Шаруашылық туралы жалпы мағұлмат

Егістікті күтіп-баптау тұқым себілгеннен кейін басталады. Бүркеуші дақылдарды жинап алғаннан кейін олардың сабанын танаптан шығару, жоңышқаны суару (суармалы жерлерде), күзде фосфорлы және калийлі минералдық тыңайтқыштармен үстеп қоректендіру жүмыстары жүргізіледі.

Жоңышқа егісін екінші жылдан бастап ерте көктемде және әр-бір орылғаннан кейін тісті тырма тіркелген БДТ-2,3 дискісімен өң-дейді.                 Егістіктердегіарам шөптердіжою үшін, 25% препарат 24%-ДМ(6-8-кг/га) немесе басқада жаңа гербицидтер қолданылады.

Екінші жылы күтіп баптау жұмыстары ерте көктемде оны қоректендіруден басталады.

Үшінші жылы жоңышқа танабы аралығын 4-6 метр етіп, 40-60 см тереңдікте қуыстау-агротехникалық тәсілін жүргізіледі. Жыл сайынтопырақты қопсыту үшінжәне өсімдік қалдықтарын тазарту үшін, танапты қатарларға көлденеңдеп ауыр тырмалармен немесе БИГ-3 агрегатымен тырмалайды. Сонымен қатар, топырақты ылғалдандыруды, қосымша қоректендіруді, аурулармен зиянкестерге қарсы күрестітиісінше уақытында жүргізіп отырады.

Жоңышқа жоғарғы өнімді тек жүйелі суғарған жағдайда ғана береді. Жоңышқаның әр гектарынан 150-200ц пішен жинау үшін, оны 4-5 рет суғару қажет(суғару мөлшері 7000-8000 м³/га дейін). Орта есеппен әр орымда 2рет суғарылады. Ең тиімді топырақ ылғалдылығы 70-80% (ТСС) болуы үшін, суғару мөлшері-600-800м³/га шамасында болады. Жоңышқа суғаруға «Фрегат», «Днепр» және басқа агрегаттарды қолдануға болады.

Өнімді  жинау. Пішенге арналған жоцышқаны опыц бүрлену ке-зеңінен гүлденуге дейін КПГ-55 және КПБ-3,0 шөп машиналарымен ору керек. Жоңышқа тұқымын алу үшін оны бүршағының 70-80 проценті ңоцырланғанда бөлектеп немесе 90-95 проценті қоцырлан-ғанда тікелей шабуға болады.

Еңбекті қорғау

 Ауылшаруашылығы  өндіріс жағдайында еңбек қорғау  талаптарын орындау күрделі және  күнделік қажет шаралардың бірі болып табылуы керек, өйткені тек қауіпсіз жағдайда ғана еңбек өнімділігі көтерілуі мүмкін болады.

    Өндірістік  жұмыстар мен ауылшаруашылығында  істейтін қызметкерлердің  жұмыс  жағдайын салыстыруға келмейді, өйткені өндірістегі жұмыскерлер өзінің игерген мамандығы бойынша ғана жұмыс істейді. Ал ауылшаруашылық жұмыскері сан-алуан шаруамен айналысады.

    Практика  жұмысын орындау барысында Мемлекеттік сортсынау комиссиясындағы еңбек қорғау мәселелері қалай қойылғандағымен таныстық.

    Қазіргі талаптарға сай қалыптасқан еңбек қорғау жүйсі шеңберінде өткізледі:

1. Кіріспе нұсқау беру
2. Жұмыс орнындағы нұсқау беру
3. Қайталанбалы нұсқау
4. Мезгілдік нұсқау сияқты нұсқаулар өз уақытында өткізледі. Нұсқау беру журналдары біраз өндірістік бөлімшелерде жоқ.

   Еңбек  қорғау шарлары жөніндегі жоспарларда  дәріс оқу, кинофильмдер көрсету,  әңгіме өткізу, жұмыстың қаупсіз  орындалу әдістерін көрсететін  плакаттармен жабдықтанған бөлімшелерді  жабдықтау сияқты  жақсы шаралары  бар, толығымен орындалады.Ауыл шаруашылығы  өндірісінде әртүрлі адам организміне қаупті жағдайлар туып отырды. Олар ауаның тазалығы, шаң-тозаң, қауыпты газдар, булар және химиялық қосындылар, өндірстік шуыл. Бұлардың бәрі адам организміне қауып-қатер туғызады 16 кестеде осы қауыпты жағдайлар көрсетілген.   Трактор комбайындарда культиваторлар мен сепкіштерде жұмыс істегенде еңбек қаупсіздігі механизаторладың кәсіптік шеберлігіне көп байланысты. Техниканы басқаруды кәмелетке жетпеген адамдарға жүктеуге болмайды.  16 кестеде ауылшаруашылық текникаларын қолданғанда туындайтын қауып-қатердің сипаттамасы көрсетілген.

 кесте 16

Өндірсте кездесетін қауып-қатерлер

  Бидай дақылын өндіргенде көбінен гербицидтер минералды тыңайтқыштар, басқада улы заттар қолданылады.

Улы қосындылар еңбек қорғау шараларын дұрыс  қолданбағанда адам организіміне үлкен  қатер туғызады, тіпті өлім қатеріне дейін. Дененің, қолдың, терісін қорғайтын  киімдер, құрал-жабыдықтар. Улы газдар мен булардан қорғайтын маскалар противогаздар міндетті түрде пайдаланылулары керек. Әр химиялық қосындылармен жұмыс істегенде олармен жұмыс істеу ережелері нұсқаулары толығынан орындалуы керек.

Қорытынды