Бетондаудың кешенді процесінің мағынасы мен құрылымы

                  V – айдамалау жылдамдығы.

                  K- бір жүрісті берілген бетон қоспасы көлемімен 0,8-0,9 тең цилиндр жұмыс көлемі қатынасымен сипатталатын коэффициенті.

                    K_a – 0,5-0,6 тең алынатын сорғыштау уақыт бойынша пайдалану коэффициенті. Пневмо айдамалау қондырғылардың сағаттық пайдалану өнімділігі мына формула бойынша анықталады.

 

                                   Ө_п =V*3600T/T_u*K_y, м³/сағ

 

Мұндағы: V – айдамалау сыйымдылығы, м³.

                  T- смена ұзақтығы, сағ.

                  K_y – қондырғыны уақыт бойынша пайдалану коэффициенті.

                  T_u – цикл уақыты,с

 

T_u =t+L/V

 

 

Мұндағы: T- қақпаны ашу жабу және айдамалауды арту уақыты, с.

                   L – тасымалдау қашықтығы, м.

                    V – тасымалдау жылдамдығы, м/с. Бетон тасушы клденең орналасқанда ол 0,5-0,6 ал тік орналасқанда 0,25-0,4 м/с тең. Ішкі дірілдеткіштің сменалық пайдалану өнімділігі мына формула бойынш анықталады.

                               Ө_п =2Rd*3600T/t+t₁*K_y, м³/сағ

Мұндағы: R- дірілдеткіштің қозғалту радиусы, м.

                  d – бетон қоспасының  тығыздалатын қабат қалыңдығы, м.

 

                                    d=L_a*(0,05-0,15), м

 

Мұндағы: L_a – дірілдеткіштің жұмыс бөлімінің ұзындығы, м. Бетон қоспасының келесі   

                   қабатын тығыздағанда дірілдегіштің алдыңғы қабат ішіне кіру қалыңдығы, м.

                    T – смена ұзақтылығы, сағ

                    K_y – 0,8-0,85 тең дірілдеткішті уақыт бойынша пайдалану коэффициенті.

                     t – дірілдеткіштің әр батырған жерде бетон қоспасы тығыздауының ең жақсы

                    ұзақтығы.

                    t₁ – дірілдеткішті бір жерден келесі орынға ауыстыру уақыты.

 

         2.4 Калькуляция мен машиналық уақыт шығындалық және

               жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспарын жасау

 

Есептелген жұмыстар көлемі үшін еңбек  шығындары және машина уақыты калькуляциясын уақыт мөлшерлер бойынша жасайды  және нәтижелер жұмыстар түрі бойынша  үлгіге жазады. Жұмыстар әр түрінің  еңбек сыйымдалығын анықтау керек.

Жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспарында әр процестің тасқынды орындау жүйесі, мамандандырылған звеноналдың бір  алымынан басқаға ауысу тәртібі, түзілістерді қалыптардан ажырату  көрсетіледі. Бетон жұмыстары өндіруінің жалпы мерзімін мына формула бойынша  анықтауға болады.

 

                                   T=t_m+t_б+(n_а -1)K

 

Мұндағы: t_m – мамандандырылған звено жұмысшылары әр алымда болған

                   ұзақтылығы, смена.

                   t_б – бетон қату ұзақтылығы, смена.

                   n_а – алымдардың жалпы саны.

                   K – тасқын ырғағы.

 

 

2.5 Жұмыстардың тасқынды  өндірісін жобалау және 

      жұмысшылар бригадасы мен звенолар санын анықтау

 

Түзілістер түрі қалып және арматура орнату күрделілігі төселетін бет  көлемі және оның еңбек сыйымдылығына байланысты кешенді процесті әр қайсысында мамандырылған жұмысшылар звенолары істейтін бірнеше тасқынға бөлінеді.

Үлкен көлемді күрделі түзілістерді бетондағанда әр процесс өз бетінше  тасқын болып бөлінуі мүмкін қалып  құру-I. тасқын арматура орнату-II.

Тасқын бетон қоспасын төсеу  –III. тасқын бетон күту – IV. Тасқын қалыпты  ажырату – V тасқын.

Жоғарыда келтірілген факторларға  байланысты бөлек тасқынды бір тасқынға біріктіру мүмкін  мысал қалып  құру және арматура орнату бір тасқын бетон төсеу және күту екі тасқын және қалыпты ажырату үш тасқын.

Алым саны тасқын санын тең немесе еселі болу керек және де алым шамасын  белгілегенде ондағы жеке процестер  орындау мерзімі бір немесе бірнеше  ұзақтылығына тең болуы керек.

Биік құйма ғимараттарды ярустерге  бөлгенде жұмыс жүк терін жасау талаптарын еске алу керек. Көп қабатты үймереттерді тұрғызғанда ярус ретінде бағана және жабындарды қоса алған да қабат биіктігі алынады.

