Банктік карточкалар

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Есепті тұлғалар есебінен банкоматқа салу үшін қолма-қол  ақша бергенде:

Дт 1860 «Банк  қызметі бойынша өзге дебиторлар»

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Демалыс күндері  банкоматқа ақша салу:

Дт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Клиенттерге  берілген және қалпына келтірілген  сома:

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

• Банкоматтан  алынған қолма-қол ақша сомасына:

Дт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

Кт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

Мобильді банкинг  – бұл  Халық бантің жаңа қызметі. Бұл қызметті қолдана отырып, сіз  өзіңіздің ұялы телефонына SMS-хабарларды жіберу арқылы өзіңіздің карточкалық  шоты туралы әрдайым хабар ала аласыз.

Мобильді банкинг  арқылы келесі мүмкіндіктерді жүзеге асыруыңызға болады:

Ұялы телефон  арқылы  банкке жоламай-ақ, тәуліктің  кез келген уақытында өзіңіздің  карточкалық шотындағы ақша қаражаттарының қалдығы  туралы оперативті ақпарат алу.

Автоматты режимде  ұялы телефон дисплейіне карточкалық  шотына қаражаттын түсуі және шығуы  туралы хабар алу.

Егер карточка жоғалған немесе ұрланған жағдайда өзіңізге және дәл уақытта  карточканы  бұғаттауға болады.

«Мобильді банкинг»  қызметінің қолданушысы болып Халық банктің кез келген ұялы телефоны бар төлем карточкасының ұстаушысы табылады.Тек ұялы байланыс операторының Халық банкімен  бұл қызметті ұсыну туралы келісім бар болғанда. «Мобильді банкинг»  қызметіне сіз Халық банктің банкоматы арқылы, немесе банк офисіне жолығып қосылуыңызға болады.

 «Мобильді  банкинг»  қызметіне  банкомат  арқылы қосылу үшін сізге мына  әрекеттерді орындауыңызға қажет: 

Банкоматқа  карточканы салу;

Банкомат экранында   «Мобильді банкинг»  қызметін таңдау;

Ары қарай, банкомат нұсқаулықтарын орындап, тіркеу процедурасын өту.

«Мобильді банкинг»  қызметіне банк офисінде қосылу үшін сізге келесілер қажет:

Сәйкес өтінішті толтыру;

Банк менеджеріне  өзіңіздің жеке басын куәландыратын  құжатты және «Мобильді банкинг»  қызметіне қосылатын төлем карточканызды ұсыну.

 

«Мобильді банкинг»  қызметіне қосылу барысында пайдалынатын қызмет режимінің бірін таңдаңыз:

1.Тек қана SMS-хабарлар  түріндегі сұраулар  жіберу арқылы, банктен ақпарат алу. 

2. SMS-хабарлар  түріндегі сұраулар  жіберу арқылы, банктен ақпарат алу, сонымен қатар  әрбір операция бойынша автоматты түрде хабарландырулар алу.

«Мобильді банкинг»  қызметіне қосылатын  карточкалар  саны шексіз. Қызмет барлық  төлем  карточкалар бойынша жеке тұлғаларға беріледі. «Мобильді банкинг»  бойынша қызмет көрсету тәулік бойы және демалыс күндерінсіз ұсынылады. Сонымен қатар, егер сіз өзіңіздің операторыңызда роуминг қызметін пайдалансаңыз, онда Қазақстаннан тыс елдерде де  «Мобильді банкинг»  қызметін қолдана аласыз.

Берілген  қызметке қосылу, банк офисінде  өтінішті  тапсыру күннен бастап  үш  жұмыс күн ішінде жүргізіледі.

Карточкалық шот  бойынша әрбір операциядан кейін  сіз SMS-хабарлар түріндегі  ақпарат  аласыз, мұнда келесі мағлұматтарды  құрайды:

карточка нөмірі;

карточкамен операцияның түрі мен  нәтижесі.

операция сомасы;

      операцияның өткізілу орны;

операцияның  орындалу  уақыты;

Сіздің төлем  карточкаларында орнатылған лимит  шегінде карточкаларда  ақша қалдықтары.

«Мобильді банкинг»  қызметтерінен сіз қандай таңдағаңызға қарамастан, банк  келесі анықтамалық хабарлар қатарын ұсынуы мүмкін.

Карточканың әрекет ету мерзімі туралы;

карточка  бойынша  күмәнді операциялардың орындалуы  туралы;

несиені  жабу мерзімінің  өтелуі туралы.

 карточка  бойынша қызметтердің немесе  жаңа тарифтердің енгізілуі туралы;

   басқа  да  анықтамалық хабарлар.

