Интеллектуалдық меншік құқығы

Айрықша құқықтарды қорғау Кодекстiң 9-бабында көзделген  әдiстермен жүзеге асырылады. Айрықша  құқықтарды қорғау:

     1) пайдалану арқылы айрықша құқықты   бұзған материалдық объектiлердi және осындай бұзушылық нәтижесiнде  жасалған материалдық объектiлердi алып қою;

     2) жiберiлген кемшiлiктер туралы, оған  бұзылған құқықтың кiмге қатысты  екендiгi туралы мәлiметтердi қоса  отырып, мiндеттi жариялау жолымен;

     3) заң актiлерiнде көзделген өзге  әдiстермен де жүзеге асырылуы  мүмкiн.

     Интеллектуалдық  шығармашылық қызметтiң нәтижелерi мен дараландыру құралдарын пайдалану туралы шарттар бұзылған жағдайда мiндеттемелердi бұзғаны үшiн жауапкершiлiк туралы жалпы ережелер қолданылады (Кодекстiң 20-тарауы).

Интеллектуалдық меншік объектілеріне құқық Интеллектуалдық  меншік объектілерін кұру фактісі және тәртіп бойынша өкілетті мемлекеттік  органның құқықтық қорғауды і беруі  нөтижесінен туындайды.

     Суретші  сурет салды, автор  кітап  жазды. Бұл  жердегі сурет пен интеллектуалдық меншік құқығы негізінде заңды дәлел болып табылады.

     Интеллектуалдық  меншік құқығы объектілеріне  байланысты мүліктік емес (абыройын  қорғау құқытғы, т.б.) және мүліктік (басу, жалға беру, т.б.) құқықтар болуы  мүмкін. Бұл жерде интеллектуалдық меншік субъектісін екіге бөліп қарастыруға болады: автормен объектіге құқығы бар иеленуші. Интеллектуалдық қызмет нәтижелерінің авторларына жеке мүліктік емес және мүліктік құқыктар да тиесілі болады. Мүліктік құқығын басқа адамдарға берген жағдайда да авторда жеке мүліктік емес құқықтар әр уақытта сақталады. Тауарлық белгілердің иегерлеріне тек мүліктік кұқықтар ғана тиесілі.

      Интеллектуалдық меншік объектілеріне қатысты күңделікіі қолданылып жүрген затқа, мүлікке, ментттік құқығьш қолдануға болмайды. Оған интеллектуалдық меншіктің өзіндік табиғатының ерекшелігі мүмкіндік бермейді. Сондықтан да қолданыста жүрген заңнамада интеллектуалдық меншік объектілерше айрықша құкықтар қолданылады.

• Айрықша құқық  меншік иесінің интеллектуалдық  шығармашылықтың объектісін өз қалауы бойынша кез келген өдіспен пайдалануға мүліктік құқығы интеллектуалдық шығармашылық қызметтің нәтижесіне немесе дараландыру құралына айрықша құқық болып танылады. Оны пайдалану тек құқық иесінің келісімі арқылы ғана жүзеге асады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.3 ЛИЦЕНЗИЯЛЫҚ ШАРТ

 

1. Патент иеленушi  болып табылмайтын кез келген  тұлға селекциялық жетiстiктi патент  иеленушiнiң рұқсатымен ғана лицензиялық  шарт негiзiнде пайдалануға құқылы.

2. Лицензиялық  шартта лицензиатқа:

1) селекциялық  жетiстiктi лицензиардың оны пайдалану мүмкiндiгiн сақтап пайдалану құқығы мен лицензияны басқа тұлғаларға беру құқығын (жай, ерекше емес лицензия);

2) селекциялық  жетiстiктi лицензиардың оны пайдалану  мүмкiндiгiн сақтап, бiрақ лицензияны  басқа тұлғаларға беру құқығынсыз пайдалану құқығын (ерекше лицензия); 

 

3) селекциялық  жетiстiктi лицензиардың оны пайдалану  мүмкiндiгiн сақтамай және лицензияны  басқа тұлғаларға беру құқығынсыз  пайдалану құқығын (толық лицензия) беру көзделуi мүмкiн.