Алымдардағы және ярустердегі біркелкі жұмыстар еңбек сыйымдылығы шамамен  бірдей болу керек.

Кешенге кіретін принциптердің  барлық түрлері үшін тасқын ырғағы болып бірдей жобаланды.

 

                      K=Q₁/a₁m

 

 

Мұндағы: Q₁ – алымдағы 1 жұмысының еңбек сыйымдылығы адам смена.

                 a₁ – жұмыстың 1 түріндегі жұмысшылар саны адам.

                 m – жұмыс істейтін звенолар саны.

Берілген тасқын ырғағы және жұмыстар көлемін орындауын қамтамасыз ету  үшін жұмыстар жеке түрлерінде істейтін звенолар саны әр түрлі болып алынады  және мына формуламен анықталады.

 

                          m₁=Q₁/a K

немесе жұмыстар түрлері бойынша 

m₁=  m₂=                            m₂=

 

Мұндағы: m_km_am_б – сәйкес қалыпшылар арматурашылар бетоншылар звенолар саны.

                Q_kQ_аQ_б – қалып арматура бетон жұмыстарының еңбек сыйымдылықтары адам  

                 смена.

                 а_kа_аа_б – звенолардағы жұмысшылар саны адам.

 

Звено саны және мамандық дәреже құрамы ЕНиР бойынша алынады.

Звено тасқын сандарына байланысты бригадирлер ұйымдастыруға болды. Звенолар жұмысын екі сменаға  жобалау қажет.

 

 

2.6 Техника – экономикалық көрсеткіштер

 

Құйма бетон және темірбетон түзілістерін тұрғызу кешенді  технологиялық процесіне кіретін  жай технологиялық процестерді  тасқынды өндіру ең үйлесімді вариантын  таңдау олардың әр түрлерінің техника  экономикалық көрсеткіштерін салыстыру арқылы жасалады.

• жұмысты орындау ұзақтылығын.
• Жұмыс бірлігі құнын.
• Жұмыс бірлігі еңбек сыйымдылығын.
• Табиғи көрсеткіштермен өнімділігін.

Тұрақты құрам машина жинағын қолданып алатын негізгі өнім бірлік өзіндік  құны мына формула бойынша анықталады.

                 

                  C_б=

 

 

 

Мұндағы: Е₀ – қосымша шығындармен есептелген бір жолғы шығындар, тг.

                  V₀- негізгі бірлігімен механикаландырылған жұмыс тарифын жалпы машиннің

                  құны жинақтағы саны.

                  Ж – машина пайдалану шығындарын есептелмеген сменадағы жұмысшылар

                  жалақысы, тг.

                  V_cv.k – негізгі өнім бірлігімен сменадағы жинақпен орындалатын жұмыстардың

                  осы түрі көлемі сәйкес машиналар пайдалану және жұмысшылар жалақысы

                  шығындарына қосымша шығындар коэффициенттері.

 

Жұмыс бірлігінің еңбек сыйымдылығы.

 

      

            

 

Q_{б =}

Мұндағы: Q_ж – жұмыстардың жиынтық еңбек сыйымдылығы, адам/ смена.

                  V_ж – негізгі өнім бірлігімен жұмыстардың жалпы көлемі.

                  Q_m – алаңға машина жеткізу кранасты жолдар жасау машиналар жинақтау

                  және ажыратумен байланысты бір жолғы еңбек шығындары, адам.

                 Q_м.см.і – і машинасы машина сменасына жататын еңбек шығындары,

                  адам/смена

                  n  - жинақтағы і типтік өлшем машиналар саны.

                  Ө_жұм – есептелген машиналар шығындарын қоспағанда процесске қатысатын

                  жұмысшылар еңбек сыйымдылығы.

                  V_см.к – негізгі өнімбірлігімен смена жинақпен орындалатын жұмыстардың осы

                  түрі көлемі.

 

Жұмыс ұзақтығы:

       

                                               Т =V_ж/Ө_см.к+∑Т₁

Мұндағы: V_ж – негізгі өнім бірлігімен механикаландырылған жұмыстардың жалпы  

                  көлемі.

                  Ө_см.к – сменадағы машиналар жинағының пайдалану өнімділігі.

                  ∑Т₁ – жинақтау ажырату және іске қосу басқа учаскеге алымға ауыстыру және

                 басқа жұмыстар орындау бойынша жұмыстағы технологиялық үзілістермен  

                 байланысты операциялар ұзақтылығы, яғни

 

                        ∑T₁=T_ж,к+T_а+T_т.ү  

 

Еңбек өнімділігі:

                     Ө=

 

Мұндағы: ∑Q_м, ∑Q_к тиісінше механикаландырылған және сол жұмыстар еңбек шығындары.

