Жобаның тұжырымдамасы

- бәсекелестік бағаны белгілеуге мүмкіндік беретін төмен өзіндік құнға қатысты;

- ҚР-дағы дайындаушы зауыттардан  сатып алынатын табиғи шикізатты  пайдалану.

Сату бағдарламасын есептеу  кезінде инфляция назарға алынған  жоқ, өйткені инфляцияға байланысты бағаның жоғарылауы кәсіпорынның сату бағаларының ұлғаюынан пропорционалды көрініс табады.

 

4. Маркетингілік жоспар

4.1 Өнімдер (қызметтер) нарығының сипаттамасы

Объективті түрде алғанда  Қазақстанда ағаш өңдеу өнеркәсібі үшін шикізат базасы жоқ, дәстүрлі түрде қажетті сүректің  70%-на дейін сырттан әкелінеді. Алайда, Қазақстанның ағаш өңдеу және жиһаз кәсіпорындарында өндірістің өсуі өткізу нарықтарының кеңейтілуі есебінен, сондай-ақ өнімнің өзіндік құнының азаюы жаңа технологияларды енгізу есебінен болды.

 

1-сурет – ҚР-дағы жиһаз өндірісінің көлемі, млн. теңге

                                                           Көзі: ҚР Статистика агенттігі

Суреттен көрініп тұрғандай, ҚР-да 2010 жылы жиһаз өндірісінің көлемі 2009 жылмен салыстырғанда 3 510 млн.теңге (немесе 19,5%-ға) ұлғайды.

 

2-сурет – ҚР-да өнеркәсіп өнімі өндірісінің жалпы көлеміндегі жиһаз саласы өнімдерінің үлесі (2010 ж.), %

                                                                 Көзі: ҚР Статистика агенттігі

Сонымен,  ҚР-да өнеркәсіп өнімі өндірісінің жалпы көлеміндегі жиһаз саласы өнімдерінің үлесі 2010 жылы 0,2%-ды құрады. 2009 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш өзгерген жоқ. 2011 жылдың қаңтар-мамыр айларында жиһаз өндіру көлемі  9 229 млн. теңгені құрады, бұл 2010 жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда 37,1%-ды құрайды. Алдағы айға қарағанда жиһаз өндіру бойынша заттай көлем индексінің (ЗКИ)  – 81,8%-ға төмендеуі байқалады.

3-сурет - Өнеркәсіптің және ағаш өңдеу және жиһаз өнеркәсібінің ЗКИ (өткен жылдың сәйкес айына %)

Қаңтар 10

Ақпан 10

Наурыз 10

Сәуір 10

Мамыр 10

Маусым 10

Шілде 10

Тамыз 10

Қыркүйек 10

Қазан 10

Қараша 10

Желтоқсан 10

Қаңтар 11

Ақпан 11

Наурыз 11

Сәуір 11

Мамыр 11

 

                       Өнеркәсіп өнімінің ЗКИ

                          Өңдеу өнеркәсібі өндірісінің ЗКИ

                          Жиһаздан, сабаннан жасалатын бұйымдар және өруге арналған материалдарды өндіруден басқа, ағаш және тығын бұйымдарын өндіру ЗКИ

                          Жиһаз өндіру ЗКИ

                                                                                       Көзі: ҚР Өнеркәсіп комитеті

2011 жылдың қаңтар-мамырында жиһаз өндірудің заттай көлемінің индексі 2010 жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда 137,1 %-ды құрады.

Жиһаз нарығы құрылымында  арнайы, негізінен металл қаңқалы  отыруға арналған жиһаздардың үлесі  бәрінен жоғары. 2011жылдың қаңтар-мамырында жиһаздың осы түрін өндіру 240 824 дананы құрады немесе бұған дейінгі жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда  5,0 есе көп. Нарықтың екінші ірі сегменті кеңселік. Ағаштан жасалған жиһаздар болып табылады. 2011 жылдың қаңтар-мамырында 158 222 дана өндірілді немесе өткен жылдың  сәйкес кезеңінен 142,4% көп.

 

4-сурет - Ағаш өңдеу және жиһаз өнімдерін заттай мәнде өндіру, дана

 

 

    Негізінен металл қаңқалы арнайы 

     отыруға арналған жиһаз

    Негізінен ағаштан жасалған қаңқасымен  отыруға арналған жиһаз

    Кеңселік ағаштан жасалған жиһаз

 

 

              

Көзі: ҚР Өнеркәсіп комитеті

 

 

5-сурет – ҚР-да жиһаз өндіретін өнеркәсіптік кәсіпорындардың саны, бірлік

 

                                                        

                                                          Көзі: ҚР Статистика агенттігі

5-суретте көрсетілгендей, ҚР-да 2010 жылы жиһаз өндіру бойынша  өнеркәсіп кәсіпорындарының саны  263 бірлікті құрады. Бұл  2009 жылмен салыстырғанда 3 бірлікке аз.

