кейбір жағдайда қол саусақтарының  жөне теменгі жак сүйек буындары шығып кетеді.Буьш қапшығының жарылып  кетуі мүмкін, буынайналасындағы  байламдардың,бұлшык еттін,сіңірдің, терінің,тамырдың, жүйкенің,сүйектің зақымдануы.

Белгілері:зақымданған буынның  ауыруы,қол-аяктыңқозғалысқа келмей қалуы,буынның  өзгеруі,буын басы-ның баска жерден табылуы, тексеру кезінде созылмалыболуы.

Буын аралығының созылуы  мен үзілуі — буынтұсындағы шұғыл  козғалыс кезінде буын аралығыныңсозылуы  жөне үзілуі мүмкін көбінесе аяқ-басы — балтырбуынынын тұсында, ал баска жерлерде(тізе, көрі жілік,білезік буынында жөне т.б.) сирек болады.

Белгілері: соғып алу кезіндегідей,бірақ буын аралығы бекітілген жерлерде жанға батарлық жөне қатты ауру:кол-аяқ козғалысы шектеліл, кейде буьш қуысына кан күйылуы(канды буын) мүмкін.

 

 

 

 

                   Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

                                  Иновациялық.Еуразиялық  Университеті

                            

 

 

                        Реферат

 

Тақырыбы: Соғып алу, буынның шығуы, сыну, жарақаттану кезіңдегі алғашқы медициналық көмек

 

 

 

 

 

                                                                                            

                                                                                                            Орындаған: қ-101тобының студенті

                                                                                          Махметова Жанна

                                                                                         Тексерген: Омарова Г.М.

 

 

 

 

 

 

 

                                                 

                                                        Павлодар 2012 

                                                      Жоспар

1. Жарақаттану және қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы медициналық жөрдем

2.  Сүйектің сынуы кезіндегі алғашқы медициналық көмек

3. Соғып алу, буынның шығуы, сіңірдің созылуы, олардың белгілері