 Карточка  ұстаушылардың мобильдік телефондарында SMS-хабарлар түсіру арқылы төлем карточкалары бойынша жасалған операциялар туралы мағлұмат беру. Қазіргі заманғы технологиялар Сіздің банкпен қатынасыңызды жайлы және жинақы етеді. Жаңа «SMS-банкинг» қызметінің көмегімен Сіз банк бөлімшесіне келмей-ақ өз төлем карточкаларыңыз бойынша жасалған операцияларды бақылай аласыз. Жаңа «SMS-банкинг» қызметі Сіздің карт-шотыңызға ашылған барлық карточкалар бойынша жүргізілетін операцияларға толық бақылауды қамтамасыз ететін карточкалық шот бойынша шығын операциялары туралы Сізге мәтіндік SMS-хабарлар хабарлар түрінде уақтылы мағлұмат беріп отырады.

  Сіз келесі операциялар бойынша SMS-хабарландыруды таңдай аласыз:

• қолма-қол ақша алу;
• сауда операциясы (сатып алу);
• Көрсетілген қызметтер үшін төлемдер (Алматы-ТВ, К-Mobile, K’Cell);
• Карточканың қолданылу мерзімінің аяқталуы (аяқталу мерзіміне бір ай қалғанда автоматты түрде хабарлау).

Дистанциялық қызмет көрсету Сізге жүргізілген операция жөніндегі барлық ақпаратты алуға мүмкіндік береді: операцияны жүргізу сомасы, валютасы, орны, күні, уақыты, төлем карточкасы нөмірінің соңғы төрт саны және карточкалық шот бойынша қол жеткізуге болатын қалдық ақша.

Сіздің мобильдік  телефоныңызда роуминг болған жағдайда, Сіз шетелде жүрсеңіз де хабарландыру ала аласыз.

Негізгі карточканың  ұстаушысы келісім берген жағдайда, осы аталған қызмет түріне қосымша  карточка ұстаушылар да қосыла алады. Қызметке қосылу үшін Сіздің өтініш беруіңіз және  SMS-хабарлар алу туралы шартқа қол қоюыңыз қажет.

Кредит лимиті жалақысы кемінде 15000 теңге болатын  және осы Халық банкінің карточкасы бойынша үш айдан астам уақыт  алып жүрген кәсіпорындар мен ұйым-мекемелердің (оның ішінде-бюджеттік) қызметкерлеріне ашылады.

Кредитті алу  үшін банкоматтағы менюден «Кредит  лимиті» деген батырманы басасыз. Одан әрі өз шешіміңізді нұсқаулыққа  сәйкес растайсыз. Кредит лимитін қалауыңыз  бойынша пайдалануға болады: қолма-қол ақшамен аласыз, аударым немесе төлем жасайсыз не болмаса сауда орындарымен есеп айырысасыз. Карт-шоттан қома-қол ақша алғанда немесе тауарлар мен қызметтер үшін қолма-қол ақшасыз ақы төлегенде бірінші кезекте Сіздің өз ақшаңыз есептен шығарылады.

Кредит лимиті Сіздің жалақыңыздың 70 пайызына дейінгі мөлшерде белгіленеді. Мсыалы, егер Сіздің жалақыңыз 15000 теңгені құраса, кредит мөлшері 10500 теңге болады (15000*70% =10500).

Банк берешек  өтемін карточкаға жалақы немесе басқа  ақша түскенде автоматты түрде ұстап  қалады. Берешек өтелген кезде кредит лимиті автоматты түрде қайта жаңартылады, Сіз оған банкомат арқылы қосымша растамасыз қол жеткізе аласыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Ұлттық банкінің деректері бойынша 2011 жылдың 1- ші ақпанына банктер 2,42 млн. төлем карточкаларын шығарды,  ал берілген төлем карточкаларының ұстаушылар саны 2,33 млн. адамды құрды (2010 жылдың аналогтық көрсеткіштерімен салыстырғанда – сәйкесінше 25,6 % және 28,0 % өсті). Төлем карточкаларының ең кең тараған түрлері халықаралық жүйесінің карточкалары болып табылады, олардың үлесі 87,6 % құрайды, локальді жүйесінің карточкалары – 12,4 пайыз. 2010 жылдың 1 – ақпанына бұл қатынас сәйкесінше 85,8 және 14,2 пайыз құрған.

2011  жылдың қантарында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкалардың қолдануымен транзакциялар  көлемі 44,6 млрд. теңге құрды (2010 жылдың өсіміне қарағанда 40,1 пайызын құрды). Бірақта Ұлттық Банк қолма қол ақшаларды алу бойынша операциялар көлеміің өсіміне қарағанда ( 33,9 пайыздан 40,6 млрд. теңгеге дейін) қолма қолсыз төлемдер көлімінің асқан өсімін ( 2,7 есе 3,9 млрд. теңгеге дейін) қарастырды. 2011 жылдың қаңтарына транзакциялар саны 2,5 млн. транзакциясын құрды, бұл көрсеткіш 2010 жылдың қаңтарына қарағанда 25,6 пайызға көбейді. Сонымен қатар, қолма қол ақшаларды алу бойынша операциялар санының өсіміне қарағанда ( 17,8 пайызға, 2,2 млн. транзакцияларға дейін) қолма қолсыз төлемдер көлімінің асқан өсімі байқалады.