 

6-сурет – ҚР-да жиһаз өндіру кәсіпорындары қызметкерлерінің саны, мың адам

 

                                                         Көзі: ҚР Статистика агенттігі

ҚР-да жиһаз өндіру жөніндегі  кәсіпорындар қызметкерлерінің саны 2010 жылы 0,2 мың адамға азайды. Бұл жиһаз өндіру жөніндегі өнеркәсіп кәсіпорындары санының азаюымен байланысты болып отыр (7-сурет).

 

 

 

 

 

 

 

 

7-сурет – Жиһаз өндіру бойынша салада жұмыспен қамтылған қызметкерлердің ҚР өнеркәсібінде негізгі қызметтегі  қызметкерлердің жалпы санындағы  үлесі, %

 

 

                                                         Көзі: ҚР Статистика агенттігі

7-суретте көрсетілгендей, ҚР-да жиһаз өндіру бойынша  салада жұмыс істейтін қызметкерлердің  өнеркәсіптің негізгі қызметіндегі қызметкерлердің жалпы санының үлесі 2010 жылы 0,2%-ды құрады. 2009 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш өзгерген жоқ. 

ҚР-да 2010 жылы жиһаз өндіру жөніндегі қызметкерлердің орташа айлық жалақысы   45 528 теңгені  құрады,  бұл 2009 жылмен салыстырғанда 10 217 теңгеге (немесе  28,9%-ға) көп..

 

8-сурет – ҚР-дағы жиһаз өндіру жөніндегі қызметкердің орташа айлық жалақысы, теңге

 

                                                             Көзі: ҚР Статистика агенттігі

2011 жылдың сәуірінде жиһаз өндірісіндегі орташа айлық жалақы  ағымдағы жылдың наурызымен салыстырғанда 5,0%-ға ұлғайып, 49 539 теңгені құрады.

Тұтастай алғанда, жиһаз  өндірісіндегі орташа айлық жалақы өнеркәсіптегі орташа айлық жалақы деңгейінен елеулі түрде 51,0%-ға артта қалып отыр. Бұл көрсеткіш ағаш өңдеу және жиһаз өнеркәсібі қызметі саласындағы қызметкерлерді материалдық ынталандыру жүйесінің тиімді емес екендігін сипаттайды.

9-сурет - Бір қызметкердің орташа айлық номиналды жалақысы, теңге

 

  

   Өнеркәсіп

   Өңдеу өнеркәсібі

    Жиһаз өндіру

 

 

 

                                 

 

Көзі: ҚР Өнеркәсіп комитеті

 

Жиһаз өндіру бойынша негізгі  капиталға инвестициялардың көлемі 2011 жылдың қаңтар-мамырында 135,2 млн. теңгені немесе өткен жылдың сәйкес кезеңінің 304,3%-ын құрады.

 

10-сурет - Бір айлық бөліністегі өнеркәсіп салалары бойынша негізгі капиталдағы инвестициялар, млн. теңге

 Жиһаздан, сабаннан жасалатын бұйымдар және өруге арналған материалдарды өндіруден басқа, ағаш және тығын бұйымдарын өндіру

 Жиһаз өндірісі

 

                                  Көзі: ҚР Өнеркәсіп комитеті

 

ҚР-да 2010 жылы жиһаз импортының өсімі 10,96%-ды, оның ішінде  ТМД-дан – 19,3%-ды құрады.

 

4-кесте - Қазақстан Республикасындағы ағаш өнеркәсібі кешені тауарларының импортын талдау, барлығы $     

		2006	2007	2008	2009	2010
Сүрек және ағаш өңдеу өнеркәсібінің  өнімдері	Барлығы мың $	189 819	285 157,4	249 966,98	185 756,1	216 390,2
	Бұған дейінгі жылға %	+44.80%	+50.2%	-12.3%	-25.7%	+16.5%
Тақта материалдар	Барлығы мың $	140 811	218 048	192 838,7	171 692,6	198 888,3
	Бұған дейінгі жылға %	+34.70%	+54.9%	-11.56%	-11%	+15.8%
Жиһаз	Барлығы мың $	268 722	397 835,03	382 410,2	274 784,2	304 898,74
	Бұған дейінгі жылға %	+51%	+48%	-3.87%	-28%	+10.96%
Оның ішінде ТМД-дан	Барлығы мың $	132 481	204 026,09	173 812,5	150 864,7	179 997,72
	Бұған дейінгі жылға %	+45.50%	+54%	-14.8%	-13.2%	+19.3%
Ағаш өңдеу станоктары	Барлығы мың $	15 788,1	22 852,1	7 000	6 946,3	9 802,3
	Бұған дейінгі жылға %	+63.70%	+45%		-70% к 2007г.	+41%
АӨК тауарларының жалпы сомасы	Барлығы мың $	615 139	923 892,53	832 215,88	639 179,2	729 979,5
	Бұған дейінгі жылға %	+46.30%	+50.%	-10%	-23.2%	+14%

                                                                                  

 Көзі:ҚР Статистика агенттігі

4-кестенің нәтижелері  бойынша АӨК тауарларының жалпы  сомасындағы жиһаз импортының  үлесі  41,8%-ды құрағаны көрінеді.