 

 

 

 

 

 

 

 

              3. Техника қауіпсіздік бөлімі

             

             3.1 Бетондау процестері технологиясының төтенше

                   жағдайлардағы ерекшеліктері.

 

Қысқа мезгілде бетондау. Қысқа бетондау ерекшелігі сыртқы ауа температурасы +5⁰С тәуліктің орташа мөлшерден төмен болса төселген бетонның әдеттегі қатуын және бетон берілген мерзімде жобалы беріктікті алуды қамтамасыз ету керек.

Бетон 0⁰С төмен температурада гидратация процесі тоқталады және бетон қатуы тыйылады, яғни бетон мұздап қатып беріктігі оның күшімен қамтамасыз етілетін тұтас кесекке айналады. Сонымен бетонда бос су көлемі ұлғаю арқылы ішкі кернеу пайда болады, ол кейін бұрынғы қалпына келмейтін кристалдық жаңадан пайда болған құрылудың бұзылудың әкеліп соғады. Бұл бетон ьеріктігі, оның тығыздығы, ұзақ уақыттылығы, арматурамен ілінісін төмендетуге келтіреді.

Бетонның  өзіне тән қасиеті төселгеннен  кейін негұрлым ертерек мұздап қататын  болса, соғұрлым біртлалай тмендейді. Егер бетон қату мезгіліне дейін белгілі беріктік алса, онда қасиетіне мұздатудың теріс әсер етуі шамалы, яғни ол цемент тасы құрылымына қайталанбайтын кіргізе алмайды және ол сын берікгігі деп аталады.

ҚМЕ – мен ескерілген тұтас құймалы құрылымдар және құрамалы тұтас құймалалы құралымдардың тұтас құйма бөлімдері бетонның сын беріктігі жобадан 50 % кем және 0,5 МПа төмен болмау керек, ал алдын ала ширатылған құралымдарда 70% төмен емес.

Құрылымдарда  қысқа мерзімде жүктелген жағдайджа мұздату кезеңіне дейін олардың бетон беріктігі жоба бойынша 100 % жету керек.

Қысқа жағдайда берілген марка және керекті  сапасы бар бетон алу үшін цемент тасы қату физика – химиялық процесстері  бұзылмайтын және бөгелмейтін әдеттегі температура дымқылды тәртібін қамтамасыз ету керек. Сонымен осы тәртіпті ұстап тұру ұзақтылығы бетонның сын немесе жоюға беріктігіне жетуін қамтамасыз ету керек.

Қысқа бетондау тәсілдері бетонды ұстау  өзгелігіше байланысты екі топқа  бөлінеді: жылытусыз және жылытумен. Жылытусыз тәсілдеріне жылы үйшіктерде бетондау, термос әдісі аязға қарсы қосымшалар қолдану жатады. Жылыту тәсіліне электр, бу немесе ыстық ауа қолданумен бетонды жасанды жылу әдістері жатады. Нақтылы объект үшін бетондау тәсілін бетондау қарқыны, жергілікті қаржы және мүмкіншілігін еске алып вариантарды қарқыны, жергілікті қаржы және мүмкіншілігін еске алып вариантарды техника – экономикалық салыстыру арқылы таңдайды.

Қысқы жағдайда бетон қоспасын қалыпты  төсеу кезінде оның температурасы  бетонды ұстауға қабылданған тәртібі үшін қажетті есептелген температурадан кем болмау керек. Сонымен термос тәсілін қолданғанда қажетті ең аз температура 25⁰С кем, аязға қарсы қосымшалары бар бетондар үшін және электр жылытуын пайдаланғанда 5⁰С

төмен болмау керек.

Қоспаның қажетті температурасын алу үшін қатыру суын 40-90⁰С дейін ысытады, ал кейде қажеттілік болса толтырғыштарды да жылытады. Қысқы жағдайларда компонненттерді араластыру ұзақтығы 1,5-2 есе көбейеді.

Бетон қоспасын тасымалдау үшін шанақтары  пайдаланылған газдар жылумен жылжытылатын арнайы жабдықталған көлік құралдардың қолданады. Сыртқы ауа температурасы 15⁰С тмен болғанда авто – машина шанағын қосымша брезент немесе жылытылған қайырмалы қақпақпен жабады.

Бетон жылы үйшіктерде ұстағанда негізгі  шарты темірбетон құралымдар үстінен сыртқы ортадан жеткілікті жылулық сақтайтын тұйық кеңістік жасау болады. Сонымен жылы үйшікте қажетті температураны электр қыздырғыш пештер, калорифирлер қамтамасыз етеді. Жылы үйшікте температураны 35-45⁰С жеткізеді, ал жылыту ұзақтылығы цемент түріне және бетонның қажетті беріктігіне байланысты.