Егер лицензиялық  шартта лицензияның түрi көрсетiлмесе, ол жай, ерекше емес лицензия деп есептеледi.

3. Лицензиаттың  басқа тұлғаға (қосалқы лицензиатқа)  селекциялық жетiстiктi пайдалану  құқығына ерекше емес лицензия  беруi туралы шарт (қосалқы лицензиялық  шарт) лицензиялық шартта көзделген жағдайларда ғана жасалуы мүмкін.

Егер лицензиялық  шартта өзгеше көзделмесе, қосалқы  лицензиаттың iс-әрекетi үшiн лицензиар  алдында лицензиат жауаптылықта болады.

4. Лицензиялық  және қосалқы лицензиялық шарттар  жазбаша нысанда жасалады және  уәкiлеттi органда тiркелуге жатады. Жазбаша нысанның немесе тiркеу туралы талаптың сақталмауы шарттың жарамсыздығына әкеп соғады.

Лицензиялық шарттарды  тiркеу сараптама жасау ұйымы  жүргізетін материалдарды сараптау нәтижелерi бойынша жүзеге асырылады.

Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, қосалқы лицензиялық шарттарды тiркеудiң тәртiбiне лицензиялық шарттарды тiркеу туралы ережелер қолданылады.

Лицензиялық шартты тіркеу үшін сараптама жасау ұйымына  белгіленген нысандағы өтініш ұсынылады.

Өтінішке:

1) титулдық парақпен  жабдықталған шарттың төрт дана  түпнұсқасы қоса беріледі. Шарттың  әрбір данасы тігіледі, тігілген  және нөмірленген парақтардың  саны туралы жазба жасалған қағаз пломбамен бекітіледі, мөр бедерлемесі мен екі тараптың немесе соған уәкілеттік берілген екі тарап тұлғаларының қолдары қойылады.      

Материалдарды тіркеуге беру шартқа қол қойылған күннен бастап алты ай мерзімнен кешіктірілмей жүзеге асырылады.

Шарт түпнұсқаларының  орнына шарттың нотариат куәландырған көшірмелері ұсынылуы мүмкін;         

2) өтініш патенттік  сенім білдірілген өкіл немесе  өзге де өкіл арқылы берілген  жағдайда, сенімхат;

3) мемлекеттік  бажды төлегенін растайтын құжат қоса беріледі.

Ұлттық өтініш берушілер жоғарыда көрсетілген  құжаттардан басқа, лицензиардың (қосалқы  лицензиардың) басқару органдарының, (құрылтайшылардың немесе акционерлердің жалпы жиналысының) шарт жасасу және заңды тұлғаның атынан өтініш берген жағдайда, шартқа ұйым басшысының қолын қою өкілеттігін беру мәселесі жөніндегі шешімін ұсынады.

Өтiнiш пен  басқа да қажетті құжаттар қазақ  және орыс тiлдерiнде ұсынылады. Шетелдiк  есiмдер мен заңды тұлғалардың  атаулары қазақ және орыс транслитерациясымен көрсетiлуге тиiс. Егер құжаттар басқа тілде ұсынылса, өтінішке олардың нотариат куәландырған қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы қоса беріледі.

Өтiнiш бiр  лицензиялық шартқа қатысты болуға тиiс.

Қазақстан Республикасынан  тыс жерлерде тұратын жеке тұлғалар немесе уәкілетті органға шарт материалдарын өз атынан беретін шетелдiк заңды тұлғалар, шартты тiркеуге байланысты құқықтарды Қазақстан Республикасының тiркелген патенттiк сенiм бiлдiрілген өкілдері арқылы жүзеге асырады.

Уақытша Қазақстан  Республикасынан тыс жерлерде жүрген оның азаматтары Қазақстан Республикасы аумағының шегiнде хат-хабар алмасуға арналған мекенжайларын көрсеткен жағдайда, шартты тiркеуге байланысты құқықтарды патенттiк сенiм бiлдiрілген өкілдерсіз жүзеге асырады.