Жоғарыда аталған  көрсеткіштер  банктердің дамып  келуін  және олар бойынша  есеп айырысу  операциялар көлемінің  өсуін  айқындайды. Алайда төлем карточкаларының нарығындағы жағдай, оның жедел өсуіне қарамастан мінсіз емес. Қазіргі уақытта төлем карточкаларын ең көп қолданатын тұлғалар Алматы және Астана қалаларында тұрады. Бұл  жерлерде Республикада пайдаланатын POS – терминалдардың жартысы және 2/3  - тен астам карточкаларды қолданатын сауда кәсіп орындары орналасқан. Ал Қазақстандықтардың көпшілігінде карточкаларды қолдану мүмкіндігі шектелген. Бұл проблеманы шешу жолы, Республикамыздың күллі аумағында POS – терминалдар мен карточкаларды қолданатын сауда кәсіп орындарын орналастыру болып келеді. Ол өз кезегінде  банктік карточкалардың одан әрі жетілдіруіне ықпал етеді.

Банктік карточкалардың кең өріс алуы, олар бойынша  операциялардың қолайлығы мен басқа төлем  құралдарынан  артықшылығының көптен болуына байланысты. Банктік карточкалардың қолдануымен операциялардың жаңа түрлері оның мүмкіндіктерін кеңейтеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кесте № 1

ҚР-ның территориясында  қазақстандық және шетел эмитенттерімен шығарылған төлем карточкалардың аудандар көлемінде қолдануы (қазақстандық банктермен таратылатын American Express International, Diners Club International және Europay International карточкалары  бойынша айналыс есебімен) 2011 жылдың қаңтарына.
Көрсеткіштер	Қолма-қолсыз төлемдер		Қолма-қол ақшаларды  беру бойынша операциялар
	саны	сома	саны	сома
	(мың транз.)	(млн. теңге)	(мың транз.)	(млн. теңге)
Барлығы:	205,6	3 308,10	2 175,50	36 881,20
Ақмола обл.	2,2	15,9	59,9	684,6
Ақтөбе обл.	2,1	65,8	145,2	2 797,30
Алматы обл.	3,6	381,1	33	381,5
Атырау обл.	1,8	150	160,9	2 636
Шығыс-Қазақстан  обл.	4,5	38,5	221,2	2 753
Жамбыл обл.	3,1	1,8	93,7	1 095,90
Батыс-Қазақстан  обл.	0,9	17,8	75	1 102,50
Қарағанды обл.	17	28	189	2 205,50
Қостанай обл.	1,8	42,8	59	891,60
Қызылорда обл.	1	10,7	52,2	888,00
Маңғыстау обл.	4,4	25,1	148,5	3 352,80
Павлодар обл.	5,2	34,5	161,1	1 959,40
Солт. Қазақстан  обл.	1,5	545,1	62	679,90
Оңт. Қазақстан  обл.	1,2	28,1	82,2	1 446,20
Алматы қаласы	189,1	1 760,30	475,5	11 228,50
Астана қаласы	11,1	162,5	183,1	2 776,30
Қайнар көзі: Қазақстан Ұлттық Банкі

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» 
   Қазақстан Республикасының заңы. 30.03.1995
2. «Қазақстан    Республикасының    Үлттық   банкі    туралы»    Қазақстан 
   Республикасыньщ заңы. 30.03.1995
3. Мақыш     С.Б.     Коммерциялык    банктер    операциялары.     Алматы: 
   ИздатМаркет, 2010ж.
4. Питер С. Роуз. Банковский менеджмент. (Перевод с английского 2-го 
   изд.-М:Дело,1999)
5. Сейтқасымов Г.С. Ақша, несие, банктер. Алматы: Экономика, 1996ж.
6. Сейткасымов Г.С. Банковское дело. Алматы: Қаржы-Қаражат, 1998ж.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Кесте  № 2 Банктік карточкалардың типтері б\ша шарттар

 

Банк – эмитент карточки	Изготовление карточки	Годовая комиссия	Изготовление дополнительной карточки	Перевыпуск
ОАО «Казкоммерцбанк»         «Казкоммерцбанк»	5$	5$	5$	5$
ОАО «Народный банк» Казахстана»	4$	нет	Нет	2$ -физ. Лица 5$ - юр. Лица
ОАО «Банк Тур ан А л ем»	10$	нет	5$	10$
VISA Elektron
ОАО «Казкоммерцбанк»	20$	20$	20$	20$
ОАО «Народный банк Казахстана»	30$ - осн.    15$ -доп.	нет	Нет	5$
ОАО «Банк ТуранАлем»	50$	нет	25$	25$
VISA Classic
ОАО «Казкоммерцбанк»	50$	50$	50$	50$
ОАО «Народный банк Казахстана»	30$	нет	Нет	10$
ОАО «Банк ТуранАлем»	100$	нет	50$	25$
АВN Аmго Bank	125$	нет	63$	Бесплатно
VISA Business