Балық - омыртқалы жануар

4. Аумақты аудандастыру  және ошақтардың кадастрын жасау  ауруды эпидемиологиялық болжау , Мемсанэпидқадағалау органы, денсаулық  сақтау ұйымы және ветеринарлық  қызметтеріне алдын алу және  эпидемияға қарсы шараларды жүзеге  асыруға мүмкіндік береді.

5. Крустацеоз жұқтыру қаупі бар аумаққа ошақтардың тікелей орналасу аумағы және инвазия шығару аймағы кіреді. Ошақтардан инвазия шығару балықтар көшкенде, ауру балықтарды шығару және тасымалдағанда жасалады.

6. Крустацеоз аумағында жұқтыру қауіпті мезгіл балықтардың жеке түрлі эпидемиологиялық маңызына және балықтан нақты жасалатын өнімдерге байланысты. Тұрғындардың крустацеоз жұқтыруы жыл бойы жүреді, бірақ та оның негізгі бөлігі көктемгі - жазғы кезеңде болады.

 

Суқойманың ветеринарлық-санитарлық паспортын толтыру тәртібі

 

1. Балық шаруашылығының (кәсіптік балықтар суқоймасы) ветеринарлық-санитарлық паспорты шаруашылықтың иелігіне тәуелсіз екі данада толтырылады:

1) толық балық өсіру  (балық шаруашылығы не оның  бөлігі, егер ол аумаққа бөлінсе  немесе сумен қамтамасыз ету  көзінің басқа жағында орналасса;

2) кәсіптік балық суқоймасы  не оның жеке телімдері (көлтабан, шығанақ, кәсіптік балық аулау,  балықты жайып семірту және  уылдырық шашу аймағы);

3) балық өсіру бөлімшесі,  тоған, балық өсіретін шаруашылық  фермалары.

2. Ветеринарлық-санитарлық  паспорт балық өсіретін шаруашылықтың  (кәсіптік балық суқоймасы) ветеринарлық-санитарлық  жағдайын тіркейтін құжат болып  табылады. Паспорттың бір данасы ҚР «Ветеринария туралы» заң талаптары негізінде балық өсіретін шаруашылықтың не шаруашылық етуші субъектінің басшысына (иесіне) қолхат алып беріледі. Екінші данасы зертхананың ихтиопатолог - маманында қалады.

3. Ветеринарлық-санитарлық паспорт ихтипатологиялық зертханалық-диагностикалық зерттеу нәтижелерінің негізінде зертхана маманымен толтырылады.

4. Балық өсіретін шаруашылықтың басшысы (қожасы) паспортқа тоған, көл, су көзі, суқоймалардың ластануы мүмкін нысандар орны көрсетілген шаруашылықтың схемалық жоспарын тіркейді.

5. Ветеринарлық-санитарлық паспорттың мәліметтері орнатылған тәртіппен (мемлекеттік ветеринарлық қызметтің ихтипатолог ветеринар дәрігерінің міндетті түрде келісуімен) балық, ұрықтанған уылдырық, шаян және басқа су организмдерін тасу және жүзеге асыру кезінде ветеринарлық куәліктерін беруге негіз болып табылады.

6. Ветеринарлық-санитарлық паспортқа ветеринарлық зертхана басшысы, мемлекеттік ветеринарлық инспектор және ауданның балық инспекторы қол қойып, ветеринарлық зертхана мөрі басылады. Паспорт толтыру ветеринарлық зертхананың инвентарлық кітабы бойынша тіркеуге алынады.

 

 

 

 

 

Негізгі клиникалық белгілері

Шаянтәрізіділер сыртқы жағында  желбезектің жапырақшалары арасында бекінеді.Балықтың терісін тесіп,бұлшық етіне дейін жетеді.Олар бекінген жерде жара пайда болады,қабыну процесі  терінің үстіңгі және бұлшық еттеріне жайылады.Кейіннен сол орындарда  паразитарлық түйіндер пайда болады.Ауру балықтар ариды,бояу қозғалады,судың  жиегіне жиналып,тез ауланады.Улы  бездердің секреті балықтарға уытты  әсерін тигізіп оларда уландырады.Шаянтәрізділер қалған жарақат орындары инфекцияның енуіне жол ашады

Бұл аурудың диагнозын  клиникалық белгілеріне және зпизоотологиялық мәліметтерге қарап қояды.

Санитариялық  баға

Балықты  1-1,5 сағат қайнатқаннан кейін ғана пайдалануға болады,әдетте мұндай  балық етінің қызуы 50-80 градус жеткенде өліп қалады,жақсы тұздалған  балық еті адамға онша қауіпті  емес,тоңазытқышта мұздатуға болады.

Балықтың терісін,жүзу қанаттарын мен желбезектерін компрессорлық  әдіспен тексеруге аурудың құрт табылса ондай балықтарды суықтығы 2 градуста 7 тәулік бойы тоңазытқанан кейін ғана пайдалауға болады.

Балық денесінде жекелеп тексекргенен кейін,сатуғу жіберіледі.Қабырғаның астындағы паразит көп болса,ондай балықтарды утильдеуге жібереді немесе пісірген соң жануарларды азықтандырады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Балық еті дәмділігімен жұғымталдығы еттен кем емес,ол сіңімді жағынан одан алып түседі.100 гр балықтың құндылығы 100-200ккал құрайды.Балық етінің тағамдық ең алдымен жеуге жарамды бөлігін белок пен май мөлшеріне байланысты.Балық етпен салыстырғанда тез бұзылады.

Көбінесе балықтар тоғандармен,суларды  дұрыс,жиі тазаламағандықтан аурулар  пайда болады.Мысалға  Крустацеоздар  бұл ауру шаянтәрізділер арқылы жұғады,шаянтәрізділер сыртқы жағында желбезектің жапырақшалар арасында бекінеді,шаянтәрізділер респираторлық қатпарларын жыртып,желбезек ұлпаларын қабындырып,көп кілегейдің бөлінуіне себептес сонымен некрозға шалдықтырады.Инвазия интеннсивтілігі бірнеше жүзге дейін жетеді,кейде шаянтәрізділердің мыңдаған санына жетеді.

Бұнын негізгі алдын алу шараларына қоздырушыны балық өсіретін тоғандарға түсірмеуге бағытталған,инвазияны таратпауға жол бермейтін шаралар өткізіледі.Басқа шарушылықтан әкелінген балықтарды шаянтәрізділердің бар жоғын тексереді.Ересек балықтар инвазияны алып жүруші болғандқтан оларды жас балықтардан бөлек ұстау қажет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиет

1.«Балық аурулары» Ысқақов,Белимбаева

2.Интернет көздері,GOOGLE

3.«Паразитология және  жануарлардың инвазиялық аурулары»  М.С.Сабаншиев

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасының  білім және ғылым министірлігі

Қазақ  Ұлттық Аграрлық Университеті

 

 

 

 

Курстық жұмыс

Крустацеоздардың ауруларына байланысты балықтарды ветеринариялық-санитариялық бағалау.

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                        

               

 

 

 

                                                                                    Тексерген:Ақкөзова.А                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ассистент.магистр

                                                                          Орындаған:Қожабекова.Б. ВС-413