 

5-кесте - Қазақстан Республикасының жиһаздар нарығының негізгі импорттаушы елдері (Ресей, Қытай, Италия, Украина, Белоруссия, Түркия)

Орны	2007	2008	2009	2010
I	Ресей:                              142 766 800$              +45.64% 2006 жылға	Ресей:                               116 316 000$                         -18.53% 2007 жылға	Ресей:                                  89 589 400$                           -23% 2008 жылға	Ресей:                                102 414 790$               +14.3% 2009 жылға
II	Қытай:                                  52 222 700$                         +24.44% 2006 жылға	Қытай:                                  81 276 800$                         +55.64% 2007 жылға	Қытай:                                    39 791 300$                             -51% 2008 жылға	Украина:                              43 987 000$                +33.3% 2009 жылға
III	Италия:                                40 168 000$              +55.48% 2006 жылға	Италия:                                40 309 500$                  +3.5% 2007 жылға	Украина:                              32 993 800$                 +29.56% 2008 жылға	Қытай:                                  34 520 580$                            -13.25% 2009 жылға
IV	Белоруссия:                        29 867 200$               +48.48% 2006 жылға	Украина:                              25 465 100$                +1.98% 2007 жылға	Италия:                               27 123 500$                           -32.7% 2008 жылға	Белоруссия:                         28 731 940$                +35.97% 2009 жылға
V	Украина:                                  24 970 800$                 +133.4% 2006 жылға	Белоруссия:                         21 564 700$                           -27.8%  2007 жылға.	Белоруссия:                          21 131 000$                           -2% 2008 жылға	Италия:                                  21 646 450$                           -20.2% 2009 жылға
VI	Түркия:                                20 832 100$                 +22.7% 2006 жылға	Түркия:                                 20 069 500$                           -3.7% 2007 жылға	Түркия:                                14 239 200$                           -30% 2008 жылға	Түркия:                                19 450 050$                   +36.6% 2009 жылға

 

                                                                                          Көзі: ҚР Статистика агенттігі

Сонымен, ҚР-ның жиһаз импорттайтын елдерінің арасында 2007 жылдан бері бірінші орында Ресей тұр. Екінші орында 2007 жылдан бастап 2009 жылдар кезеңінде Қытай болды. 2010 жылы Қытай үшінші орынға төмендеді. Украина екінші орынға шықты. Төртінші, бесінші және алтыншы орындарды тиісінше Белоруссия, Италия және Түркия алады.

Пластикпен немесе қағазбен әрленген шайырлар сіңдірілген немесе сіңдірілмеген сүректен жасалған тақталар импортының азайғаны байқалады: 2011 жылдың қаңтар-сәуірінде өткен жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда 58,8%, ағаштан жасалған тақталар бойынша – 43,5% және жиһаз бойынша – 79,7% (6-кесте).

 

6-кесте - ТН СЭҚ  ағаш өңдеу өнімінің 4 таңбасы бойынша Қазақстан Республикасынң экспорты мен импорты

Көрсеткіштің атауы	2011 жылдың қаңтар-сәуірі
	Экспорт		Импорт
	Саны	мың АҚШ доллары	Саны	мың АҚШ доллары
Пластикпен немесе қағазбен әрленген шайырлар сіңірілген немесе сіңірілмеген сүректен жасалған тақталар, м3	553,1	146,1	1 894 532,2	15 346,2
Ағаштан жасалған тақталар, өзгелер, м2	6,0	0,5	1 077 497,3	5 073,8
Өзге де жиһаз және оның бөліктері, тонна	-	-	18 823,3	52 975,0

 

Көзі: ҚР Өнеркәсіп комитеті

 

11-суретте Қостанай  облысында кеңселік ағаш жиһаз  өндірісінің серпіні келтірілген.

 

 

 

 

 

 

11-сурет – Заттай мәндегі Қостанай облысында кеңселік ағаштан жасалған жиһазды өндіру, дана

                                                        Көзі: ҚР Статистика агенттігі

Суретте көрсетілгендей, кеңселік жиһаз өндіру көлемі  2006 жылдан бастап  2009 жыл кезеңінде   ұдайы ұлғаып отыр.  2010 жылы өндіріс көлемі 2 538 данаға (немесе 15,7%-ға) азайды.

 

12-сурет – Республикада өндірілген жиһаздың жалпы көлеміндегі Қостанай облысының кеңсе жиһазын өндірудің үлесі (2010 жыл), %

                                                      Көзі: ҚР Статистика агенттігі