5. Өтініш беруші  құжаттар тізбесін тіркеу үшін ұсынғаннан кейін сараптама жасау ұйымы өтініш келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде келіп түскен құжаттарға алдын ала сараптама жүргізеді, оның барысында қажетті құжаттардың болуы және оларға қойылған талаптардың сақталуы тексеріледі, өтінішке қоса берілетін шарт материалдарында сараптама жүргізуге ақы төленгенін растайтын құжат болмаған жағдайда, өтініш берушіге төлем шоты беріледі. Бұл жағдайда көрсетілген мерзімдер сараптама жасау ұйымына төлемнің келіп түскен күнінен бастап есептеледі.

Лицензиялық шарттың  қарауға қабылданған материалдары бойынша жиырма күн мерзімде мәні бойынша сараптама жүргізіледі, оның барысында Қазақстан Республикасының  қолданыстағы заңнамасына сәйкес лицензиялық  шарт материалдарын зерделеу жүргізіледі.

6. Жоюға болатын,  лицензиялық шартты тіркеуге  кедергі жасайтын негіздер:

1) патенттің  күшінде қалуы үшін төлемнің  жүргізілмеуі;

2) шартта Қазақстан  Республикасының азаматтық заңнамасына  және Қазақстан Республикасы  ратификациялаған халықаралық шарттарға қайшы келетiн ережелердiң болуы.

7. Құжаттарды  ресімдеуге қойылатын талаптар  бұзылған немесе осы баптың 6-тармағында  көрсетілген, шартты тіркеуге  кедергі жасайтын, бірақ жоюға  болатын негіздер болған жағдайда  сараптама жасау ұйымы өтініш  берушіге ол жіберілген күннен бастап үш ай мерзімде жетіспейтін немесе түзетілген құжаттарды ұсыну немесе қажетті өзгерістер мен толықтыруларды енгізу туралы ұсынысы бар сауалды жібереді. Бұл жағдайда осы баптың                   5-тармағында көрсетілген сараптаманы жүргізу мерзімдері жетіспейтін немесе түзетілген құжаттарды ұсынған күннен бастап есептеледі.

8. Мынадай негіздер  болған:

1) соған қатысты  шарт жасалатын селекциялық жетістікке  патенттің қолданылуы тоқтатылған;

2) сараптама  жасау ұйымының сауалына үш  ай ішінде уақтылы жауап қайтарылмаған;

3) сараптама  жасау ұйымының сауалына жауапта  барлық қажетті мәліметтер мен  құжаттар болмаған;

4) лицензиялық  шартта лицензиаттың қосалқы  лицензиялық шарт жасасу туралы  өкілеттігі болмаған және уәкілетті  органда тіркелген лицензиялық шарт болмаған жағдайда, сараптама жасау ұйымы лицензиялық шартты тіркеуден бас тарту туралы қорытынды шығарады.

Сараптама жасау  ұйымы қорытынды шығарғаннан  кейін екі жұмыс күні ішінде бас  тарту себептерін көрсете отырып, осы қорытындыны уәкілетті органға жібереді.

9. Сараптама  нәтижесi оң болған жағдайда  сараптама жасау ұйымы бес  жұмыс күні ішінде уәкілетті  органға лицензиялық шартты тiркеуге  кедергi келтiретiн негiздердiң жоқтығы  туралы қорытындыны жiбередi.

Лицензиялық шартты тiркеу туралы немесе тiркеуден бас тарту туралы шешiмдi уәкілетті орган сараптама жасау ұйымының қорытындысы келіп түскен кезден бастап бес жұмыс күні ішінде қабылдайды.

10. Лицензиялық  шартты тіркеу туралы шешім  шығарылғаннан кейін уәкілетті  орган:

1) соған қатысты  шарт жасалатын өнеркәсiптiк меншiк объектiсiнiң қорғау құжатына қосымшаны ресiмдейдi;

2) шарттың титулдық  парағына тiркеу күнiн, тiркеу  нөмiрiн көрсете отырып, оның тiркелгенi  туралы мөртабан соғады;

3) тiркелген  шарттардың тiзiлiмiне шарт туралы  мәлiметтердi енгізедi;

4) өтiнiште хат-хабар  алмасу үшiн көрсетiлген мекенжай  бойынша шарттың тiркелген екi данасын және қорғау құжатына  қосымшаны жiбередi;

5) шартты тіркеу  туралы мәліметтерді жариялау  үшін шарттың бақылау данасын  қорытындымен бірге сараптама  жасау ұйымына жібереді.

Шарттың үшiншi және төртiншi даналары тиісті уәкілетті  орган мен сараптама жасау  ұйымында сақталады және бақылау  даналары болып табылады.

Сараптама жасау  ұйымы тіркелген шарттар бойынша  бюллетеньде тіркелген шарттар  туралы мәліметтерді, атап айтқанда, шарттың тіркелген нөмірі мен күнін, шарт тараптарының атауын немесе толық мәліметтерін, шарттың нысанасын, шарттың қолданылу мерзімін, шарттың қолданылу аумағын жариялайды.

Тіркелген лицензиялық  шартқа, қосалқы лицензиялық шартқа өзгерістер немесе толықтырулар енгізу туралы өтініш уәкілетті органға беріледі, бұл ретте лицензиялық шарттарды тіркеу туралы ережелер қолданылады.

Кез келген тұлға  тiркелген лицензиялық шарттар, қосалқы  лицензиялық шарттар тiзiлiмiнен  тiркелген шарттар туралы мәлiметке қатысты үзінді көшiрменi ашық жариялау үшiн алуы мүмкін.

Үшiншi тұлғаны  лицензиялық шарт мәтiнiмен таныстыруға, сондай-ақ одан үзінді көшiрме алуға  шарт тараптарының жазбаша келiсiмiмен  ғана жол берiледi.

Уәкілетті орган  сараптама жасау ұйымының қорытындысы негізінде лицензиялық шартты тiркеуден бас тарту туралы шешiм шығарған жағдайда, қаралып отырған шарт бойынша құжаттар тiркеуден бас тарту туралы шешiммен бiрге өтiнiште көрсетiлген мекенжай бойынша қайтарылады.

11. Лицензиялық  шарт пен қосалқы лицензиялық шарт уәкілетті органда тiркелген күнінен бастап күшiне енедi.

12. Елдегі төтенше  жағдайлар кезiнде Қазақстан Республикасы  Үкiметiнiң селекциялық жетiстiктi патент иеленушiнiң келiсiмiнсiз,  бiрақ оны дереу хабардар етiп  және оған мөлшерлес өтемақысын  төлей отырып пайдалануға рұқсат етуге құқығы бар. Өтемақының мөлшерi туралы дауларды сот шешедi.»;

     Лицензиялық  шарт бойынша интеллектуалдық  шығармашылық қызметтiң нәтижесiне  немесе дараландыру  құралына  айрықша құқықты иеленушi тарап  (лицензиар) екiншi тарапқа (лицензиатқа) интеллектуалдық меншiктiң тиiстi объектiсiн белгiлi бiр әдiспен уақытша пайдалану құқығын бередi. Лицензиялық шарт ақылы болып саналады.

    Лицензиялық  шартта лицензиатқа: 

     1) интеллектуалдық меншiк объектiсiн   лицензиардың оны пайдалану мүмкiндiгi  мен лицензияны басқа адамға беру құқығын сақтай отырып пайдалану құқығын (жай, ерекше емес лицензия);

     2) интеллектуалдық меншiк объектiсiн   лицензиардың оны пайдалану мүмкiндiгiн   сақтай отырып, бiрақ лицензияны  басқа адамдарға беру құқығынсыз  пайдалану құқығын (айрықша лицензия);

  3) интеллектуалдық  меншiк объектiсiн  пайдаланудың  заң актiлерiне қайшы  келмейтiн  басқа да жағдайларын  беру  көзделуi мүмкiн.

     Егер  лицензиялық шартта өзгеше көзделмесе, лицензия жай (ерекше емес) деп ұйғарылады.

     Лицензиаттың  интеллектуалдық меншiк объектiсiн  пайдалану құқығын басқа адамға  беруi туралы шарт қосалқы лицензиялық  шарт болып танылады. Лицензиат  қосалқы лицензиялық шартты тек  лицензиялық шартта көзделген  жағдайларда ғана жасауға құқылы.

     Лицензиардың  алдында қосалқы лицензиаттың iс-әрекетi үшiн, егер шартта өзгеше көзделмесе, лицензиат жауапты болады.